In deze paragraaf gaat het over verschillende soorten gedrag die een dier of mens toont. Begrippen zijn dikgedrukt in deze paragraaf. Alles staat netjes en duidelijk op volgorde.
6.6 Sociaal gedrag
Solitair, in paren of in groepen
Bij veel diersoorten leven de individuen onafhankelijk van elkaar (solitair) en vindt tijdens de
balts en de paring paarvorming plaats. Vaak verzorgt alleen het vrouwtje of alleen het
mannetje de eieren en de jongen (broedzorg). Bij sommige diersoorten worden paren
gevormd voor een of meer seizoenen, soms zelfs voor het leven (monogaam).
Signalen
Het gedrag van soortgenoten ten opzichte van elkaar noem je sociaal gedrag. Bij sociaal
gedrag is een handeling van een individu de prikkel voor een handeling van een soortgenoot.
Je noemt de prikkels bij sociaal gedrag signalen. Signalen dienen voor informatieoverdracht
tussen soortgenoten (communiceren). Signalen kunnen worden gegeven door middel van
kleuren, geuren, geluiden, houdingen, gebaren en taal.
Samenleven in een groep kan de kans vergroten om te overleven. Nakomelingen worden
bijvoorbeeld beschermt en verzorgd door de groep en kunnen leren van hun groepsgenoten.
Balts en bronst
Balts vermindert agressie tussen partners en kan de paarband versterken. De signalen bij de
balts zijn soort specifiek, zodat alleen paring met soortgenoten plaatsvindt. Baltsgedrag
bestaat meestal uit een combinatie van handelingen uit andere gedragssystemen, zoals
voortplantingsgedrag, aanvals- en vluchtgedrag, voedingsgedrag en verzorgingsgedrag. De
handelingen bij de balts worden vaak overdreven, omgevormd en/of versneld uitgevoerd,
zodat ze een signaalfunctie krijgen. Je spreekt dan van geritualiseerd gedrag. Bij
zoogdieren noem je de bereidheid tot paring bronst i.p.v. balts.
Territoriumgedrag en conflictgedrag
Door een territorium te vormen wordt een zekere hoeveelheid voedsel of ruimte veiliggesteld
om nakomelingen groot te kunnen brengen. D.m.v. territoriumgedrag verdedigt het
mannetje dit gebied tegen binnendringende soortgenoten. Veel dieren vertonen op de grens
van hun territorium dreiggedrag als een indringer nadert.
De stand van het lichaam van de stekelbaars bij de dreighouding is een handeling uit een
andere gedragssysteem, namelijk het zandhappen bij de nestbouw. Je noemt dit type gedrag
overspronggedrag. Binnendringende stekelbaarsmannetjes blijken het zandhappen als
zeer dreigend te ervaren en vluchten dan ook bijna altijd. Overspronggedrag lijkt zinloos
gedrag, maar het heeft vaak een signaalfunctie. Het wordt veroorzaakt door een inwendig
conflict tussen gedragssystemen, in het geval van het stekelbaarsje aanvalsgedrag en
vluchtgedrag. Dit (inwendig) conflictgedrag ontstaat als voor meerdere gedragssystemen
een even sterke motivatie bestaat.
Rangorde
Een rangorde is een volgorde binnen een populatie van dominant naar minst dominant. Bij
kippen noem je de rangorde pikorde. Het is een manier om conflicten te voorkomen. Toch
word er af en toe gedreigd. Bij het dreigen kunnen de dieren imponeergedrag vertonen: ze
maken zich zo groot mogelijk. Tegenover het dreiggedrag van een dominant mannetje
vertoont het ondergeschikte dier vaak verzoeningsgedrag. Het verzoeningsgedrag is een
signaal dat de agressie van het dominante dier doet afnemen
.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller benteessens. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.34. You're not tied to anything after your purchase.
