Dit is een uitgebreide samenvatting van alle leerstof van metabolisme gegeven door Lies Langouche, Elia Ilaria en Ilse Vanhorebeek. Deze samenvatting bestaat uit de leerstof in de Powerpoint's en eigen nota's bij hun lessen.
• Suikers (koolhydraten)
• Lipiden (vetten) « vetzuren en glycerol
• Proteïnen (eiwitten) « AZ, peptiden
• Nucleïnezuren (RNA en DNA) « nucleotiden (ATP) en basen
Alle levensvormen op aarde gebruiken deze biomoleculen. Gedrag van deze moleculen wordt sterk beïnvloed
door de aanwezigheid van water.
SUIKERS
• Bouwstenen: monosachariden
• Bindingen: glycosidebindingen ® disachariden, oligosachariden, polysachariden
• Niet gecodeerd in genoom (wel de enzymen die de suikers aanmaken)
• Polymeren geen unieke grootte (molecuulmassa variabel getal)
• Meest abundante biomoleculen op aarde
• Belang: voeding (zetmeel), metabolisme, biomedische toepassingen
STEREOCHEMIE VAN SUIKERS/MONOSACHARIDEN
Fisherprojectie van chirale centra: moeilijk om dit te maken met meer dan 3 C-atomen
Spiegelbeelden van 1 van de chirale centra = epimeren
Haworth projectie
Hij bedacht de ringstructuur van suikers en vitamine C. De hemi-
acetaalbinding zorgt ervoor dat C1 een nieuw chiraal centrum wordt
en dat a-(OH naar onder) en b-(OH naar boven) anomeren bestaan.
VOORBEELDEN glyceraldehyde & dihydroxyaceton (metabolisme), ribose &
desoxyribose (bouwstenen van RNA, DNA en nucleotiden), glucose &
galactose & fructose (belangrijke brandstoffen voor het metabolisme)
1
,3 BELANGRIJKE DISACHARIDEN
Disachariden worden gekenmerkt door aard
suikerbouwstenen en type glycosidebinding
Glucose + Fructose Galactose + glucose Glucose + Maltose
Relatie met cariës en Belangrijkste suiker in Tussenproduct in: spijsvertering van
obesitas/diabetes moedermelk en koemelk zetmeel en in bierproductie
OLIGOSACHARIDEN
= belang voor de structuur van membranen, belangrijk voor cel-cel interacties
Zeer veel mogelijkheden:
1. Soorten bouwstenen
2. Soorten glycosidebindingen
Oligosachariden die vastzitten aan:
• Glycolipiden: vast aan lipiden
• Glycoproteïnen: vast aan proteïnen ® belangrijke rol in de vorming van membranen
POLYSACCHARIDEN (MEEST VOORKOMENDE MASSA BIOMOLECULEN OP AARDE)
• Meest voorkomende biomolecuul op aarde
• Belangrijkste structuurpolymeer in planten: celwanden, houtvezels
• De mens bezit geen enzym om de binding te breken, wordt in dikke darm door MO afgebroken
2
,Chitine
• Na cellulose de meest voorkomende
• Belangrijkste structuurpolymeer in ongewervelde dieren: insecten (exoskelet), schaaldier (pantser)
2. Glycosaminoglycanen
• Bouwstenen afgeleiden van reguliere suikers (carboxylgroepen, amino groepen, sulfaatgroepen)
• Sterk polair, negatieve ladingen ® binden veel water
• Repeterende disacharide-eenheid® zeer lange strengen
• Sommige covalent verbonden aan eiwit® proteoglycanen
• Functies in extracellulaire ruimte (bindweefsel, bloedbaan, kraakbeen, gewrichten)
Belangrijkste structuurpolymeer bloedvatwand (bekleding)
• Natuurlijke antistolling
• Medische toepassing antistolling: heparine bindt sterk aan antithrombine III van de bloedbaan, het
complex tussen beide voorkomt bloedstolling omdat het geactiveerde thrombine wordt
verhinderd om in te werken op fibrinogeen
3
, 3. Zeer handige moleculen voor energieopslag
Polyglucosesachariden vormen opslagplaats voor energie, deze wordt opgebouwd in tijden van
metabole overvloed en wordt weer afgebroken op momenten van schaarste van brandstoffen.
• Bacteriën gebruiken dextranen, ze spelen een rol in het ontstaan van tandplaque en tandsteen.
• Planten gebruiken zetmeel, dat komt voor als grote korrels in het cytoplasma van plantaardige
cellen. De mens bezit spijsverteringsenzymen om de a1®4 glucosebindingen te hydrolyseren tot
maltose dat verder afgebroken wordt tot D-glucose. Zetmeel bestaat uit vertakte amylopectine
(a-1,4-glucose met a-1,6-vertakkingen)
• Dieren gebruiken glycogeen, een glucosepolymeer dat lijkt op amylopectine. Functioneel
belangrijke (maar mineure) energiereserve in lever en spieren
LIPIDEN (VETTEN)
• Bouwstenen: vetzuren + alkoholdrager (glycerol, cholesterol)
• Bindingen: ester en etherbindingen
• Chemisch zeer divers: maar altijd hydrofoob effect (slecht oplosbaar in water, goed oplosbaar in
apolaire chemische solventen ® Lipiden bestaan overwegend uit koolstof en waterstof en
bevatten hierdoor apolaire groepen
• Niet gecodeerd in genoom: wel de enzymen die de lipiden aanmaken
• Belang: voeding, metabolisme (pathologie: atherosclerose, obesitas), biomedische toepassingen,
• Belangrijke functies: energiebron in gezonde (olijven) en minder gezonde voeding (boter),
vorming biologische membranen
VETZUREN
• Lengte: even aantal C-atomen (verklaring: mechanisme synthese), onvertakte KWS-staarten
• Bindingen:
- Alleen enkelvoudige C-C bindingen: verzadigde vetzuren
- Ook cis C=C bindingen: onverzadigde vetzuren
• Namen: triviale namen kennen, structuren herkennen, niet tekenen
• Belang: vrije vetzuren belangrijke metabolieten, vetzuren veresteren aan alcoholgroep ® lipide
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mettepeeters. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $21.87. You're not tied to anything after your purchase.
