Summary
Verzorgingsstaat samenvatting 6vwo
- Course
- Level
Verzorgingsstaat: - Wat is het? - Ontwikkeling - Onderwijs - Gezondheidszorg - Sociale zekerheid
[Show more]
Seller
Follow
MirtheP
Reviews received
Content preview
4 april 2023 / Mirthe PhilipsGMF Verzorgingsstaat
5.1 Wat is een verzorgingsstaat?
Verzorgingsstaat = De overheid bemoeit zich actief met de welvaart en het welzijn van haar
inwoners.
- Solidariteit = De bereidheid in een groep of samenleving om risico’s met elkaar te delen.
- Bij een verzorgingsstaat heb je een collectief (gezamenlijk) belang:
- Je maakt gebruik van gezamenlijke voorzieningen (collectieve goederen).
- Als je iets overkomt ben je verzekerd.
- Collectieve voorzieningen kunnen ook leiden tot bewust passief gedrag. In dit geval
spreken we van zogenaamde ‘free riders’.
- Actoren: Overheid/Individuele burgers/Maatschappelijk middenveld/Bedrijven
Maatschappelijk middenveld = Organisaties die tussen de overheid en de individuele burger in
staan en die verschillende groepen vertegenwoordigen
- Particulier initiatief: de tafeltennisvereniging
- Sociale partners: werkgevers- en werknemersorganisaties, bijvoorbeeld de FNV
- Collectieve arbeidsovereenkomst (cao): een overeenkomst tussen werkgevers en
werknemers, zoals salaris.
De politicoloog Esping-Anderson onderscheidt drie typen westerse verzorgingsstaten:
- Sociaaldemocratische verzorgingsstaat
- Scandinavische landen
- Rol overheid groot, rol vd markt klein
- Hoog niveau voorzieningen & hoge collectieve lasten
- Uitgebreide verlofregeling ouders & gratis school
- Gelijkheid = key
- Liberale verzorgingsstaat
- VS/UK/Canada
- Rol overheid beperkt, rol vd markt is groot
- Laag niveau voorzieningen & lage collectieve lasten
- Meer eigen verantwoordelijkheid onderwijs en zorg = key
- Corporatistische verzorgingsstaat
- Duitsland
- Combi van liberaal en sociaal democratisch (wel hoge belasting zoals s)
- Gezinnen en werknemers worden goed beschermd
- Afspraken tussen overheid en middenveld
- Samenwerken = key
, 2
Nederland is een sociale rechtsstaat (burgers hebben grondrechten)
- Horen ook plichten bij (sollicitatieplicht/betalen van belasting/leerplicht)
- De overheid geeft het meeste geld uit aan: onderwijs/gezondheidszorg/sociale zekerheid
- Poldermodel: werkgevers, vakbonden en overheid met elkaar aan tafel zitten om te
onderhandelen over arbeidsvoorwaarden en lonen.
- Tot 1960 een corporatistisch model. Eind jaren 70 kwamen er steeds meer sociale
voorzieningen, ontwikkeling richting sociaaldemocratische verzorgingsstaat. Door hoge
kosten komt verzorgingsstaat onder druk te staan en vanaf jaren 90 inkrimping
voorzieningen. Collectieve voorzieningen worden steeds meer geprivatiseerd. De overheid
legt steeds meer verantwoordelijkheid bij de burgers zelf. → combi tussen
sociaaldemocratische en corporatische verzorgingsstaat.
GEEN verzorgingsstaat:
- In veel landen bvb Afrika en Zuidoost-Azië.
- Gebrek aan geld/ een onstabiele politieke situatie een rol.
- Mensen zijn veel meer op zichzelf en hun naaste familie aangewezen.
- Niet alle kinderen gaan naar school, de publieke gezondheidszorg is vaak slecht.
- De levensverwachting van mensen is een stuk lager dan in landen met een
verzorgingsstaat.
Welvaart = De mate waarin mensen over voldoende middelen beschikken om hun behoeften te
vervullen.
Welzijn = De mate waarin mensen tevreden zijn over hun lichamelijke en geestelijke gezondheid.
5.2 Ontwikkeling van de verzorgingsstaat
Hoe heeft de verzorgingsstaat zich ontwikkeld en welke factoren waren daarbij belangrijk?
- In de 19e eeuw was Nederland volledig gebaseerd op het vrijemarktprincipe (liberale
grondslag) → Zwakkeren (armen, zieken en ouderen) werden niet door de overheid
geholpen, maar door de kerk, liefdadigheidsinstellingen of rijken.
- Nachtwakersstaat (= Een staat waarin de overheid zich vooral beperkt tot het handhaven
van de openbare orde en veiligheid).
- In de tweede helft van de negentiende eeuw verenigden werknemers zich in vakbonden
(=Organisaties die de gezamenlijke en individuele belangen van werknemers behartigen).
(hogere lonen, kortere werkdagen, betere arbeidsomstandigheden en een verbod op
kinderarbeid).
- De eerste sociale wetten kwamen pas na felle discussies tussen politieke partijen tot stand.
Uitgangspunt = zorgplicht. Vanaf de twintigste eeuw ontstond er een groeiende behoefte
aan collectieve goederen en diensten zoals: goede scholing, een wegennet, waterleidingen en
een elektriciteitsnetwerk, riolering en vuilnisophaaldiensten.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller MirtheP. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.17. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53022 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now