Biologie samenvatting van het boek: Nectar 5e ed vwo 2 en 3
Ik denk dat het hoofdstuk 7 en 8 is maar ik weet het niet zeker (het staat wel in de samenvatting welk hoofdstuk het is) Het gaat over 6 verschillende stelsels en ook over je hart. Er zitten hele handige plaatjes in!!
Biologie h7.4
wat doet je verteringstelsel?
De cellen van je organen hebben voedingsstoffen nodig het bloed brengt ze naar de cellen.
Alleen kleine voedingsstoffen kunnen het water in → eiwitten, vetten en de meeste koolhydraten zijn
daar te groot voor. Die moeten eerst kleiner worden gemaakt: vertering
de organen van je verteringstelsel verteren voedsel stap voor stap. IN verschillende organen zitten
speciale cellen die verteringssappen maken, daar zitten enzymen in. Enzymen ‘knippen’ grote
voedingsstoffen in stukjes.
Hoe werken enzymen? (enzymen zijn eiwitten)
Enzymen worden gemaakt in cellen van je spijsverteringklieren. Voor elk soort voedingsstof is er een
aparte vorm enzym
Het enzym doet zo zijn werk:
1. enzym bindt zich aan voedingsstof
2. enzym knipt voedsel in tweeën
3. enzym laat los en kan daarna opnieuw hetzelfde soort voedingsstof afbreken
Vlak boven minimumtemperatuur werken enzymen langzaam als de temperatuur hoger wordt gaan de
enzymen sneller werken.
de enzymen werken het best bij de optimumtemperatuur (37)
Bij nog hogere temperatuur gaat de enzym nog langzamer werken doordat het vervormd. Boven de
maximale temperatuur is het kapot
enzymen zijn ook gevoelig voor zuurgraad.
Hoe slik je voedsel door?
je mondholte is het begin van je verteringstelsel, daarna komt het in de slokdarm. Als je je eten
doorslikt zorgen de huig en het strotklepje ervoor dat het eten niet in je luchtpijp of neusholte komt.
(strotklepje → luchtpijp → verslikken) (huig → neusholte → door neus naar buiten)
Na het slikken worden door je lengte en kringspieren het eten naar het verteringsstelsel doorgeduwd.
Waar wordt je voedsel verteerd?
Door 4 organen vind vertering plaats
1. mondholte → vertering van zetmeel plaats door enzymen, verteringssap en speeksel
2. maag → klieren in maagwand maken maagsap met enzymen die eiwitten verteren, maagzuur
doodt bacteriën
3. twaalfvingerige darm → eerste deel dunne darm, komt alvleessap en gal bij en gaan verder
met verteren zetmeel en eiwitten en beginnen vetering vet. gal verdeeld vet in kleine
druppeltjes, daardoor kunnen enzymen beter verteren
4. dunne darm → in kronkelige deel dunne darm wordt vertering grote voedingsstoffen gemaakt
→ enzymen in darmsap maken kleiner gemaakt voedingsstoffen zo klein sat ze in bloed
kunne worden opgenomen
waar kunnen voedingsstoffen in je bloed (dunne darm → kleine bloedvaatjes (haarvaten) → die
hebben ook dunne darm
, de voedingsstoffen gaan door de wand van de dunne darm in het bloed.
binnenwand is langer dan dunne darm door de darmplooien. Elke darmplooi bestaat uit uitstulpingen
→ darmvlokken. daardoor is de darm best groot en kunnen veel voedingsstoffen tegelijkertijd vanuit
dunne darm in bloed opgenomen worden.
Wat blijft er over na vertering?
Aan het eind van de dunne darm blijft er een waterige pap over met onverteerde stoffen erin. De pap
gaat naar de dikke darm → water gaat door de wand naar het bloed.
In de dikke darm leeft je darmflora. dat breekt de onverteerde stoffen af en komen er stinkende gassen
bij. De bacteriën zetten ook die groene stoffen uit je gal om in bruine stoffen.
Er blijft een dikke massa over wat in je endeldarm terecht komt → poep. Als de endeldarm vol is moet
je poepen en gaan de spieren van je anus ontspannen.
hoofdstuk 8.1
welke orgaanstelsels heb je?
5 orgaanstelsels:
1. verteringsstelsel zit in buikholte → maakt voedsel zo klein mogelijk
2. ademhalingsstelsel zit in de borstholte → nemen vanuit lucht zuurstof op in bloed en geven
koolstofdioxide af vanuit bloed
3. uitscheidingsstelsel ligt in buikholte → je raakt hierdoor afvalstoffen kwijt
4. zenuwstelsel zorgt ervoor dat alle organen goed werken
hoe zijn cellen opgebouwd?
elke cel is omgeven door een celmembraan → regelt welke stoffen in en uit gaan. het beschermd
hierdoor de cel. In celmembraan zitten receptoren zij hebben contact met omgeving van de cel.
alle cellen bevatten cytoplasma → bestaat uit water met opgeloste stoffen en organellen. een organel is
een onderdeel van cel met een bepaalde functie:
- celkern = dna in celkern regelt dat de cel vorm krijgt en taken uitvoert → gebeurt door
eiwitten de recepten voor het maken hiervan zitten in het dna
- ribosomen = de ribosomen maken eiwitten
- endoplasmatisch reticulum = netwerk voor het vervoer van eiwitten. deel daarvan gaat via
transportkanalen richting celmembraan, andere blijven in cytoplasma
- mitochondriën = zijn de energiecentrales van de cel. verbranding glucose vindt hier plaats.
cellen die veel energie verbruiken hebben veel mitochondriën
hoe komen spieren aan energie?
voor verbranding glucose heb je zuurstof nodig. om spiercellen van glucose en zuurstof te voorzien
zijn verschillende orgaanstelsels actief:
- via verteringsstelsel komt glucose in bloed
- via ademhalingsstelsel komt zuurstof in bloed
- via bloedvatenstelsel kome glucose en zuurstof bij spieren
tussen spiercellen ligt netwerk van bloedvaatjes
bij verbranding van glucose ontstaat koolstofdioxide en water die worden via bloed afgevoerd en
uitgescheiden
- via ademhalingsstelsel adem je koolstofdioxide uit
- via uitscheidingsstelsel (nieren) wordt groot deel van water afgevoerd als urine, je verliest ook
water door zweten en uitademen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller fiannederpel. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.35. You're not tied to anything after your purchase.
