Summary
Samenvatting Ontwikkelingspsychologie Deel 2 (P0M04a)
- Course
- Institution
Volledige samenvatting van ontwikkelingspsychologie deel 2! Vak wordt gegeven in het eerste semester van de tweede bachelor psychologie
[Show more]
Seller
Follow
lisetolo123
Content preview
InhoudIntro en overzicht...................................................................................................................................7
Ontwikkelingstaken ~ Robert Havighurst’s Developmental Task Theory............................................7
Uitdagingen, bepalingen en kansen....................................................................................................7
Levensloopperspectief........................................................................................................................7
Levenslang......................................................................................................................................8
Multidimensioneel en veelvormig..................................................................................................8
Plastisch..........................................................................................................................................8
Beïnvloed door veelvoudige, interagerende krachten....................................................................9
Individuele verschillen: Resilience (=~ veerkracht).............................................................................9
Hoofdstuk 11: Lichamelijke en cognitieve ontwikkeling tijdens de adolescentie.................................10
Adolescentie: wat en wanneer.........................................................................................................10
Puberteit: lichamelijke transitie tot volwassenheid..........................................................................11
Hormonale veranderingen............................................................................................................11
Motorische ontwikkeling..............................................................................................................11
Hersenontwikkeling......................................................................................................................13
Gezondheid......................................................................................................................................14
Voeding, eetstoornissen...............................................................................................................14
Seks, soa’s.....................................................................................................................................15
Tienerzwangerschap en ouderschap............................................................................................17
Cognitieve ontwikkeling in de adolescentie......................................................................................19
Vertrekpunten en verwezenlijkingen............................................................................................19
Piagets formeel operationele fase................................................................................................19
Ontwikkeling vanuit het informatieverwerkingsperspectief.........................................................19
Gevolgen van cognitieve veranderingen tijdens de adolescentie.................................................20
Geslachtsverschillen in mentale bekwaamheden.........................................................................20
Gebruik van digitale media...........................................................................................................21
Hoofdstuk 12: emotionele en sociale ontwikkeling tijdens adolescentie.............................................24
Ontwikkeling van identiteit...............................................................................................................24
Theorie van Erikson......................................................................................................................24
Zelfconcept en zelfwaardering.....................................................................................................24
De vier identiteitsstatussen..........................................................................................................25
Factoren die ontwikkeling van identiteit beïnvloeden..................................................................26
Morele ontwikkeling.........................................................................................................................27
Fases van morele ontwikkeling.....................................................................................................27
1
, Verder onderzoek in verband met Kohlberg’s theorie.................................................................28
Morele, sociaal-conventionele en persoonlijke bezorgdheden coördineren................................29
Relaties met familie en leeftijdsgenoten..........................................................................................29
Ouder-kindrelaties in de adolescentie..........................................................................................29
Vriendschappen in adolescentie...................................................................................................30
2 wegen naar misdrijven tijdens adolescentie..............................................................................33
Voorkomen delinquenties tijdens adolescentie............................................................................33
Hoofdstuk 13: Lichamelijke en cognitieve ontwikkeling tijdens de vroege volwassenheid..................35
Wat is de jongvolwassenheid?..........................................................................................................35
Biologische veroudering...................................................................................................................35
Theorieën.....................................................................................................................................35
Conclusie......................................................................................................................................38
Motorische performantie in volwassenheid.....................................................................................38
Verandering voortplantingsmogelijkheden......................................................................................38
Gezond en fit: voeding......................................................................................................................39
Oorzaken overgewicht..................................................................................................................40
Gevolgen overgewicht..................................................................................................................40
Zwaarlijvigheid en leeftijd.............................................................................................................40
Behandeling..................................................................................................................................40
Vermijden.....................................................................................................................................41
Seksualiteit in de jongvolwassenheid...............................................................................................42
(Heteroseksuele) seksuele activiteit jongvolwassenheid..............................................................42
Homo- en biseksualiteit in de jongvolwassenheid........................................................................42
SGG, seksuele dwang en seksueel misbruik......................................................................................42
Seksueel misbruik.........................................................................................................................42
Het vlaggensysteem: beoordeling van seksueel gedrag op basis van 6 criteria ~ Frans en Franck
(2010)...........................................................................................................................................43
De wet: het seksuele zelfbeschikkingsrecht..................................................................................43
Gevolgen...........................................................................................................................................43
Preventie en behandeling.................................................................................................................44
Veranderingen structuur denken.....................................................................................................44
Perry’s epistemische cognitie.......................................................................................................44
Pragmatisch denken en cognitief-affectieve complexiteit............................................................45
Expertise en creativiteit....................................................................................................................45
Opleiding en Beroepskeuze..............................................................................................................46
“College experience” en dropping out..........................................................................................46
2
, Beroepskeuze...............................................................................................................................46
(niet-) traditionele loopbanen......................................................................................................46
Hoofdstuk 14: Emotionele en sociale ontwikkeling in de vroege volwassenheid.................................47
Sociaal-emotionele ontikkelingstaken in de jongvolwassenheid......................................................47
Emerging adulthood.....................................................................................................................47
Levinson: vroege volwassenheid..................................................................................................48
Vaillant: aanpassing aan het leven................................................................................................49
Beperkingen Levinson en Vaillant.................................................................................................49
Sociale klok ~ Bernice Neugarten, 1968/1979..............................................................................49
Geslachtsverschillen in partnerselectie........................................................................................50
Liefde................................................................................................................................................50
Driehoekstheorie..........................................................................................................................50
Voortbestaan en cultuurverschillen..............................................................................................51
Trouwen en huwelijkstevredenheid.................................................................................................51
Ouderschap......................................................................................................................................52
Lifestyles...........................................................................................................................................52
Singlehood....................................................................................................................................52
Kinderloosheid..............................................................................................................................53
Echtscheiding, hertrouwen en stiefouders.......................................................................................53
Echtscheidingen............................................................................................................................53
Hertrouwen..................................................................................................................................54
Stiefouders...................................................................................................................................54
Beroepsontwikkeling in de vroege volwassenheid...........................................................................54
Loopbaanontwikkeling bij vrouwen..............................................................................................54
Balans tussen werk en familie......................................................................................................55
Hoofdstuk 15: lichamelijke en cognitieve ontwikkeling in middelbare volwassenheid........................56
Wat is de middelbare volwassenheid?.............................................................................................56
Kenmerken en doeleinden............................................................................................................56
Visuele veranderingen in de middelbare volwassenheid..............................................................56
Veranderingen inzake gehoor in de middelbare volwassenheid..................................................56
Veranderingen in de huid in de middelbare volwassenheid.........................................................56
Spier-vet-verhouding in de middelbare volwassenheid................................................................57
Veranderingen van het skelet in de middelbare volwassenheid..................................................57
Overgang en menopauze..................................................................................................................57
Hormoontherapie voor menopauze.............................................................................................58
Reacties op menopauze................................................................................................................58
3
, Menopauze als biocultureel gebeurtenis.....................................................................................58
Verandering in voortplanting bij mannen van middelbare leeftijd...................................................58
Gezondheid in de middelbare volwassenheid..................................................................................58
Seksualiteit.......................................................................................................................................59
Doodsoorzaken.................................................................................................................................59
Kanker...........................................................................................................................................59
Cardiovasculaire ziekte.................................................................................................................60
Osteoporose.................................................................................................................................60
Vijandigheid en stress.......................................................................................................................60
Dubbele standaard van veroudering................................................................................................61
Ontwikkeling van algemene cognitieve vaardigheden (intelligentie) in de middelbare
volwassenheid..............................................................................................................................61
Cohort effecten: problemen cross-sectionele designs..................................................................62
Longitudinale designs: problemen................................................................................................62
Voordelen sequentiele designs.....................................................................................................62
Intelligentie...................................................................................................................................62
Leeftijdsgerelateerde vertraging van informatieverwerking........................................................63
Hoofdstuk 16: Emotionele en sociale ontwikkeling in de middelbare volwassenheid..........................66
Erikson: Psychosociale stadia...........................................................................................................66
Generativiteit................................................................................................................................66
Stagnatie.......................................................................................................................................66
Levinsons “seizoen” van de middelbare volwassenheid...................................................................67
Vaillants opvatting over middelbare volwassenheid........................................................................67
Midlifecrisis......................................................................................................................................68
Opvattingen middelbare volwassenheid..........................................................................................68
Zelf-acceptatie, autonomie, omgevingsbeheersing......................................................................69
Factoren in Psychologisch Welbevinden in Middelbare Volwassenheid..........................................69
Copingvaardigheden.....................................................................................................................70
Gender-identiteit..........................................................................................................................70
Persoonlijkheid.............................................................................................................................70
Relaties in de middelbare volwassenheid.....................................................................................71
Huwelijk en echtscheiding in de middelbare volwassenheid........................................................71
Grootouderschap..........................................................................................................................71
Kinderen van middelbare volwassenheid en zorg voor ouder wordende ouders.........................72
Broers en zussen; vriendschappen...............................................................................................72
Carrière ontwikkeling (burn-out, werkloosheid)...........................................................................72
4
,Hoofdstuk 17: lichamelijke en cognitieve ontwikkeling in de late volwassenheid................................74
Late volwassenheid..........................................................................................................................74
Kenmerken...................................................................................................................................74
Ontwikkelingstaken......................................................................................................................74
Functionele leeftijd.......................................................................................................................74
Levensverwachting.......................................................................................................................74
Erfelijkheid, omgeving en levensduur...........................................................................................76
Levenskwaliteit van de ouderen...................................................................................................76
Ouder worden en het zenuwstelsel..................................................................................................76
Zintuigen: gezicht en gehoor........................................................................................................77
Verouderde systemen van het lichaam........................................................................................77
Slaap op oudere leeftijd................................................................................................................78
Ziektes..........................................................................................................................................78
Gezondheid, fitheid en handicaps................................................................................................79
Factoren die een rol spelen voor goede gezondheid en veroudering...........................................79
Compressie van morbiditeit..........................................................................................................80
Primaire en secundaire veroudering.............................................................................................80
Cognitieve ontwikkeling...................................................................................................................81
Mentale aandoeningen in late volwassenheid: dementie............................................................81
Selectieve optimalisatie met compensatie.......................................................................................83
Veranderingen in geheugenprocessen.............................................................................................84
Deliberate vs automatic memory.................................................................................................84
Gebreken in het associatief geheugen..........................................................................................84
Remote en prospectief geheugen.................................................................................................84
Autobiografisch geheugen............................................................................................................85
Oplossen van problemen in de late volwassenheid..........................................................................85
Taalverwerking.................................................................................................................................85
Wijsheid............................................................................................................................................85
Wat draagt bij aan wijsheid?........................................................................................................86
Factoren die verband houden met cognitieve verandering..........................................................86
Cognitieve Interventies en levenslang leren.....................................................................................86
Cognitieve interventies.................................................................................................................86
Levenslang leren...........................................................................................................................86
Hoofdstuk 18: Emotionele en sociale ontwikkeling in de late volwassenheid......................................88
Kenmerken.......................................................................................................................................88
Levensloop perspectief: voortdurende winst en verlies...................................................................88
5
, Emotionele en sociale verrijkingen en uitdagingen van de late volwassenheid...........................88
Erikson - Psychosociale stadia.......................................................................................................88
Het positivitetseffect....................................................................................................................89
Multi-Directionaliteit: De “nieuwe” oude leeftijd.........................................................................89
Zelfconcept en persoonlijkheid........................................................................................................89
Resilience......................................................................................................................................89
Invloeden op sociaal welzijn.............................................................................................................89
Controle vs. Afhankelijkheid.........................................................................................................90
Fysiek welzijn................................................................................................................................90
Negatieve levensveranderingen...................................................................................................90
Kwaliteit van spiritualiteit & geloof verandert met de leeftijd (Fowler-stadia):...........................91
Sociale steun, interactie................................................................................................................91
Anders..............................................................................................................................................92
Ouderen (65+) en ICT in BE...........................................................................................................92
Woonvormen in de late volwassenheid.......................................................................................93
Ouderenmishandeling..................................................................................................................93
Optimaal ouder worden...............................................................................................................94
Middelen voor ouderen om doelen te bereiken en optimaal ouder te worden...........................95
6
, Ontwikkelingspsychologie
Intro en overzicht
Ontwikkelingstaken ~ Robert Havighurst’s
Developmental Task Theory
Ontwikkelingstaken= de reeks van vaardigheden en vermogens (bekwaamheden) die mensen
ontwikkelen doorheen hun levensloop
Ontwikkelingstaken hangen af van leeftijd, en zij definiëren dus periodes
3 bronnen van ontwikkelingstaken:
1. lichamelijke (biologische) rijping
Oprecht staan en leren lopen, aanpassen aan seksuele rijping (puberteit) of aan de
menopauze (middelbare volwassenheid)
2. individuele doelen en waarden
Keuze voor job of hobby’s, morele beslissingen
3. culturele/maatschappelijke verwachtingen
Leren lezen, verantwoordelijkheid voor het millieu en de samenleving
Uitdagingen, bepalingen en kansen
De Havinghurst theorie slaat de brug en zij bemiddelt tussen biologische (vb. genetisch bepaalde)
facetten van ontwikkeling en ontwikkelingsaspecten die worden gesteund of vereist door andere
mensen in het leven van een individu
brug: als we die dingen gebruiken slaan we een brug tussen die 3 dingen
Levensloopperspectief
Ontwikkeling als
Levenslang
Multidimensioneel en multidirectioneel
Plastisch
Beïnvloed door veelvoudige, interagerende krachten
7
,Levenslang
Multidimensioneel en veelvormig
Lichamelijk
Cognitief
Emotioneel en sociaal
de traditionele zicht op de levensloop: de levenstrap
je ziet ontwikkeling verlopen van jong naar
oud
in het midden van je leven ben je op de top
daarna gaat het enkel berg af
voorbijgestreefd
Leeftijdverschillen vooral bepaald in nauwkeurigheid en snelheid
verbale bekwaamheid beter en beter hoe ouder je wordt
Plastisch
Vooral in hersenfuncties: vermogen om te blijven leren en blijven nieuwe dingen leren doen, dit is
een proces dat niet stopt
8
,Beïnvloed door veelvoudige, interagerende krachten
Evolutie van de menselijk geest als gedeelde onderneming (cultuur, hersenen, individueel en sociale
cognitie)
Individuele verschillen: Resilience (=~ veerkracht)
Bekwaamheid zich aan te passen aan uitdagingen en bedreigingen voor de ontwikkeling
Veerkracht, weerstandigheid, wilskracht, herstellingsvermogen
o Ervaring beschouwen als controleerbaar
o Toewijding: interesse in dagdagelijkse activiteiten
o Uitdagingen zijn normaal en kansen om te groeien
Factoren
o Persoonlijkheidskenmerken
o Warme relatie ouders, sociale steun buiten familie
o Bronnen en kansen in de samenleving
9
, Hoofdstuk 11: Lichamelijke en cognitieve
ontwikkeling tijdens de adolescentie
Adolescentie: wat en wanneer
= overgang tussen kindertijd en volwassenheid
aanvang gekenmerkt door pubertijd (= verschillende biologische gebeurtenissen die uiteindelijk
leiden tot een volwassen lichaam en seksuele maturiteit (in de biologische betekenis))
Biologisch perspectief
o Puberteit = rebellie & roekeloosheid (Hall: “savages”)
o Biologische opschudding zorgt voor verhoogde emotionaliteit & conflict (Storm-and-
Stress-perspectief, JJ Rousseau)
o Freud ~ genitale fase; bewustwording van seksuele impulsen
Sociaal perspectief
o Sociale en culturele invloeden; ruime interindividuele en bepaalde interculturele
verschillen (M. Mead)
Gebalanceerd standpunt
o Zowel biologische als sociale invloeden
Interactie hersenontwikkeling en sociaal gedrag
Ontwikkelingstaken en cultuur:
Basis ontwikkelingstaken van deze periode zijn over de hele wereld hetzelfde, maar duur
periode en specifieke vereisten verschillen tussen culturen
Korte periode (enkele jaren) in stam- en dorps-gemeenschappen
In de huidige geïndustrialiseerde samenlevingen zijn ontwikkelingstaken zo complex dat de
adolescentie een decennium duurt
ontwikkelingstaken van de adolescentie:
o Psychologische adaptatie aan (aanvaarding van) fysieke veranderingen (volgroeid
lichaam, onevenwichtigheid)
o Leren mannelijke of vrouwelijke sociale rol in te vullen
o Verwerven van volwassen manieren van denken (bv. hypothetischdeductief
redeneren)
o Bereiken van emotionele en economische onafhankelijkheid (t.o.v. ouders).
o Ouders hebben minder invloed omdat peers belangrijker worden.
o Ontwikkeling van meer volwassen manieren van omgaan met leeftijdsgenoten van
beide geslachten
o Verwerven van waarden en een ethisch kader voor gedrag
o Identiteitsconstructie (veilig gevoel van ‘zelf’ in seksuele, morele en
maatschappelijke termen)
3 fasen van de adolescentie
Vroeg 11-12 tot 14 jaar - snelle puberale verandering
Midden 14 tot 16 jaar - puberteit bijna voltooid
laag 16 tot 18 jaar - volledig volwassen uiterlijk
- anticipatie van volwassen rollen
10
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lisetolo123. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.08. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67096 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now