Biologische antropologie 2022-2023
Algemene inleiding
- Wetenschappers die oude fossielen bestuderen, het gedrag van primaten observeren en de
evolutie van het menselijk brein onder de loep nemen zijn allemaal biologische antropologen
o de (natuurwetenschappelijke) studie van de mens.
o Net als apen zijn wij het product van miljoenen jaren evolutie door natuurlijke selectie
- Belangrijke auteur: Robert Sapolsky
o ‘niets in de biologie is logisch behalve in het licht van de evolutie
o Book: The Biology of Humans at Our Best and Worst
- De frequentie van bepaalde een bepaalde eigenschap en de genen die het aansturen, kunnen
van generatie op generatie veranderen dit is evolutie
- Biologische antropologie houdt zich vooral bezig met de evolutionaire transformaties die zich
de afgelopen 6 jaar hebben voorgedaan
Inleiding: Wat is biologische antropologie?
- Het kritische aspect van de antropologie dat het onderscheidt van andere menswetenschappen
is de interculturele, holistische aard ervan
o We proberen de innerlijke werking van een groep mensen te begrijpen die andere
wereldbeelden, waarden en tradities hebben
o Menselijk gedrag varieert sterk van cultuur tot cultuur
- Onze biologie heeft cultuur voortgebracht, maar cultuur kan ook de biologie beïnvloeden
o Dit wordt bestudeerd onder de noemer bio-culturele antropologie
Antropologie in de 4-field approach
- Studie van de mensheid in al diens vormen
- (1) cultureel, (2) linguïstisch, (3) archeologie, (4) biologische antropologie
o Cultureel: De studie van menselijke samenlevingen, vooral in cross-culturele context
o Linguïstisch: talen leert ons iets over de evolutie van de volken, het spreken is de
manier om informatie over te brengen bv. Informatie over families (roddelen is
belangrijk maar wapen om andere negatieve interpretatie eraan te geven)
o archeologie : studie van wat oud is, leert ons heel veel over wat er gevonden is, waar
is het gevonden, door dingen samen te leggen probeert men een beeld te creëren over
wat er gevonden is.
Nieuw domein: Archeogenetica = mogelijkheid om DNA, de extra genen van
uitgestorven soorten te onderzoeken, heeft een aantal nuances gebracht
o Biologisch: Een biologische antropoloog is elke wetenschapper die de menselijke
soort vanuit evolutionair perspectief bestudeer
De reikwijdte van de biologische antropologie
- Veel breder dan de studie van primaten, fossielen en hersenevolutie
Paleoantropologie
- De studie van het fossielenbestand van de mensheid, en versteende overblijfselen zijn het
meest directe fysieke bewijs van menselijke afkomst dat bijdraagt aan het begrijpen waar we
vandaan komen
- Fossielen hebben onze plaats in de natuur ingrijpend veranderd
, lOMoARcPSD|19457663
- Omvat ook de studie van de andere primaten (van minstens 65 miljoen jaar oud)
- Begint in het veld waar onderzoekers in het landschap zoeken naar nieuwe ontdekkingen
Skeletbiologie en menselijke osteologie
- Osteologie is de studie van het skelet
o De eerste taak, wanneer een fossiel gevonden wordt, is uitzoeken van welk soort dier
het fossiel toen het nog leefde kan geweest zijn
- Antropometrici
o Nemen gedetailleerde metingen van het lichaam
- Skeletbiologie: de studie van het menselijke skelet en de patronen en processen van
menselijke groei, fysiologie en ontwikkeling
Paleopathologie en bioarcheologie
- Ze gaan hand in hand met skeletbiologie
o De studie van ziektes bij oude menselijke populaties, en de studie van menselijke
resten in archeologische context
Forensische antropologie
- De studie van de identificatie van skeletresten en van de wijze waarop een individu stierf
- Zij kunnen het gewicht en de lengte van een individu identificeren door naar hun
voetafdrukken te kijken
Primatologie
- Jane Goodall en Diane Fossey
- De studie van uitgestorven mensapen, apen en halfapen en hun anatomie, genetica, gedrag en
ecologie.
o Bv. Chimpansees zijn gemakkelijk te bestuderen.
- Pioniers:
o Jane Goodall = bestudeerde agressie tussen chimpansees
o Diane Fossey bestudeerde gorilla’s, dacht vroeger dat we dicht verwant waren maar
blijkt toch dat we ver verwant zijn
- Niet-menselijke primaten worden bestudeerd omdat ze inzicht geven in hoe de evolutie de
menselijke soort gekneed heft.
o Inzicht krijgen in hun intristiek fascinerende gedragspatronen
- NU: Richard Wrangham = boek: Power and sex (chimpansee) en Frans De Waal (Bonobo =
vroeger een dwerg chimpansee)
Menselijke biologie
- Onderzoek naar de menselijke aanpassing en men bestudeert hoe mensen zich fysiologisch
aanpassen aan de uitersten van de fysieke omgeving van de aarde
- adaptatie is aanpassen over generaties, die kennis hebben we ook nodig om controversiële
topics te verklaren: bv. Wanneer kunnen wij over rassen spreken?
- Studie van de samenhang tussen dieet, cultuur en evolutie
- Variaties tussen individuen en groepen
Bio-culturele antropologen
- Veel biologische antropologen zijn geïnteresseerd in onderzoeksproblemen die inzicht
vereisen in zowel biologische als culturele factoren
, lOMoARcPSD|19457663
Biomedische antropologie
- Wat zijn de effecten van vervuiling, giftige stoffen op de menselijke groei?
- Vooral geïnteresseerd in de effecten die het aannemen van een verstedelijkte levensstijl heeft
op mensen die tot voor kort onder meer traditionele, niet-westerse omstandigheden hebben
geleefd
Moleculaire antropologie
- Genetische benadering van de menselijke evolutiewetenschap die de verschillen in het
genoom tussen mensen en hun naaste verwanten, de niet-menselijke primaten, probeert te
begrijpen
De oorsprong van de Moderne Bio-antropologie
- Ontdekkingen van fossiele homininen
- Darwin’s On the Origin of Species grotere impact dan de ontdekking van Neanderthalers
omdat de wetenschappers er lange tijd niet over eens waren of het een oude mens was of een
vreemd ogende moderne homo Sapiens
- Darwins introductie van een evolutionair perspectief maakte veel van de oude debatten over
de menselijke oorsprong irrelevant
o Monogenisme <-> polygenisme
- Oude benaming: physical anthropology
- Antropometrie en craniometrie
o In de eerste helft van de 20ste eeuw vooral bezig met antropometrie (lichaam,
constitutie en cranium)
o Opmeten van het lichaam
- Nieuwe fysische antropologie
o Academische discipline in Amerika
o Tweede helft van de 19e E.
o De meeste fysische antropologen waren artsen die anatomie onderwezen op medische
scholen en interesse hadden in menselijke variatie of evolutie
- De nieuwe fysische antropologie omarmde de dynamische visie op evolutie die werd
gepromoot door aanhangers van het neodarwinisme
o Deze synthese van genetica anatomie ecologie en gedrag met de evolutietheorie
ontstond In de biologische wetenschappen In de jaren 30 en 40 van de vorige eeuw
- De studie van menselijke rassen als afzonderlijke categorieën maakte plaatsen voor de studie
van evoluerende populaties met een bijzondere nadruk op hoe menselijke populaties zich
aanpassen aan omgevingsomstandigheden
- Nieuwe dateertechnieken (arcehogenetica)
- Vandaag zeer multidisciplinair
Hoofdstuk 1: De oorsprong van het evolutionair denken
Inleiding
Alfred Wallace = had ideeën over veranderlijkheid van soorten (sommige varianten doen het beter dan
anderen). Bij de mens: zijn wij altijd al zo geweest? Voor lange tijd waren er religieuze verklaringen.
Wetenschap en religie hebben op lange tijd op gespannen voet gestaan
Darwin en Wallace hebben elkaar ontmoet
, lOMoARcPSD|19457663
Jaren 1920 (roaring twenties)
Hevige strijd tussen wetenschap en creationisme
The scopes trial
- theorie van het leven
- Men heeft scopes verboden de evolutieleer te bespreken
- De mens vergeven boven alle dieren, terwijl dat evolutietheorie zegt: de mens is een soort
zoals alle andere dieren
- VS: men willen niet dat de mens als een aap wordt omschreven
Wat is wetenschap?
- Wetenschap probeert ideeën te confronteren met gegevens die men verzamelt eventueel via
experimenten
- Wetenschap is een empirisch proces, geen resultaat. Ze steunt op bewijzen en experimenten.
- Het gaat over aanvaarden, maar men staat natuurlijk altijd open voor kritiek, sommige ideeën
zijn nog steeds accuraat, andere zijn niet akkoord
- Kennis evolueert ook
- Wetenschappelijke methode = geschillen over de oorsprong van de mens op te lossen, het
gaat over een
- zelfcorrigerend proces = als bepaalde ideeën niet kloppen dan corrigeren we ze ook, dat is
ook het verschil met religieuze opvattingen want die zijn veel minder zelfcorrigerend.
Enkele vroege denkers over evolutie
- aan de oude Grieken worden de eerste geschreven pogingen toegeschreven om de natuurlijke
wereld te begrijpen
- Aristoteles = had er al een aantal ideeën over, hij geloofde dat elke levende vorm een absolute
vaste essentie bezat die niet kon worden veranderd (onveranderlijkheid van soorten) en dat al
het leven was geordend in een overzichtelijke, hiërarchische ladder met mensen aan de top.
- Plato = geloofde in ideaaltypes
De oorsprong van de moderne wetenschap
- The great chain of being: natuurlijke wereld had altijd bestaan in dezelfde vorm als die
vandaag is (dogma middeleeuwen)
- Vanaf De renaissance beginnen bepaalde wetenschappelijke denkbeelden te ontwikkelen
o Wetenschappelijke studie van menselijke anatomie naar nieuwe hoogten door o.a. Da
Vinci en Vesalius
▪ De Humani Corpus Fabrica van Vesalius werd een standaard tekst ter
vervanging van de werken van Galen (hij toonde zelfs aan dat Galens
anatomie gebaseerd was op dierendissecties)
o Eerste echte reis rond de wereld, Europese ontdekking en verkenning van de nieuwe
wereld.
▪ Duizenden exotische planten en diersoorten ter beschikking
▪ Groot scala van menselijke variaties (biologisch en cultureel)
• Waren dit wel mensen met een ziel, Paus Paulus III verklaarde in
1537 van wel!
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller kobe10pt. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $13.94. You're not tied to anything after your purchase.