Summary
samenvatting examenkatern Britse rijk
- Course
- Level
samenvatting van het examenkatern Britse rijk
[Show more]
Seller
Follow
carinereinders
Content preview
Kenmerkende aspectenVroegmoderne tijd
De aandacht voor het individu, de wetenschap en het aardse leven neemt weer toe. Europa
drukt haar stempel op Amerikaanse en Aziatische gebieden. Ontstaan van nieuwe
denkwijzen en veranderende sociale opvattingen; aanzet tot onze moderne tijd wordt hier
gegeven.
Tijdvak 5 – tijd van ontdekkers en hervormers, 1500-1600
Ontdekking van Amerika voor verdere uitbreiding van Europese en christelijke
invloedssferen in de wereld. De renaissance in Italië en Vlaanderen veroorzaakt een
ongekende ontwikkeling van de beeldende kunst en literatuur in West-Europa
18 – Het begin van de Europese overzeese expansie
In 1415 heroveren de Portugezen de Marokkaanse havenstad. Daarna varen ze steeds
zuidelijker langs de Afrikaanse kust. Daar worden ze eerste voor Portugal zo winstgevende
plantages gesticht waar vooral de oorspronkelijke bevolking van Afrika als slaven te werk
wordt gesteld. De Portugezen zien kansen om zelf een route naar Indië te vinden. De routes
naar Indië zijn kwetsbaar door de kruistochten. Europa zoekt naar onafhankelijke, veilige
handelsroutes over zee.
19 – Het veranderende mens -en wereldbeeld van de Renaissance en het begin van een
nieuwe wetenschappelijke belangstelling
Met de opkomst van rijke steden, handel en culturele uitwisseling, beginnend in Italië vanaf
het midden van de 14e eeuw, groeit bij de bestuurlijke en economische elite van Europa het
besef dat het individu een eigen rol kan spelen in de samenleving
De regels van de kerk blijven belangrijk op basis van observatie, zoals de Griekse
wetenschappers ooit bepaald hebben.
Er vindt een wedergeboorte (renaissance) plaats, waarbij het individu een vooraanstaande
plaats mag innemen.
De burgerlijke elite in steden krijgt meer oog voor het aardse leven: carpe diem.
20 – De hernieuwde oriëntatie op het erfgoed van de Klassieke oudheid
Dankzij de oplevende economie en handel ontstaan in Europa enkele verstedelijkte
gebieden, waar de burgerlijke cultuur een steeds grotere rol gaat spelen.
Vooral in Noord-Italië brengt dit een hernieuwde belangstelling voor de culturele prestaties
in de Klassieke Oudheid met zich mee.
Kunstenaars en schrijvers bestuderen de klassieke vormentaal en vinden hierin inspiratie
voor een nieuwe kunststroming; de renaissance; de klassieke kunst is weer tot leven
gekomen.
21 – De protestantse reformatie die de splitsing van de christelijke kerk in West-Europa tot
gevolg heeft
,Maarten Luther laat weten dat hij de machtsaanspraken en de zelfgemaakte wetten en
regels van de kerk onjuist vindt. Allen de Bijbel is volgens hem richtgevend in het geloof.
De godsdienstdiscussie leidt tot grote spanningen, strijd en een splitsing van de kerk in een
room-katholieke en protestantse richting. In de Nederlanden krijgt hervormer Calvijn meer
volgers dan Luther. Calvijn vindt dat lagere overheden zich mogen verzetten tegen een
hogere overheid, bijvoorbeeld landsheer of keizer, als deze de geboden van God niet
navolgt. Het geloof hoort volgens Calvijn bij het bestuur.
22 – Het conflict in de Nederlanden dat resulteert in de stichting van een Nederlandse
staat
Uitbreken van de opstand in 1568:
- De centralisatiepolitiek van Karel V en Filips II, waardoor privileges van edelen en
steden in de Nederlandse gewesten worden bedreigd.
- De afkeer onder Nederlandse protestanten en katholieken tegen de steeds
gewelddadiger wordende kettervervolging in de Nederlandse gewesten.
Het conflict met Spanje loopt dermate hoog op dat in 1581 het Plakkaat van Verlatinge
wordt opgesteld waardin Nederlandse edelen vastleggen dat zij het gezag van de Spaanse
koning niet langer erkennen.
De Staten-Generaal besluiten in 1588 dat het gebied ook zonder vorst kan worden bestuurd:
De Publiek der Zeven Verenigde Provinciën wordt uitgeroepen.
Tijdvak 6 – tijd van regenten en vorsten, 1600-1700
In de 17e eeuw bereikt de macht van de vorsten in Europa een hoogtepunt.
De Nederlanden hebben geen vorst, de touwtjes van het bestuur en cultuur liggen in de
handen van regenten die zich inzetten voor de burgerij. Economische belangen staan voorop
en de 17e eeuw gaat de geschiedenis in als de Gouden Eeuw voor de Republiek. Er ontstaat
een wereldeconomie waarin Nederlanders, Engelsen en later Fransen een hoofdrol spelen.
23 – Het streven van vorsten naar absolute macht
De koning wil graag centraliseren om de samenleving veilig en ordelijk in te richten. Het
parlement, met vertegenwoordigers uit verschillende staten of standen van een land, wil zijn
invloed op het bestuur niet inleveren.
Eind 16e eeuw groeit in diverse Europese staten de behoefte aan een stabiel koningschap
- De strijd tussen katholiek en protestant zorgt voor veel chaos en geweld
- Nieuwe politieke opvattingen stellen dat de soevereiniteit in een staat haar meest
stevige vorm kan krijgen in handen van een absolute vorst die de wetten voor het
hele land kan maken.
Alleen dan stijgt de staat boven alle tegenstellingen uit en wordt het belang van alle
onderdanen beschermd en gewaarborgd.
24 – De bijzondere plaats in staatkundig opzicht en de bloei in economisch en cultureel
opzicht van de Nederlandse Republiek
, In de 15e eeuw maken de Hollandse steden al een snelle economische ontwikkeling door. De
17e eeuw gaat in de geschiedenis als de Gouden Eeuw voor de Republiek.
- Moedernegotie: graanhandel via de Oostzee die Holland veel winst oplevert en van
Amsterdam een belangrijke stapelmarkt van West-Europa maakt.
- Het ontbreken van een feodale traditie in de landbouw waardoor ondernemerschap
veel ruimte krijgt.
- De aanwezigheid van bruikbare waterwegen.
De belangen om geld te verdienen zijn groot.
- De oorlog met Spanje moet bekostigd worden
- Religieuze tolerantie levert de steden veel migranten op die de handel en nijverheid
verder laten groeien
Er ontstaat een burgerlijke cultuur met veel aandacht voor luxeartikelen, kunst en
wetenschap.
25 – Wereldwijde handelscontacten, handelskapitalisme en het begin van een
wereldeconomie
De Europese overzeese expansie leidt in de 16e en 17e eeuw tot wereldwijde
handelscontacten. West-Europese kooplieden zoeken contact met handelaren in Azië,
Amerika en Afrika. Hier komt het handelskapitalisme uit voort dat ervoor zorgt dat winsten
weer worden geinvesteerd in nieuwe, misschien nog winstgevendere ondernemingen. De
wereldeconomie komt in de 17e eeuw van de grond en producten uit de hele wereld worden
door handelaren uit alle werelddelen met elkaar uitgewisseld, met Europa als
handelscentrum.
- Engeland richt East India Company op.
- In de republiek worden de VOC en later de WIC opgericht.
Naam VOC WIC
Oprichtingsjaar 1602 1621, 1674 vernieuwd
Monopolie Handel ten oosten van Kaap de Handel tussen de kust van West-
Goede hoop Afrika en Noord -en Zuid-Amerika
Doel Specerijen, later ook textiel, Kaapvaart (aanvallen en buit maken),
thee en koffie slaven, goud, tabak en suiker
26 – De wetenschappelijke revolutie
Eeuwenlang waren Bijbelteksten en de wetenschappelijke bevindingen uit de Oudheid
bepalend geweest voor wetenschappers. In de 17e eeuw neemt de twijfel over deze kennis
steeds meer toe.
In de exacte wetenschappen komen theorieën en wetten voortaan tot stand op grond van
redeneren en waarnemen in combinatie met experimenteren. Veranderingen op gebied van
natuurkunde, wiskunde, sterrenkunde, etc. Er ontstaat een compleet nieuw
(wetenschappelijk) wereldbeeld.
Tijdvak 7 – tijd van pruiken en revoluties, 1700-1800
Door de verspreiding van verlichte denkbeelden ontstaat bij de gegoede burgerij steeds
meer behoefte deel te nemen aan het bestuur van hun land. De roep op inspraak neemt toe.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller carinereinders. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.86. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
56326 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now