Samenvatting van het blok Complexiteit en Chroniciteit (GIBS-CC.VT-22) van Hogeschool Utrecht leerjaar 3. De volledige toetsmatrijs voor de kennistoets is uitgewerkt a.d.h.v. informatie uit hoorcolleges, lessen en aanbevolen literatuur/boeken.
, 1. Pathologie, fysiologie, diagnostiek en behandelen
• Reumatologie
Reuma = een verzamelnaam voor meer dan 100 verschillende aandoeningen van je ‘bewegingsapparaat, die niet door een ongeval
zijn veroorzaakt. Reuma klachten verlopen vaak wisselend. De meest voorkomende klachten bij reuma zijn:
- Pijn
- Stijfheid in gewrichten of spieren
- Vermoeidheid
- Moeite met bewegen
- Gewrichtsontstekingen → gewrichten dik en warm
Incidentie: vrouwen 3x > mannen, alle leeftijden (meestal begin 40-60 jaar), 0,3 tot 1,88/1000/jaar in Nederland
Reumatoïde Artritis (RA) = chronische, doorgaans progressieve gegeneraliseerde (bind)weefselontsteking gerelateerd aan auto-
immuniteit. Een chronische, systematische ontstekingsziekte met onbekende oorzaak, die voornamelijk gelokaliseerd is in de perifere
gewrichten Daarnaast zijn vaak de structuren rondom de gewrichten aangedaan, zoals peesscheden, slijmbeurzen en
aanhechtingsplaatsen van spieren. Omdat RA een systeemaandoening is, kunnen ook organen, zoals huid, hart en longen betrokken
zijn in het ziekteproces. In meer zeldzame gevallen kan sprake zijn van algemene symptomen zoals koorts, malaise en
gewichtsverlies. Kenmerkend voor RA is de ontsteking van het synoviale weefsel (verdikt en ontstoken).
Auto-immuniteit = immunologische reactie, inflammatoire ontsteking; het afweersysteem keert zich tegen eigen lichaam
Inflammatoir Non-inflammatoir
• Direct door contact micro-organismen en (grote) eiwitcomplexen • Mechanische beschadiging
Reacties antigeen-antilichaam Degeneratie
• Biochemische afbraakreacties, lokale ontstekingsmediatoren en • Biochemische afbraakreacties, lokale ontstekingsmediatoren
complement signaalversterking immuunreactie
• Bloedparameters (BSE/
• Heftige lokale reactie en/of nachtelijke koorts • GEEN bloedparameters
Algemene malaise • GEEN
RA geeft een klachtenbeeld dat past hij een chronisch ziektebeeld. Klinisch beeld: symmetrische artritis van met name de gewrichten
van de handen, vingers en voeten. Ontstekingen van het synovium veroorzaken lokale pijn, zwelling en stijfheid →
bewegingsbeperkingen. Eventueel ontstaan van gewrichtsinstabiliteit en/of gewrichtsdeformaties. De spierkracht, het
spieruithoudingsvermogen en het aerobe (cardiorespiratoire) vermogen zijn bij patiënten met RA over het algemeen verminderd.
Risicofactoren voor ontstaan
RA wordt algemeen beschouwd als een immunogemedieerde ziekte, waarvan de oorzaak onbekend is. Vermoedelijk raakt het afweersysteem
ontregeld door een samenspel van erfelijke aanleg en omgevingsfactoren, zoals roken of een infectie. Bij beide komen ontstekingseiwitten vrij, die
onder andere ontstekingen in de gewrichten veroorzaken.
Criteria RA
Classificatiecriteria voor RA volgens ACR. De diagnose RA wordt gesteld indien aan ten minste 4 van de 7 criteria wordt voldaan,
waarbij criteria 1 t/m 4 minstens 6 weken moet bestaan om geldig te zijn.
Criterium Definitie
1. Ochtendstijfheid Gewrichtsstijfheid die niet binnen één uur geheel verdwenen is
2. Artritis in drie of meer gewrichten Door een arts waargenomen zwelling of hydrops
3. Artritis in handgewrichten Zwelling of hydrops
4. Symmetrische artritis Gelijktijdige ontsteking van dezelfde gewrichten aan beide zijden van het lichaam
5. Reumafactoren Aanwezigheid in serum van antilichamen tegen igG aangetoond
6. Radiologische afwijkingen Aanwezigheid van erosies op röntgenfoto’s van handen en polsen
Terschegget, F. (Fleur) | HOGESCHOOL UTRECHT
, Soorten reuma:
1. Artrose
Aandoening van het kraakbeen en bot van je gewrichten. Bij artrose wordt het kraakbeen van je gewricht dunner en slechter van
kwaliteit. Ook bij artrose kunnen ontstekingen voorkomen. Artrose is de meest voorkomende vorm van reuma.
2. Auto-immuunziekten/ontstekingsreuma
Bij deze vormen van reuma ziet het immuunsysteem gezonde cellen als kwade indringers en valt het je eigen lichaam aan,
waardoor ontstekingen in je gewrichten ontstaan. Enkele vormen zijn: reumatoïde artritis (RA), axiale spondyloartritis (Ax-SpA,
waaronder de ziekte van Bechterew), artritis psoriatica of SLE (systemische lupus erythematodes).
3. Jicht
Een reumatische aandoening die ontstaat door een te hoge urinezuurspiegel in het lichaam. Het urinezuurgehalte in het bloed
wordt hoger doordat de stofwisseling in het lichaam niet goed verloopt. Hierdoor kunnen urinezuurkristallen ontstaan, die
neerslaan in gewrichten. Dit leidt vaak tot plotselinge heftige pijnlijke aanvallen van gewrichtsontstekingen.
4. Osteoporose
De massa van het bot neemt af waardoor de sterkte van het bot afneemt. Door het zwakkere bot ontstaan makkelijk botbreuken.
5. Weke delen-reuma
Dit zijn aandoeningen van spieren, pezen of slijmbeurzen. Fibromyalgie is de bekendste vorm van weke delen-reuma, waarbij pijn
in bindweefsel en spieren optreedt
Op röntgenfoto’s kunnen vele afwijkingen zichtbaar zijn als uiting van irreversibele schade aan het kraakbeen en (of) het onderliggend
bot. Vooral erosieve veranderingen en gewrichtsspleetversmallingen zijn op betrouwbare wijze vast te stellen.
Indicatiestelling
Er is een indicatie voor fysio- of oefentherapie:
• wanneer er een hulpvraag bestaat die gerelateerd is aan beperkingen in dagelijkse activiteiten en/of maatschappelijke participatie van de
patiënt op basis van het bewegend functioneren;
en/of
• wanneer de patiënt niet in staat is om zelfstandig een adequaat niveau van fysiek functioneren te bereiken of te handhaven. Een adequaat
niveau van fysiek functioneren wordt bepaald door de hulpvraag, voldoet aan de ‘Beweegrichtlijnen van de Gezondheidsraad’ en gaat uit van
een effectieve copingstrategie.
Afhankelijk van de gezondheidstoestand van de patiënt en de mate waarin patiënten in staat zijn tot zelfmanagement, zijn er drie indicaties te
onderscheiden.
1. Er is een in indicatie voor voorlichting, advies en instructies voor voornamelijk zelfstandig uit te voeren oefeningen, bij patiënten met:
- Een behoefte aan voorlichting, advies, instructie en praktische handvatten bij het oefenen en (weer) bewegen
- Een behoefte aan meer inzicht in de ziekte, de klachten, het beloop en de gevolgen
- Een behoefte aan informatie over de fysio- of oefentherapeutische behandelmogelijkheden en de eigen rol daarin
- Een hulpvraag die te maken heeft met aspecten als: beperkingen bij zelfmanagement gerelateerd aan fysieke activiteit of de
beschikbaarheid van beweegmogelijkheden en sociale steun
2. Er is een indicatie voor voorlichting, advies, instructie en oefentherapie met kortdurende begeleiding bij patiënten met:
- Een hulpvraag op het gebied van de aan RA gerelateerde klachten en daarmee samenhangende stoornissen en beperkingen in
dagelijkse activiteiten en/of maatschappelijke participatie, die niet met kortdurende voorlichting, advies en instructie alleen is op te lossen
- Een behoefte aan kortdurende begeleiding bij het zelfstandig uitvoeren van een oefenprogramma en het verkrijgen en behouden van
voldoende lichamelijke activiteit
3. Er is een indicatie voor voorlichting, advies, instructie en oefentherapie met intensieve en/of langdurige begeleiding bij patiënten met:
- Beperking(en) in basale dagelijkse activiteiten en maatschappelijke participatie waardoor de patiënt niet in staat is zelfstandig een
adequaat niveau van functioneren te verkrijgen of te behouden
- Ernstige gewrichtsschade of gewrichtsdeformaties
- Aanwezigheid van risicofactoren voor vertraagd herstel die de uitvoering van therapie belemmeren
- Aanwezigheid van psychosociale factoren (gele vlaggen) in combinatie met inadequate (pijn)copingstrategieën
Terschegget, F. (Fleur) | HOGESCHOOL UTRECHT
, Diagnostiek reuma
Anamnese
Algemeen • Wat is de hulpvraag? (PSK)
• Wat zijn de verwachtingen ten aanzien van fysiotherapie?
• Wat zijn de verwachtingen van het beloop van de klachten?
Functies en Is er sprake van:
anatomische • Pijn in één of meerdere gewrichten (NPRS), wat is de locatie van de pijn?, is de pijn gerelateerd aan belasting?, hoe is het
eigenschappen beloop van de pijn in de ochtend, middag, avond en nacht?
• Onverklaarbare, aanhoudende heftige pijn en/of ontstekingsverschijnselen in één of meer gewrichten? Mogelijk rode vlag
• Ochtendstijfheid en/of startstijfheid? Zo ja, hoe lang
• Zwelling van één of meer gewrichten? Zo ja, welke gewrichten
• Een bewegingsbeperking en/of stijfheid van één of meer gewrichten? Zo ja, welke
• Vermoeidheid? (NRS vermoeidheid)
• Verminderde spierkracht? Zo ja, waar en bij welke activiteiten
• Een verminderd uithoudingsvermogen
• Huidafwijkingen of nagelrieminfarcten?
• Beperkingen bij kauwen of slikken?
• Een droge mond en/of droge ogen
• Een hoge bloeddruk? Cardiovasculaire risicofactor
• Een hoog cholesterol? Cardiovasculaire risicofactor
• Nekpijn en/of pijn aan de achterkant van het hoofd, i.c.m. paresthesieën en/of dysesthesieën, motorische uitval,
‘opspringende’ benen en/of een zandgevoel in de handen? Neurologische symptomen die kunnen wijzen op een rode vlag
• Gevoelsstoornissen? Mogelijke rode vlag
• Beperkingen in de balans? Mogelijke rode vlag
• Slaapproblemen?
• Plotselinge toename van klachten of een acute opvlamming RA? Mogelijke rode vlag
• Hevige pijn in de rug al dan niet na een val? Mogelijke rode vlag bij osteoporose
Activiteiten (PSK) Zijn er beperkingen bij de uitvoering van activiteiten van het dagelijks leven en/of functioneren, zoals:
• Het veranderen van houding; opstaan, gaan zitten, omdraaien in bed
• Zelfverzorging; aan- en uitkleden, douchen, haren kammen
• Lopen (in huis of buiten), traplopen
• Het oprapen van voorwerpen van de grond
• Schrijven of andere fijn motorische activiteiten
• Eten en/of drinken
• Fietsen, autorijden of gebruikmaken van het openbaar vervoer
• Seksuele activiteiten
Voldoet de patiënt aan de ‘Beweegrichtlijnen van de Gezondheidsraad’?
• Zo ja, met welke activiteiten en gedurende hoeveel minuten per week?
• Zo nee, wat is de belangrijkste belemmerende factor? Welke mate van lichamelijke activiteit wordt bereikt? Met welke
activiteiten en gedurende hoeveel minuten per week?
Participatie • Wat is de gezinssituatie?
Zijn er belemmeringen, als gevolg van de klachten, in:
• Relaties en/of sociale contacten
• Betaald en onbetaald werk? (WPAI vragenlijst)
• Vrije tijd, bijvoorbeeld uitoefenen van sport en hobby’s?
• De kwaliteit van leven? (RAQol vragenlijst)
Externe factoren • Komt RA voor in de familie?
• Komen er hart- en vaatziekten voor in de familie?
• Hoe reageert de omgeving op de klachten?
• Hoe is de woonsituatie? Is er een trap in huis en hoe gaat het traplopen?
• Wordt er medicatie gebruikt? Zo ja, welke? Wat is het effect van de medicatie? Worden er bijwerkingen ervaren?
• Heeft er al eerder fysiotherapie behandeling plaats gevonden? Zo ja, wat was het resultaat
• Is er (behalve een reumatoloog) een medisch specialist of andere zorgverlener bij de patiënt betrokken ten behoeve van
de RA of de hieraan gerelateerde comorbiditeit?
• Worden er aanpassingen, hulpmiddelen of voorzieningen voor dagelijkse activiteiten of het huishouden gebruikt? En op
het werk of tijdens sport of vrijetijdsbesteding?
• Wordt er een loophulpmiddel gebruikt? Zo ja, wat is het effect?
• Heeft er in het verleden een operatie plaatsgevonden? Zo ja, hoe lang geleden en hoe verliep het herstel?
Terschegget, F. (Fleur) | HOGESCHOOL UTRECHT
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller fleurterschegget. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.93. You're not tied to anything after your purchase.
