Summary
Samenvatting Economie H3
- Course
- Institution
Dit is een samenvatting van Eco H3, leerjaar 2 Integrale Veiligheidskunde. Op het eind zitten nog eventuele oefenvragen voor het tentamen.
[Show more]
Seller
Follow
bentelooy
Reviews received
Content preview
Week 1, marktwerking en collectieve goederenHoe werkt de markt?
Monopolies van de overheid en de consequenties daarvan.
- De overheid heeft specifieke bevoegdheden, zoals geweldsmonopolie. Dat geeft de overheid
het recht om geweld te gebruiken als middel om de veiligheid van burgers te waarborgen
- Tegenover dat recht staan ook verplichtingen om de werkzaamheden publiek te
verantwoorden, zowel inhoudelijk als financieel
- Bovendien betekent dit iets voor de economie omdat de overheid geen onderneming is.
- Economie gaat over ‘vraag en aanbod’ en de plaats van ‘de markt’ hierbinnen: het
marktmechanisme
De overheid grijpt in op onze economie
- Wat is economie?
- Wat is marktmechanisme?
- Waarom grijpt de overheid in?
Voorbeeld:
- Vraaglijn
- Aanbodlijn
- Evenwichtslijn
Doelen overheidsingrijpen:
- Beïnvloeden allocatie toewijzing, de koppeling van vraag en aanbod
- Redelijke inkomstenverdeling draagt bij aan bijv. zorgverzekering
- Bevordering van stabiele economische ontwikkeling op zijn minst iedereen een bepaald
minimum inkomen.
,Bedrijfstilstand heeft in de regel een ‘grote financiële impact’ op een onderneming.
- COVID-19 pandemie steunpakketten
Marktmechanisme
Marktwerking aanbod en prijs worden op de markt bepaald
Over de werking van de markt zijn enkele kanttekeningen te plaatsen.
- Marktwerking is afhankelijk van kennis van aanbieders en klanten;
- Is er sprake van 1 aanbieder (monopolie), een beperkt aantal aanbieders (oligopolie) of veel
aanbieders (volledige mededinging);
- Zijn er goederen bestemd als eerste levensbehoeften of betreft het luxegoederen?
Marktwerking bij veiligheidsvraagstukken heeft 3 kenmerken
1. Publieke partijen hebben een monopolie op diverse ‘diensten’
2. De allocatie van middelen door de overheid is problematisch
3. Veiligheid is een collectief goed
Vb.
Monopolie op diensten
- Door monopolie op dienstverlening wordt werking van ‘vraag en aanbod’ verstoord: 1
aanbieder
- De aanbieder is de overheid; heeft rechten krachtens wetten
Voorbeelden
1. Geweldsmonopolie (blauw en groen)
2. Bevoegdheden in het kader van Gemeentewet (Gemw) en Wet veiligheidsregio’s (Wvr)
3. Afgifte van documenten (paspoorten, identiteitsbewijzen, vergunningen)
Vb.
Problematische allocatie van middelen door overheid
Stelling: (Productie) middelen worden toegewezen aan productie van goederen en diensten die de
hoogste opbrengen genereren.
Hoe bepaal je die?
Vb. met behulp van BCG-matrix
,Als voor diensten niet direct betaald hoeft te worden, is economische benadering op basis van
financiële gegevens onmogelijk;
- Want wat is de kostprijs?
- Want Wat is de verkoopprijs?
Vb. schoonmaken van straten
Vb. 3 Veiligheid is een collectief goed
Collectieven goederen hebben de volgende kenmerken
- Non exclusiviteit niet op te splitsen
- Non rivaliserend gebruik van de een gaat niet ten koste van het gebruik van de andere.
Er zijn ook quasicollectieve goederen
Kenmerkt: uitsluiting van potentiële gebruikers door betaling.
2 vormen;
1. Merit goederen overheid wil gebruik diensten en goederen stimuleren (musea-
theaterbezoek)
2. Demerit goederen overheid wil gebruik diensten en goederen afremmen d.m.v.
belastingen en accijnzen (roken, alcohol)
Budgetmechanisme: allocatie door overheid
Economisch gevolg van collectieve goederen:
Verstoring van vraag en aanbod
Door:
- Sturing vanuit politieke motieven
- Overheid is geen profit-organisatie
- Wisselwerking tussen overheidsinitiatieven en particuliere initiatieven
Alleen: de markt zorgt voor allocatieve en productieve efficiency
(dat ze op de beste manier zorgen dat de juiste middelen op de juiste manier worden aangewend en
zo productief mogelijk)
Dilemma overheid:
Band ‘beslissen, genieten en betalen’ doorbroken:
Voorkeuren niet bekend want overheid bepaalt eigenlijk die voorkeuren voor de burgers
Vb. u heeft een ID kaart nodig, die kunt u bij ons kopen,
Prijs die men wil betalen is niet bekend
Vb. Hoeveel defensie, tegen welke prijs?
Budgetmechanisme: bepaalt omvang, samenstelling en bekostiging collectieve voorzieningen. De
overheid bepaalt middels politieke besluitvoering hoeveel budget er wordt toegekend aan een
bepaalt doel.
, Bevolking gaat stemmen parlement bepaalt budget ambtelijk apparaat (bestedingen juiste
manier worden doorgevoerd)
Beperkingen budgetmechanisme
- Band ‘beslissen, genieten, betalen’ blijft doorbroken
- Rol politiek
- Rol ambtenaren, pressiegroepen etc.
- Inefficiënt door gebrek concurrentie
Conclusie:
- Markt en overheid niet perfect
- Mate van ingrijpen = politieke keuze
Doelen overheidsingrijpen zijn:
- Beïnvloeding allocatie
- Redelijke inkomstenverdeling
- Bevordering van stabiele economische ontwikkeling
Bestuurlijke motieven
- Inkomstenpolitiek
- Stimulering innovatie en werkgelegenheid (structuurpolitiek)
- Voorkoming monopolieposities
- Stimulering van merit-goederen
- Afremmen van demerit-goederen
- Kostenmotief
Consequenties democratische controle
Democratische controle is noodzakelijk:
- Individuele burgers moeten inspraak en zeggenschap hebben in processen waarop overheid
monopolie heeft
- Het gaat om veiligheidsvraagstukken die iedereen aangaan
Democratische controle leidt tot:
- Kostenverhoging
- Vertraging in besluitvormingsprocessen
- Andere concurrentieverhoudingen:
Openbare aanbestedingen
Inzicht in ‘strategie’
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller bentelooy. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.89. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67096 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now