HEALTH PSYCHOLOGY
Biopsychosocial interactions
Edward P. Sarafino | Timothy W. Smith
Uitgebreide samenvatting van het boek en alle stof uit YOULEARN
ELSBETH DJ
Inhoudsopgave
HEALTH PSYCHOLOGY.................................................................................................................................... 1
Biopsychosocial interactions................................................................................................................................1
ELSBETH DJ.................................................................................................................................................... 1
Hoofdstuk 1 Een overzicht van psychologie en gezondheid/ Studietaak 1.1....................................................7
YOULEARN:........................................................................................................................................................20
Opdracht 1.1.2 ..................................................................................................................................................20
Opdracht 1.1.3 ..................................................................................................................................................22
Opdracht 1.1.4 ..................................................................................................................................................24
Hoofdstuk 2 De fysieke systemen van het lichaam/ Studietaak 1.2/1.3/1.4..................................................25
YOULEARN..........................................................................................................................................................48
Opdracht 1.2.2...................................................................................................................................................48
Opdracht 1.2.3...................................................................................................................................................50
Opdracht 1.2.4...................................................................................................................................................51
Opdracht 1.2.5...................................................................................................................................................54
Opdracht 1.2.6...................................................................................................................................................55
HOOFDSTUK 3 Stress – zijn betekenis, impact en bronnen / Studietaak 2.1...................................................61
, YOULEARN..........................................................................................................................................................74
Opdracht 2.1.2 ..................................................................................................................................................74
Opdracht 2.1.3 ..................................................................................................................................................78
Opdracht 2.1.4 ..................................................................................................................................................80
Opdracht 2.1.5...................................................................................................................................................81
Opdracht 2.1.6...................................................................................................................................................83
HOOFDSTUK 4 Stress, biopsychosociale factoren en ziekte / Studietaak 2.2..................................................85
YOULEARN........................................................................................................................................................104
Opdracht 2.2.2.................................................................................................................................................104
Opdracht 2.2.3.................................................................................................................................................108
Opdracht 2.2.4.................................................................................................................................................109
HOOFDSTUK 5 Omgaan met en vermindering van stress / Studietaak 2.3/2.4.............................................111
YOULEARN........................................................................................................................................................121
Opdracht 2.3.2.................................................................................................................................................121
Opdracht 2.3.3.................................................................................................................................................122
Opdracht 2.3.4.................................................................................................................................................123
HOOFDSTUK 6 Gezondheidsgerelateerd gedrag en gezondheidsbevordering/ Studietaak 3.1......................125
YOULEARN........................................................................................................................................................134
Opdracht 3.1.2.................................................................................................................................................134
Opdracht 3.1.3.................................................................................................................................................136
Opdracht 3.1.4.................................................................................................................................................142
Opdracht 3.1.5.................................................................................................................................................144
HOOFDSTUK 7 Middelen gebruik en misbruik / Studietaak 3.2...................................................................145
YOULEARN........................................................................................................................................................164
Opdracht 3.2.2.................................................................................................................................................164
Opdracht 3.2.3.................................................................................................................................................166
Opdracht 3.2.4.................................................................................................................................................167
Opdracht 3.2.5.................................................................................................................................................168
HOOFDSTUK 8 Voeding, gewichtscontrole en dieet, oefening en veiligheid / Studietaak 3.3/3.4/3.5...........169
YOULEARN........................................................................................................................................................185
Opdracht 3.3.2.................................................................................................................................................185
Opdracht 3.3.3.................................................................................................................................................188
Opdracht 3.3.4.................................................................................................................................................191
Opdracht 3.3.5.................................................................................................................................................192
Opdracht 3.3.6.................................................................................................................................................193
Opdracht 3.4....................................................................................................................................................194
2
,HOOFDSTUK 11 De aard en symptomen van pijn / Studietaak 4.1...............................................................195
YOULEARN........................................................................................................................................................208
Opdracht 4.1.2.................................................................................................................................................208
Opdracht 4.1.3.................................................................................................................................................210
Opdracht 4.1.4.................................................................................................................................................212
Opdracht 4.1.5.................................................................................................................................................213
Opdracht 4.1.6.................................................................................................................................................214
Opdracht 4.1.7.................................................................................................................................................215
HOOFDSTUK 12. Beheersing en controle van klinische pijn/Studietaak 4.2..................................................215
YOULEARN........................................................................................................................................................223
Opdracht 4.2.2.................................................................................................................................................223
Opdracht 4.2.3.................................................................................................................................................223
Opdracht 4.2.4.................................................................................................................................................224
Opdracht 4.2.5.................................................................................................................................................225
HOOFSTUK 9. Het gebruik van de gezondheidszorg/Studietaak 5.1.............................................................229
YOULEARN........................................................................................................................................................237
Opdracht 5.1.2.................................................................................................................................................237
Opdracht 5.1.3.................................................................................................................................................237
Opdracht 5.1.4.................................................................................................................................................239
Opdracht 5.1.6.................................................................................................................................................241
HOOFDSTUK 10. In het ziekenhuis/ Studietaak 5.2......................................................................................242
YOULEARN........................................................................................................................................................248
Opdracht 5.2.2.................................................................................................................................................248
Opdracht 5.2.3.................................................................................................................................................250
Opdracht 5.2.4.................................................................................................................................................251
Opdracht 5.2.5.................................................................................................................................................252
HOOFSTUK 13 en 14. Chronische en levensbedreigende aandoeningen/ Studietaak 5.3..............................253
YOULEARN........................................................................................................................................................265
Opdracht 5.3.2.................................................................................................................................................265
Opdracht 5.3.3.................................................................................................................................................268
Opdracht 5.3.4.................................................................................................................................................269
Opdracht 5.3.5.................................................................................................................................................270
Opdracht 5.3.6.................................................................................................................................................272
Hoofdstuk 1 Een overzicht van psychologie en gezondheid/ Studietaak 1.1....................................................5
YOULEARN:.........................................................................................................................................................18
Opdracht 1.1.2...................................................................................................................................................18
Opdracht 1.1.3...................................................................................................................................................20
3
, Opdracht 1.1.4...................................................................................................................................................22
Hoofdstuk 2 De fysieke systemen van het lichaam/ Studietaak 1.2/1.3/1.4..................................................23
YOULEARN..........................................................................................................................................................47
Opdracht 1.2.2...................................................................................................................................................47
Opdracht 1.2.3...................................................................................................................................................49
Opdracht 1.2.4...................................................................................................................................................50
Opdracht 1.2.5...................................................................................................................................................52
Opdracht 1.2.6...................................................................................................................................................53
HOOFDSTUK 3 Stress – zijn betekenis, impact en bronnen / Studietaak 2.1..................................................60
YOULEARN..........................................................................................................................................................73
Opdracht 2.1.2...................................................................................................................................................73
Opdracht 2.1.3...................................................................................................................................................77
Opdracht 2.1.4...................................................................................................................................................79
Opdracht 2.1.5...................................................................................................................................................80
Opdracht 2.1.6...................................................................................................................................................82
HOOFDSTUK 4 Stress, biopsychosociale factoren en ziekte / Studietaak 2.2..................................................84
YOULEARN........................................................................................................................................................103
Opdracht 2.2.2.................................................................................................................................................103
Opdracht 2.2.3.................................................................................................................................................107
Opdracht 2.2.4.................................................................................................................................................108
HOOFDSTUK 5 Omgaan met en vermindering van stress / Studietaak 2.3/2.4.............................................110
YOULEARN........................................................................................................................................................120
Opdracht 2.3.2.................................................................................................................................................120
Opdracht 2.3.3.................................................................................................................................................121
Opdracht 2.3.4.................................................................................................................................................122
HOOFDSTUK 6 Gezondheidsgerelateerd gedrag en gezondheidsbevordering/ Studietaak 3.1......................124
YOULEARN........................................................................................................................................................133
Opdracht 3.1.2.................................................................................................................................................133
Opdracht 3.1.3.................................................................................................................................................135
Opdracht 3.1.4.................................................................................................................................................141
Opdracht 3.1.5.................................................................................................................................................143
HOOFDSTUK 7 Middelen gebruik en misbruik / Studietaak 3.2...................................................................144
YOULEARN........................................................................................................................................................164
Opdracht 3.2.2.................................................................................................................................................164
Opdracht 3.2.3.................................................................................................................................................165
Opdracht 3.2.4.................................................................................................................................................166
4
, Opdracht 3.2.5.................................................................................................................................................167
HOOFDSTUK 8 Voeding, gewichtscontrole en dieet, oefening en veiligheid / Studietaak 3.3/3.4/3.5...........168
YOULEARN........................................................................................................................................................185
Opdracht 3.3.2.................................................................................................................................................185
Opdracht 3.3.3.................................................................................................................................................187
Opdracht 3.3.4.................................................................................................................................................190
Opdracht 3.3.5.................................................................................................................................................192
Opdracht 3.3.6.................................................................................................................................................193
Opdracht 3.4....................................................................................................................................................193
HOOFDSTUK 11 De aard en symptomen van pijn / Studietaak 4.1...............................................................195
YOULEARN........................................................................................................................................................208
Opdracht 4.1.2.................................................................................................................................................208
Opdracht 4.1.3.................................................................................................................................................210
Opdracht 4.1.4.................................................................................................................................................212
Opdracht 4.1.5.................................................................................................................................................213
Opdracht 4.1.6.................................................................................................................................................214
Opdracht 4.1.7.................................................................................................................................................215
HOOFDSTUK 12. Beheersing en controle van klinische pijn/Studietaak 4.2.................................................215
YOULEARN........................................................................................................................................................223
Opdracht 4.2.2.................................................................................................................................................223
Opdracht 4.2.3.................................................................................................................................................223
Opdracht 4.2.4.................................................................................................................................................224
Opdracht 4.2.5.................................................................................................................................................225
HOOFSTUK 9. Het gebruik van de gezondheidszorg/Studietaak 5.1.............................................................229
YOULEARN........................................................................................................................................................236
Opdracht 5.1.2.................................................................................................................................................236
Opdracht 5.1.3.................................................................................................................................................237
Opdracht 5.1.4.................................................................................................................................................239
Opdracht 5.1.6.................................................................................................................................................241
HOOFDSTUK 10. In het ziekenhuis/ Studietaak 5.2.....................................................................................242
YOULEARN........................................................................................................................................................248
Opdracht 5.2.2.................................................................................................................................................248
Opdracht 5.2.3.................................................................................................................................................249
Opdracht 5.2.4.................................................................................................................................................251
Opdracht 5.2.5.................................................................................................................................................252
HOOFSTUK 13 en 14. Chronische en levensbedreigende aandoeningen/ Studietaak 5.3..............................252
5
, YOULEARN........................................................................................................................................................265
Opdracht 5.3.2.................................................................................................................................................265
Opdracht 5.3.3.................................................................................................................................................267
Opdracht 5.3.4.................................................................................................................................................268
Opdracht 5.3.5.................................................................................................................................................269
Opdracht 5.3.6.................................................................................................................................................271
6
, Hoofdstuk 1 Een overzicht van psychologie en gezondheid/
Studietaak 1.1
De gezondheidspsychologie houdt zich bezig met de relatie tussen psychische, biologische en sociale factoren
enerzijds en gezondheid en ziekte anderzijds.
EEN ZIEKTE/WELLNESS CONTINUUM
Dit betekent dat gezondheid en ziekte geen aparte begrippen zijn, ze overlappen elkaar. Er zijn gradaties van
welzijn en van ziekte. Medisch socioloog Aarni Antonovsky (1979, 1987) heeft gesuggereerd dat we deze
concepten beschouwen als uiteinden van een continuüm, waarbij hij opmerkt dat het allemaal terminale gevallen
zijn. En we zijn allemaal, zolang er een levensadem in ons is, in zekere mate gezond" (1987). Hij stelde ook voor om
onze focus te herzien, meer aandacht te schenken aan wat mensen in staat stelt gezond te blijven dan aan wat
ervoor zorgt dat mensen gezond worden.
Gezondheid = een positieve toestand van fysiek, mentaal en sociaal welzijn, -niet alleen de afwezigheid van letsel
of ziekte - die in de loop van de tijd varieert langs een continuüm.
FIGUUR 1-1 - Een Illness/Wellness Continuum om de verschillende gezondheidsstatussen van mensen weer te
geven. Beginnend in het midden (neutraal niveau) van het diagram, wordt de gezondheidstoestand van een
persoon weergegeven als progressief slechter naar links en progressief gezonder naar rechts. De segmenten in de
centrale band beschrijven dominante kenmerken die gewoonlijk verschillende gezondheidsstatussen
karakteriseren, gebaseerd op de fysieke toestand van de persoon, dat wil zeggen zijn of haar tekenen (zoals
bloeddruk), symptomen en handicaps en levensstijl, zoals zijn of haar hoeveelheid regelmatige lichaamsbeweging,
cholesterolconsumptie en het roken van sigaretten. Medische behandeling begint meestal bij een
gezondheidstoestand links van het neutrale niveau en intensiveert naarmate de fysieke toestand verslechtert.
Medische behandeling kan de gezondheidsstatus van de persoon terugbrengen naar het middenbereik van het
continuüm, maar een gezonde levensstijl kan ook helpen. Het verbeteren van het welzijn boven het middenbereik
kan worden bereikt door verbeteringen in de levensstijl. (Gebaseerd op informatie in Antonovsky, 1987; Bradley,
1993; Ryan & Travis, 1981.)
ZIEKTE VANDAAG EN IN HET VERLEDEN
Infectieziekten = acute ziekten die worden veroorzaakt door schadelijke stoffen of micro- organismen, zoals
bacteriën of virussen, in het lichaam.
Zo daalde het sterftecijfer door tuberculose rond de eeuwwisseling met ongeveer 60% in een periode van 25 jaar.
Was deze daling vooral het gevolg van de vooruitgang in de medische behandeling? Hoewel medische vooruitgang
tot op zekere hoogte hielp, vond de afname plaats voordat effectieve vaccins en medicijnen werden
geïntroduceerd. Dit was het geval voor de meeste van de belangrijkste ziekten die we hebben besproken,
waaronder tuberculose, difterie, mazelen en griep (Grob, 1983; Leventhal, Prohaska, & Hirschman, 1985). Het blijkt
dat de daling vooral het gevolg is van preventieve maatregelen zoals een betere persoonlijke hygiëne, een grotere
weerstand tegen ziekten (door betere voeding) en innovaties op het gebied van de volksgezondheid, zoals het
7
,bouwen van waterzuiveringen en rioolwaterzuiveringsinstallaties. Veel mensen maakten zich zorgen over hun
gezondheid en begonnen gehoor te geven aan het advies van gezondheidshervormers zoals William Alcott, een
voorstander van matiging van voeding en seksueel gedrag (Leventhal, Prohaska, & Hirschman, 1985). Er vielen
minder doden door ziekten omdat minder mensen ze opliepen.
De belangrijkste gezondheidsproblemen en doodsoorzaken in de ontwikkelde landen zijn tegenwoordig chronische
ziekten - dat wil zeggen degeneratieve ziekten, zoals hartaandoeningen, kanker en beroertes - die zich gedurende
een lange periode ontwikkelen of aanhouden.
VROEGE CULTUREN
Onderzoekers vonden in verschillende delen van de wereld oude schedels met cirkelvormige gaten ter grootte van
een muntstuk erin die geen gevechtswonden konden zijn. Deze gaten zijn waarschijnlijk gemaakt met scherpe
stenen werktuigen in een procedure die trephination (trephinatie) wordt genoemd. Deze procedure werd
vermoedelijk om bijgelovige redenen gedaan, bijvoorbeeld om ziekteverwekkende demonen het hoofd te laten
verlaten.
Hippocrates, vaak "de vader van de geneeskunde" genoemd, stelde een humorale theorie van ziekte voor. Volgens
deze theorie bevat het lichaam vier vloeistoffen die humors worden genoemd (in de biologie verwijst de term
humor naar elke plantaardige of dierlijke vloeistof). Wanneer de mix van deze humors harmonieus of evenwichtig
is, zijn we in een staat van goede gezondheid. Ziekte treedt op wanneer het mengsel defect is (Friedman & Adler,
2011; Stone, 1979)
Griekse filosofen, vooral Plato, behoorden tot de eersten die stelden dat de geest en het lichaam afzonderlijke
entiteiten zijn (Marx & Hillix, 1963; Schneider & Tarshis, 1975). Men dacht dat de geest weinig of geen relatie had
met het lichaam en zijn gezondheidstoestand.
Tegenwoordig zijn lichaam en geest afzonderlijke concepten: het lichaam verwijst naar ons fysieke wezen, inclusief
onze huid, spieren, botten, hart en hersenen; de geest verwijst naar een abstract proces dat onze gedachten,
waarnemingen en gevoelens omvat. Hoewel we lichaam en geest conceptueel van elkaar kunnen scheiden, is een
belangrijke vraag of ze onafhankelijk van elkaar functioneren.
De kwestie van hun relatie wordt het lichaam/geest- probleem genoemd.
DE MIDDELEEUWEN
Volgens historici beschouwde de kerk de mens als een schepsel met een ziel, in het bezit van een vrije wil die hem
afzonderde van de gewone natuurwetten, alleen onderworpen aan zijn eigen wil en misschien de wil van God. Zo'n
schepsel, dat een vrije wil heeft, zou geen voorwerp van wetenschappelijk onderzoek kunnen zijn. Zelfs het lichaam
van de mens werd als heilig beschouwd, en dissectie was gevaarlijk voor de dissector. Deze beperkingen tegen
observatie belemmerden eeuwenlang de ontwikkeling van anatomie en geneeskunde. (Marx & Hillix, 1963, p. 24)
DE RENAISSANCE EN DAARNA
Renaissance (wedergeboorte) = tijdens deze periode in de geschiedenis zag Europa een wedergeboorte van
onderzoek, cultuur en politiek. Geleerden werden meer 'mensgericht' dan 'God-gecentreerd' in hun zoektocht naar
waarheid en 'geloofden dat waarheid op vele manieren kan worden gezien, vanuit vele individuele perspectieven'
(Leahey, 1987, p. 80). Deze ideeën vormden de basis voor belangrijke veranderingen in de filosofie toen de
wetenschappelijke revolutie na 1600 begon.
De 17e-eeuwse Franse filosoof en wiskundige René Descartes had waarschijnlijk de grootste invloed op het
wetenschappelijke denken van elke filosoof in de geschiedenis (Schneider & Tarshis, 1975). Net als de Grieken
beschouwde hij lichaam en geest als afzonderlijke neigingen, maar hij introduceerde drie belangrijke innovaties.
Ten eerste vatte hij het lichaam op als een machine en beschreef hij de mechanica van hoe actie en sensatie
plaatsvonden. Figuur 1-3 laat bijvoorbeeld zijn concept zien van hoe we pijn ervaren. Ten tweede stelde hij voor
8
, dat lichaam en geest, hoewel gescheiden, zouden kunnen communiceren via de pijnappelklier, een orgaan in de
hersenen (Leahey, 1987). Ten derde geloofde hij dat dieren geen ziel hebben en dat de ziel in mensen het lichaam
verlaat bij de dood (Marx & Hillix 1963). Dit geloof betekende dat dissectie een acceptabele studiemethode zou
kunnen zijn - een punt dat de kerk nu bereid was toe te geven (Engel, 1977).
In de 18e en 19e eeuw groeide de kennis in wetenschap en geneeskunde snel, enorm geholpen door
verbeteringen in de microscoop en het gebruik van dissectie bij autopsies.
Het biomedische model genoemd, stelt voor dat alle ziekten of lichamelijke aandoeningen kunnen worden
verklaard door verstoringen in fysiologische processen, die het gevolg zijn van letsel, biochemische
onevenwichtigheden, bacteriële of virale infectie en dergelijke (Engel, 1977; Suls, Luger, & Martijn, 2010). Het
biomedische model gaat ervan uit dat ziekte een aandoening van het lichaam is en los staat van de psychologische
en sociale processen van de geest.
Maar tijdens deze vormende periode van de biomedische benadering waren sommige artsen van mening dat de
geest de gezondheid kon beïnvloeden. Bijvoorbeeld, in Sir William Osler's laat 19e-eeuwse kijk op hartziekten,
In de zorgen en spanning van het moderne leven komt arteriële degeneratie niet alleen heel vaak voor, maar komt
het vaak voor op relatief jonge leeftijd. Hiervoor zijn de hoge druk waaronder mannen leven, en de gewoonte om
de machine tot zijn maximale capaciteit te laten werken, verantwoordelijk, in plaats van excessen in eten en
drinken (Osler, 1897, pp. 153-154). Hoewel we het misschien niet met Osler eens zijn over de rol van voeding en
alcoholgebruik bij hartziekten, zullen we later zien dat zijn kijk op de rol van stress en aanverwante aspecten van
het dagelijks leven op het hart valide is; deze visie is een focus geworden van modern medisch onderzoek.
Levensstijl en ziekte
Levensstijl van mensen - hun dagelijkse gedragspatronen, zoals het wassen, bereiden en eten van gezond voedsel.
Kenmerken of aandoeningen die samenhangen met het ontstaan van een ziekte of letsel worden risicofactoren
voor dat gezondheidsprobleem genoemd. Hoewel sommige risicofactoren biologisch zijn, zoals het hebben van
bepaalde genen, zijn andere gedragsfactoren.
Een risicofactor wordt geassocieerd met een gezondheidsprobleem - het hoeft niet noodzakelijk het probleem te
veroorzaken.
Sommige gedragsrisicofactoren die verband houden met de vijf belangrijkste doodsoorzaken in de Verenigde
Staten zijn:
1. Hartziekte - roken, hoog cholesterolgehalte in de voeding, obesitas en gebrek aan lichaamsbeweging.
2. Kanker - roken, hoog alcoholgebruik en voeding.
3. Beroerte - roken, hoog cholesterolgehalte in de voeding en gebrek aan beweging.
4. COPD (chronische longziekten, bijv. emfyseem) - roken
5. Ongevallen (inclusief motoren) —alcohol-/drugsgebruik en geen veiligheidsgordels gebruiken. (Bronnen: ACS,
2015; AHA. ALA, 2015; NHTSA, 2015)
Door dit bewijs samen te vatten over alle belangrijke bronnen van uitgaven voor gezondheidszorg en
doodsoorzaken in geïndustrialiseerde landen, kwam een panel van deskundigen tot een eenvoudige maar
veelzeggende conclusie: gedrag is belangrijk
Persoonlijkheid en ziekte
De term persoonlijkheid verwijst naar iemands cognitieve, affectieve of gedragsmatige neigingen die redelijk
stabiel zijn in tijd en situaties.
Onderzoekers hebben bewijs gevonden dat persoonlijkheidskenmerken en gezondheid met elkaar in verband
brengt (Smith, Gallo et al., 2012). Mensen wiens persoonlijkheden bijvoorbeeld zijn:
9
, Lage niveaus van consciëntieusheid gemeten in de kindertijd of volwassenheid hebben meer kans om op jongere
leeftijd te overlijden, zoals aan hart- en vaatziekten, dan personen met een hoog gewetensbesef (Kern & Friedman,
2008; Terracciano et al., 2008).
Hoge niveaus van positieve emoties, zoals geluk of enthousiasme, hebben de neiging om langer te leven dan
mensen met een laag niveau van deze emoties (Chida & Steptoe, 2008; Xu & Roberts, 2010).
Hoge niveaus van angst, depressie, vijandigheid of pessimisme zijn risico om vroeg te overlijden en verschillende
ziekten te ontwikkelen, met name hartaandoeningen (Boehm & Kubzansky, 2012; Houle, 2013).
Angst, depressie, vijandigheid en pessimisme zijn reacties die vaak optreden wanneer mensen stress ervaren, zoals
wanneer ze meer werk te doen hebben dan ze denken te kunnen afmaken of wanneer zich een tragedie voordoet.
Veel mensen benaderen deze situaties met relatief positieve emoties. Hun vooruitzichten zijn optimistischer dan
pessimistisch, meer hoopvol dan wanhopig. Deze mensen hebben niet alleen minder kans om ziek te worden dan
mensen met minder positieve persoonlijkheden, maar als ze dat doen, herstellen ze ook sneller (Boehm & Kubzans
Scheier & Carver, 2001).
Het verband tussen persoonlijkheid en ziekte is geen eenrichtingsverkeer: ziekte kan ook iemands emotionele
aanpassing en vooruitzichten beïnvloeden (Cohen & Rodriguez, 1995).
HOE DE ROL VAN PSYCHOLOGIE IS ONTSTAAN
Sigmund Freud merkte op dat sommige patiënten fysieke symptomen vertoonden zonder waarneembare
organische stoornis. Met behulp van zijn psychoanalytische theorie stelde Freud voor dat deze symptomen waren
'omgezet' uit onbewuste emotionele conflicten (Alexander, 1950). Hij noemde deze toestand conversiehysterie;
een vorm die het kan aannemen, wordt handschoenanesthesie genoemd omdat alleen de hand geen gevoel heeft.
De behoefte om aandoeningen zoals conversiehysterie te begrijpen, leidde tot de ontwikkeling van
psychosomatische geneeskunde, het eerste veld dat zich toelegde op het bestuderen van de wisselwerking tussen
het emotionele leven en lichamelijke processen.
Psychosomatische geneeskunde
Het vakgebied dat psychosomatische geneeskunde wordt genoemd, stamt uit de jaren dertig en begon met het
publiceren van het tijdschrift Psychosomatic Medicine (Alexander 1950).
De term psychosomatisch betekent niet dat de symptomen van een persoon 'denkbeeldig' zijn; het betekent dat
de geest en het lichaam er beide bij betrokken zijn. Vroeg onderzoek in de psychosomatische geneeskunde was
gericht op psychoanalytische interpretaties van specifieke, echte gezondheidsproblemen, waaronder zweren, hoge
bloeddruk, astma, migraine en reumatoïde artritis.
In de loop der jaren zijn de benaderingen en theorieën van het veld geëvolueerd (Duberstein, 2004). Het is
momenteel een breder veld dat zich bezighoudt met onderlinge relaties tussen psychologische en sociale factoren,
biologische en fysiologische functies, en de ontwikkeling en het beloop van ziekte (Novak et al., 2007).
Gedragsgeneeskunde en gezondheidspsychologie
Het gebied van gedragsgeneeskunde vormde een organisatie genaamd de Society of Behavioral Medicine, die de
Annals of Behavioral Medicine publiceert. Dit veld heeft twee bepalende kenmerken (Gentry, 1984): Ten eerste is
het lidmaatschap interdisciplinair en komt het uit een breed scala van gebieden, waaronder psychologie, sociologie
en verschillende gebieden van de geneeskunde. Ten tweede kwam het voort uit het perspectief in de psychologie
dat behaviorisme wordt genoemd, dat voorstelde dat het gedrag van mensen het resultaat is van twee soorten
leren
Klassieke (of respondent) conditionering, waarbij een stimulus (de geconditioneerde stimulus) het vermogen krijgt
om een reactie uit te lokken door associatie met een stimulus (de ongeconditioneerde stimulus) die die reactie al
uitlokt.
10
