Summary
Samenvatting Neuropsychologie colleges en boek
- Course
- Institution
- Book
Samengevat adhv colleges en literatuur die bij de Minor Neurorevalidatie hoort.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
esmeboddeman
Content preview
College aantekeningen: NeuropsychologieHersenbeschadiging
Groot maatschappelijk probleem:
- Incidentie ca 650.000 per jaar. Toenemende levensverwachting > na het CVA
- Probleem groter: boven de 75 jaar is de kans op een beroerte 3% (per jaar) > steeds meer
neurodegeneratieve ziekten
Gevolgen:
- Meer dan alleen een stoornis in de motoriek/hemiparese (‘onzichtbare gevolgen’)
- Vaak NPFS (>60%) inclusief stoornissen stemming, gedrag en persoonlijkheid
Min- en plus-symptomen
Men kan het beschadigde brein echter beter beschouwen als een orgaan dat op een fundamenteel
andere manier ageert en reageert. Er zijn dus niet alleen defecten of tekorten, maar ook versterkte
functies. Men spreekt van min- en plus-symptomen, ook wel uitvals- en ontremmingsverschijnselen.
Er is ook een extra categorie: diversen.
Het bestaan van plus- en min-symptomen
wordt vooral duidelijk wanneer men uitgaat
van het hiërarchische model. De afbeelding
toont het principe in geval van een laesie op
neoniveau (cortex): een aantal functies of
vaardig- heden die gekoppeld zijn aan het
neoniveau, gaat verloren, met als gevolg
bijvoorbeeld paralyse, anesthesie, afasie. De
lagere niveaus raken ontremd (‘release’)
doordat de remmende invloeden van het
hogere niveau geheel of gedeeltelijk
wegvallen, met als gevolg bijvoorbeeld
spasticiteit, hyperesthesie, vraatzucht,
dwanghuilen en -lachen.
Neo: hersenschors
• Intentionele motoriek (vs reflexmotoriek)
• Bewuste perceptie (vs reflexreacties op stimuli)
• Complexe interactieprocessen met de omgeving (vs talige communicatie, verkeer, sociale
patronen)
Paleo: limbisch systeem en basale kernen (parkinsonisme)
• Emotioneel gedrag – depressie, vraatzucht, hyperseksualiteit, apathie/emotionele
vervlakking
• De combinatie van de basale kernen met de hersenschors is verantwoordelijk voor
handelingsroutines en bewegingsautomatismen.
Archi: hersenstam
• Stoornissen bewustzijn en activatie – coma, sufheid, mentale traagheid, concentratiezwakte
1
, Min-symptomen Plus-symptomen
Motoriek Parese Hyperreflexie, spasticiteit,
geassocieerde reacties
Sensibiliteit Anesthesie Hyperesthesie, pijn
Visueel systeem Hemi-anopsie Visuele hallucinaties
Taal Afasie Logorroe
Handelen Apraxie Dwanghandelingen,
perseveratie
Bewustzijn Coma, suf Delier, onrustie
Gedrag Initiatiefloos Impulsie
Expressie Mimiekarm Dwanghuilen, lachen
Stemming Vlak Hyperemotioneel
Plaats en aard van de symptomen
De aard en plaats van de symptomen hangen samen met de neuroanatomie. De primaire
hersenschorsgebieden van de hemisferen zijn gekruist verbonden met de lichaamshelften. Primaire
symptomen zijn daarom altijd heterolateraal (contralateraal): links cva is rechtere lichaamshelft
parese. Het cerebellum is ongekruist verbonden met de lichaamshelften. Cerebellum symptomen
komen dus homolateraal (ipsilateraal) voor: ataxie of tremordysmetrie.
Laesies in de hemisfeer van de grote of kleine hersenen veroorzaken als regel symptomen aan één
lichaamszijde (unilateraal, hemibeeld). Bij laesies in de hersenstam ligt de zaak gecompliceerder. Bij
niet al te grote laterale laesies zijn sommige symptomen homolateraal en andere heterolateraal. De
verklaring hiervoor is dat er ter hoogte van de hersenstam sommige systemen al gekruist, andere
kruisen op een lager niveau. Bij grotere laesies in de hersenstam komen dubbelzijdige symptomen
voor.
Mediale laesies: romp, been en voet (proximaal)
Laterale laesies: hand en gelaat (distaal)
Retinotopie = gezichtsveld en visus aangedaan.
De bovenzijde van het gezichtsveld = onderin in de visuele schors geprojecteerd
De onderzijde van het gezichtsveld = boven in de visuele schors geprojecteerd
Akoestische schors = gehoor aangedaan -> tonotopie
Laesies frontaal = gedrag en motoriek – executieve functies: weloverwogen handelen, parese,
perseveratie, moeite met plannen, anticipatie, onaangepast gedrag
Laesies occipitaal = waarneming – blindheid, agnosie, omgeving als vreemd en verwarrend ervaren.
Hemiplegia alternans = al gekruist in ter hoogte van de hersenstam
Hemi-anaesthesia alternans = nog niet gekruist in de hersenstam
Somatotopie = een geordende projectie van de betreffende functie op de hersenschors.
Scotomen = blinde gebieden
2
,Raamwerk op 3 niveau’s
- Hersenen (anatomie, fysiologie + pathologie) = neurologische stoornissen
- Mentale processen (aandacht, herinnering, planning, woordvinding etc + stoornissen) =
neuropsychologische functiestoornissen oftewel cognitieve stoornissen.
- Gedrag (expressief, sociaal, emotioneel + veranderd gedrag) = psychologische veranderingen
Neurologisch Parese
Sensibiliteitsstoornis
Hemianopsie
Neuropsychologisch Afasie
Neglect
Apraxie
Psychologisch Gedrag bv apathie
Stemming bv depressie
Persoonlijkheid
Ruitmodel Luria
In dit diagram de primaire (donker), secundaire (grijs) en tertiaire (wit) schors aangegeven. Het ruit
model kan men beschouwen als een hulpmiddel bij het in de kaart brengen van de stoornissen. Het
adequaat functioneren van de cortex hangt in sterke mate af van bewustzijn en aandacht.
Primaire hersenschors
Bij een infarct in de hersenschors zijn de primaire gebieden vaak getroffen. Hemiparese,
hemianesthesie en hemianopsie zijn primaire stoornissen.
Beschadigingen direct effect op de aan te sturen spieren/te ontvangen signalen. Primaire
schorsgebieden spelen een sleutelrol in de hersenen; zij leggen de verbinding met de periferi: een
stimulus gesignaleerd, de actie wordt uitgevoerd.
Laesies in de primaire gebieden verstoren het
kunnen, laesies in andere schorsgebieden hebben
meer invloed op het weten.
Primair neurologische stoornissen:
• Hemiparese (gelaat, arm, been)
• Sensibiliteit (hemi-anesthesie: tast, pijn
temperatuur, kinesthesie)
• Gezichtsvelden (hemi-anopsie)
Secundaire hersenschors
Bij de secundaire en tertiaire schorsgebieden gaat
het meer om de perceptie en de intentie, dat wil
zeggen: om subjectieve mentale processen.
Waarnemen van zintuigsignalen, programmeren
lichaamsbewegingen en vaak betrokken bij beide
lichaamshelften.
3
, Neuropsychologische functiestoornissen (cognitieve stoornissen):
• Afasie
• Agnosie (herkennen)
• Apraxie (doelmatig handelen)
• Amnesie
• Neglect (halfzijdige aandachtsstoornis) – vaak bij CVA rechts
Tertiaire hersenschors
Het tertiaire gebied heeft de meest complexe mentale functies: onderling is het intensief verbonden
met elkaar (intra -en interhemisfeer). De functies zijn voornamelijk de besturing van denkprocessen
en gedrag, ruimtelijke waarneming, taalbeheersing, rekenen etc.
Psychologische veranderingen:
• Persoonlijkheid
• Gedrag – onaangepast gedrag kan het gevolg zijn van frontaal letsel
• Stemming
• Depressie
• Apathie
• Negativisme
• Sufheid
• Impulsiviteit
• Agressiviteit
• Noso-agnosie (verminderd ziekte-inzicht)
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller esmeboddeman. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.78. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now