Paragraaf 1.1 t/m 1.6, gemaakt door middel van de tekst in boek en powerpoints van de docent.
Gebruik gemaakt van pijlen om een goed overzicht te krijgen.
Elke paragraaf is ong. 1 pagina lang.
Hoofdrivieren
Hoofdrivieren hebben zijrivieren, samen het stroomstelsel van een rivier
Gebied waar alle neerslag en grondwater via de hoofdrivier naar zee stromen à
stroomgebied
De grens tussen twee stroomgebieden à waterscheiding, altijd verhoogd deel
Stroomstelsel in drie onderdelen, die het lengteprofiel van een rivier vormen
1. Bovenloop, boven in de bergen, vaak smal, snelle stroomsnelheid door
hoogteverschillen, hierdoor veel erosie
2. Middenloop, lager en vlakker, maar wel heuvelachtig, water stroomt
langzamer, krijgt meer ruimte, dus rivier wordt breder, hierdoor brede dalen in
landschap
3. Benedenloop, laagste deel voordat rivier uitmondt in zee, langzamer en
kronkelt door landschap op zoek naar het laagste punt, lage stroomsnelheid
daardoor veel sedimentatie
Hoogteverschil tussen twee punten in een rivier à verval
Hoogteverschil delen door het aantal km dat deze plekken uit elkaar liggen =
hoogteverschil per km à verhang
3 soorten rivieren
1. Gletsjerrivier à smeltwater van gletsjers, hoog in de bergen
2. Regenrivier à regenwater dat via grondwater en de zijrivieren in de hoofdrivier
terechtkomt (de Maas)
3. Gemengde rivier à smeltwater wat wordt aangevuld door regenwater, lange
rivieren (de Rijn)
Waterafvoer à de hoeveelheid water die langs een punt stroomt in kubieke meter
per seconde. Kan verschillen door seizoenen. Regenrivier heeft veel water met veel
neerslag, gletsjerrivier bevat veel water als de gletsjers smelten (voorjaar)
Regiem à de verschillen in waterafvoer gedurende het jaar
Debiet à de hoeveelheid rivierwater die langs een bepaald punt stroomt in kubieke
meter per seconde
Klimaatverandering heeft gevolgen, bijvoorbeeld:
Meer neerslag à rivieren kunnen het moeilijk verwerken à onregelmatig regiem
Temperatuurstijging à gletsjers smelten sneller à meer water in de rivieren à het
debiet stijgt.
Zeespiegelstijging à de zee dringt verder de rivieren in à rivieren kunnen moeilijk
afwateren op zee
Piekafvoer à plotseling een hoge afvoer van een rivier
Rivieren moeten water snel kunnen afvoeren om overstromingen te voorkomen
DUS
, Door onregelmatiger neerslagregiem, de temperatuurstijging en de zeespiegelstijging
geeft klimaatverandering zo een groter risico op overstromingen en wateroverlast
1.2
Vroeger: Rivieren hadden alle ruimte à waterstand steeg à gebied overstroomde à
sediment werd afgezet à grond werd vruchtbaar à gewassen verbouwen
Dorpen + steden beschermen à aanleggen van dijken à loop kon niet veranderden
winterdijken
Hoogwater in de winter à gebied tussen de dijken liep onder water
Vruchtbare gebied gebruiken voor landbouw à mensen bouwden zomerdijken direct
langs de rivier.
Deze dijken houden het water in het zomerbed van de rivier
Het land tussen de zomerdijk en winterdijk dat kan overstromen à uiterwaarden
Het buitendijks gebied tussen beide winterdijken à winterbed
Gebied achter de dijken waar de mensen wonen à binnendijks gebied
In Nederland à klein verval à lage stroomsnelheid
Hierdoor: Rivier gaat meanderen à er ontstaan bochten, buitenbocht uitgeslepen
door erosie, terwijl de binnenbocht dichtslibt door sedimentatie
Op die manier worden de bochten in de rivier groter. De nadelen:
1. De rivier voert zijn water minder snel af naar zee à grotere kans op
overstromingen
2. Schepen doen er langer over om hun route af te leggen à kosten scheepvaart
nemen toe
Om het overstromingsrisico te verkleinen en bevaarbaarheid te vergroten
Zijn de bochten rechtgetrokken à kanalisatie
Kribben zorgen dat
- de oevers van de rivier niet worden afgebroken door het water
- het water in het midden van de rivier het snelst stroomt zodat de vaargeul diep
genoeg blijft
Op sommige plekken houden we het rivierwater tegen met stuwen en sluizen om te
zorgen dat de waterstand op peil blijft
Al deze ingrepen à water wordt sneller afgevoerd naar zee en de rivieren blijven
goed bevaarbaar
Inrichting van gebied heeft invloed op de rivier
Natuurlijke begroeiing à veel regenwater wordt opgenomen in de grond en stroomt
niet direct weg naar de rivier
Door ontbossing verdwijnt een groot deel van natuurlijke begroeiing à water komt
sneller terecht in de rivier
Verstening van het oppervlak à water komt sneller terecht in de rivier
Vertragingstijd à de hoeveelheid tijd die regenwater nodig heeft om na een bui in de
rivier te komen. Bij een regenval kan dit door piekafvoer zorgen à grotere
overstromingsrisico’s. In lager gelegen gebieden is het overstromingsrisico groter
Na overstromingen à dijkverzwaring à dijken worden verstevigd en verhoogd
Dit kan niet oneindig doorgaan
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sabinevink1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.16. You're not tied to anything after your purchase.
