In deze samenvatting staat het deel celleer van het vak cytologie en histologie uit de 1e bachelor biomedische wetenschappen.
Het is een samenvatting op basis van de powerpoint, cursus en wat er gezegd is in de les.
Cellen en weefsels: celleer
Inhoudsopgave
Inleiding........................................................................................................................................................ 2
Organisatieniveaus...............................................................................................................................................2
1. Inleiding tot de cytologie............................................................................................................................ 3
2. De bouw van een eukaryote (menselijke) cel..............................................................................................4
2.1 De celmembraan of plasmalemma................................................................................................................5
2.1.1 Membraan-lipiden: 40%.........................................................................................................................5
2.1.2 membraan eiwitten: 55%.......................................................................................................................7
2.1.3 Membraan suikers: 5%...........................................................................................................................8
2.1.4 Membraanfuncties: stevigheid...............................................................................................................8
2.1.4 Membraanfuncties: uitwisseling..........................................................................................................10
2.1.4 Membraanfuncties: signalisatie...........................................................................................................13
2.2 cytoplasma...................................................................................................................................................14
2.2.1 cytosol...................................................................................................................................................14
2.2.2 organellen.............................................................................................................................................14
2.2.3 Het cytoskelet.......................................................................................................................................22
2.3 De celkern of nucleus....................................................................................................................................27
2.3.1 De nucleolus.........................................................................................................................................27
2.3.2 Het chromatine bestaat uit chromosomen..........................................................................................27
3. De genetische code.................................................................................................................................. 29
4. De eiwitsynthese...................................................................................................................................... 30
4.1 Het centrale dogma van de celbiologie........................................................................................................30
4.2 De transcriptie..............................................................................................................................................30
4.3 De translatie.................................................................................................................................................31
5. De celcyclus............................................................................................................................................. 32
5.1 De vier fasen van de celcyclus......................................................................................................................33
5.2 Het cel-cylcus controle systeem...................................................................................................................33
5.3 De duplicatie van het DNA in de eukaryote cel (S-fase)...............................................................................33
5.4 De mitose......................................................................................................................................................34
5.4.1 De profase.............................................................................................................................................35
5.4.2 De metafase..........................................................................................................................................35
5.4.3 De anafase............................................................................................................................................35
5.4.4 De telofase............................................................................................................................................35
5.5 De meisose...................................................................................................................................................35
5.6 Celdood: necrose en apoptose.....................................................................................................................36
5.6.1 Apoptose...............................................................................................................................................36
5.6.2 Necrose.................................................................................................................................................36
1
,6. Cel differentiatie...................................................................................................................................... 37
6.1 Celdifferentiatie door selectieve gen activatie.............................................................................................37
6.2 Mechanismen van genexpressie-regulatie...................................................................................................37
6.3 RNA als regulator van de genexpressie: regulerend RNA............................................................................38
6.3.1 Micro RNA.............................................................................................................................................38
6.3.2 Small interfering RNA...........................................................................................................................38
6.3.3 Long non-coding RNA...........................................................................................................................38
6.4 Gen manipulatie met Zinc-Fingers, CRISPR, TALEN en RNA-i.......................................................................38
Inleiding
Cytologie: celleer
Cellen: basis van alle leven
Cel: combinatie van atomen en moleculen
Organisatieniveaus
1. Atomaire en moleculaire niveau
2. Celniveau
3. Weefselniveau
4. Orgaanniveau
5. Orgaanstelselniveau
6. Organismeniveau
2
,1. Inleiding tot de cytologie
Een cel is de kleinste atomische en functionele eenheid van leven, gevormd door
deling van eerder bestaande cellen
Cel-theorie: 4 basisconcepten
1. Cellen zijn de bouwstenen van alle planten en dieren
2. Cellen zijn de kleinste functionerende eenheden van leven
3. Cellen worden gevormd door deling van cellen (behalve de ‘allereerste’ en die
in een lab zijn gemaakt)
4. Celen hebben een inwendig evenwicht
Indeling in biologisch universum
o Eu-karyoten
Goed gespecialiseerd
Eén- of meercellig
o Pro-karyoten
Weinig gespecialiseerd
Altijd ééncellig
Evolutie op vlak van DNA-kenmerken
o Prokaryoten
Eubacteria
Archaebacteria
o Eukaryoten
Protista (één-celligen)
Fungi (meer-celligen)
-> Plantae
-> Animalia
Gekenmerkt door subspecialisatie: organismen verschillen in hun vorm
en functionele activiteit door middel van cel differentiatie
Alle cellen op de hele planeet zijn gekenmerkt door een identieke basis-chemie
Centraal dogma celbiologie: eender welke cel heeft identieke basischemie
o Erfelijke informatie zit in de genen = DNA (
o DNA wordt overgeschreven naar m-RNA
o RNA wordt vertaald naar AZ sequenties = eiwitten
o Nota
DNA heeft 4 bouwsteentjes
Er zijn 20 AZ die bouwstenen zijn vd eiwitten
mRNA editing: door chemische processen kan er in DNA geprutst
worden, waarbij adinosine de-amineerd -> RNA verschillend -> m-RNA
verschillend -> eiwitten verschillend
Gemiddelde menselijke cel 10 micrometer
Virussen
o Bestaan uit DNA is eiwitomhulsel
3
, o Kunnen niet zelf delen
o Gebruiken machinerie van andere
cellen om zich te delen
o Voldoen niet aan de definitie van een cel
2. De bouw van een eukaryote (menselijke)
cel
Celbouw: de belangrijkste delen
o Celmembraan
o Cytoplasma
o Celkern
Cel-soorten en hun origine
1. Zygote: bevruchte eicel, 46 chromosomen (23 van oöcyt en 23 van
spermatozoön)
2. Klievings-deling: geeft blastomeren (cel wordt gedeeld in 16)
3. Morula: geheel van blastomeren -> blastocyst met embyonische stamcellen ->
embryo
Cel-differentiatie ifv specifieke gen-activaties en omgevingsfactoren
o Oppervlaktecellen: epithelen
o Steuncellen: bindweefsel
o Contractiele-cellen: spierweefsel
o Zenuwcellen: geleidings-cellen
Cel-differentiatie
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller ameliebonsecour. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.11. You're not tied to anything after your purchase.
