Rechtsvinding
Literatuur
Jansen 2008
Hij gaat in op de betekenis van de vier artikelen van de Wet AB 1829 (artikelen 3, 11, 12 en 13) die aan
de verhouding tussen wetgever en rechter zijn gewijd. Terwijl deze bepalingen vroeger de hoofdrol
opeisten bij de bepaling van deze onderlinge verhouding, lijkt tegenwoordig hun rol uitgespeeld.
Uit het overzicht van de artikelen 1 t/m 6 uit de Code Civil, komt naar voren dat veel van de besproken
artikelen uit de Wet AB voorkomen in de titre préliminaire en eveneens al aan te treffen zijn bij
Justinianus of in zijn Codex.
De Wet AB 1829 bevatte drie bepalingen die niet herleidbaar waren tot de titre préliminaire:
Twee daarvan betroffen het systeem van rechtsbronnen
1. Artikel 3 Wet AB 1829 --> afgeschaft bij de invoering van het BW 1992
‘’Gewoonte geeft geen regt, dan alleen wanneer de wet daarop verwijst.’’
2. Artikel 5 Wet AB 1829 --> nog steeds in de Wet AB
‘’Eene wet kan alleen door eene latere wet, voor het geheel of gedeeltelijk, hare kracht
verliezen.’’
3. Artikel 11 Wet AB 1829 --> kwam niet voor in de Cc
‘’De regter moet volgens de wet regtspreken; hij mag in geen geval de innerlijke waarde of de
billijkheid der wet beoordelen.’’
De artikelen 4 en 5 Cc (art. 12 Wet AB) kennen een specifieke achtergrond in de Franse
rechtsgeschiedenis.
Het in artikel 4 Cc neergelegde verbod van rechtsweigering door de rechter had tot doel het door de
Franse revolutionairen ingevoerde référe législatif uit 1970 af te schaffen. Het référe législatif zorgde
ervoor dat de rechtspraak bijna geheel tot stilstand kwam, zeker in de periode die bekend staat als Het
Schrikbewind of de Terreur (1793-1794). Rechters durfden simpelweg geen uitspraak meer te doen.
Rechters, die weigerden recht te spreken, konden uit dien hoofde zelfs worden vervolgd. In Nederland
is het référe législatif nooit ingevoerd. Toch nam de Nederlandse wetgever een aan artikel 4 Cc
gelijkluidend artikel 13 Wet AB op.
Het référe législatif in Frankrijk was erop gericht een einde te maken aan de zogeheten arrêts de
règlement, die de gerechtshoven of parlementen van het ancien régime opstelden. Hoger beroep of
cassatie tegen deze uitspraken was niet mogelijk. Artikel 5 Cc verbood zonder meer dat de rechter
uitspraak deed bij wege van arrêt de règlement. Hoewel deze figuur in Nederland onbekend was, staat
toch artikel 12 Wet AB een met artikel 5 Cc vergelijkbare bepaling.
Verhouding rechter – wetgever
Juist in tijden van politieke spanning was de wet het veilige richtsnoer voor de rechter. Hij mocht haar
niet toetsen aan het algemeen belang, de doelmatigheid of de billijkheid, omdat die in het verlengde
lagen van persoonlijke politieke en/of morele opvattingen. Een rechtscheppende rechter was
bovendien een bedreiging voor de rechtszekerheid.
1
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller moniekmutsaers. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.54. You're not tied to anything after your purchase.