In de cursus Sociaaleconomische geschiedenis bestudeert u het tweede deel van het handboek van B. de Vries (red.), Van agrarische samenleving naar verzorgingsstaat. Demografie, economie, maatschappij en cultuur in West-Europa, . Het boek is een inleiding op de demografische, economische en sociaalm...
DEEL II De e sedert het einde van de 18de eeuw
HOOFDSTUK 6 Demografische ontwikkelingen
6.1 Inleiding
- De bevolking van Duitsland, Engeland, Frankrijk en Nederland (West-Europese landen)
- vanaf 1750: groei (na een periode van stabilisatie/teruggang in de voorgaande eeuw)
- tempo verschilde per land, maar was over het algemeen hoger dan ooit tevoren in de West-Europese
geschiedenis
- Eerst komen de algemene aspecten van deze ongekende groei aan bod: de omvang van de bevolking
en de 4 kerncijfers (sterfte, huwelijk, vruchtbaarheid en migratie)
- Het begin van deze ontwikkelingen lag in de agrarische samenleving: de verschillende trekken van het
klassieke demografische patroon van de vroegmoderne tijd bleven voorlopig nog bestaan
→ dat bood vaak wel voldoende mogelijkheden om de spanning tussen bevolkingsgroei en
bestaansmiddelen op te heffen
- 1750-1880: toch werden de demografische verschillen tussen de 4 landen groter in deze periode
→ doordat de oplossingen voor het probleem van de bevolkingsgroei en de economische
ontwikkelingen in de landen van elkaar gingen afwijken
- 1880-1914: een nieuw patroon ontstond dat sterk afweek van het klassieke
- in elk van de 4 landen vond deze verandering plaats
- de onderlinge verschillen verminderden toen snel
- 1914-1945: ontwikkeling ging door maar in een langzamer tempo
- 1945-1965: een versnelling, waarvan het karakter niet afweek van dat vóór 1945
- 1965: geheel nieuw tijdvak
→ een demografische revolutie zette in: bracht een patroon dat in veel opzichten verschilde van de
structuur die vanaf 1880 in West-Europa was ontstaan
→ deze nieuwe ontwikkelingen zijn in elk van de landen duidelijk te constateren (waaruit ook blijkt dat
de uniformiteit op demografisch gebied in de laatste 100 jaar gegroeid is)
- Een verklaring voor deze ontwikkeling geven is soms slecht mogelijk
- bij gebrek aan voldoende afstand in tijd
- en het hypothetisch karakter waarmee de literatuur de verschijnselen benadert
6.2 Bevolkingsgroei
- Grafiek 1.1 (p. 18): de bevolking van Duitsland, Engeland, Nederland en Frankrijk 1000-2000
- Frankrijk had in 1750 een grotere bevolking dan ooit te voren
- Duitsland, Engeland en Nederland braken rond 1750 door het demografisch plafond
- alle 4 landen bleven tot het eind van de 20ste eeuw doorgroeien
- slechts gedurende korte periodes nam de bevolking af (in Frankrijk rond 1900 en in de DDR na WOII)
- Tabel 6.1 (p184): groeipercentages van de bevolking van West-Europa, 1700-1999 (per halve eeuw)
- het groeitempo na 1750 was veel hoger dan in de vroegmoderne tijd
- Engeland: bevolking groeide al in de 1ste helft van de 18de eeuw (8%), maar het tempo werd veel
hoger in 1750-1800 (60%) en nam nog toe in de 19de eeuw
- Frankrijk: het aantal inwoners steeg 1750-1800 ook, maar in een bescheiden tempo (21%)
– was eeuwenlang (na Rusland) de staat met het grootste aantal mensen van heel Europa
– werd in de loop van de 19de eeuw van deze positie verdrongen door Duitsland
– in 1900 zou ook Engeland meer inwoners tellen dan Frankrijk
→ hoewel de totalen van deze 3 landen toen dicht bij elkaar lagen (43, 42 en 41 miljoen)
- Duitse bevolking groeide in de 18de eeuw al niet gering (20%) maar in de 19de eeuw sterker (50%)
- Nederlandse bevolking begon pas in de 19de eeuw in een zeer hoog tempo te groeien (5 miljoen in
1900), en had ook in de 20ste eeuw een aanzienlijke toename (1999: 15 miljoen mensen)
- de groei in de andere 3 staten was in de 20ste eeuw geringer dan in Nederland, maar toch groot:
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Lze. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.95. You're not tied to anything after your purchase.
