Rechtsvinding week 5
Van Boom en Lindenbergh 2013
Wat is er nu ‘politiek’ aan privaatrecht? En kunnen we van rechterlijke uitspraken in het privaatrecht
zeggen dat ze ‘politiek’ zijn?
In dit inleidende hoofdstuk wordt een aantal kernbegrippen nader geplaatst en worden verschillende
raakvlakken tussen politiek en privaatrecht in kaart gebracht.
Wat is er nu ‘politiek’ aan privaatrecht?
Er is een relatie tussen politiek en recht, dat is niet omstreden, maar hoe deze relatie moet worden
geduid is minder duidelijk. Men hoort ook wel eens zeggen dat ‘de rechter’ politiek bedrijft als hij ‘op
de stoel van de wetgever gaat zitten’. Het hangt er ook vanaf wat men als de functie van ‘recht’ ziet.
Privaatrecht verandert (langzaam, maar toch) als menselijke constructie gewoon mee met de
maatschappij. Noem het de ‘dienende functie’ of de ‘vermaatschappelijking’ van het privaatrecht,
maar duidelijk is in elk geval dat het privaatrecht niet in een vacuüm opereert.
Link met open normen (week 2): privaatrecht veranderd naar tijd
Zoals politiek en maatschappij interactie vertonen, zo zal dus ook het privaatrecht met maatschappij
en dus met politiek interageren.
Een aantal kernbegrippen
Politiek: Politiek is een proces van debat, belangenbotsing en compromisvorming dat zich volgens
bepaalde spelregels afspeelt, dat uitkomsten (beleid) genereert met als doel maatschappelijke sturing
of verandering. Wetgeving is een drager van beleid. Politiek houdt zich dus bezig met oplossen,
voorkomen en verminderen van maatschappelijke problemen, het sturen van de samenleving in een
cyclus van compromis en consensus.
Ideologie: Ideologie is een coherent geheel van idealen en ideeën binnen de brede traditie waartoe
een politieke partij of stroming behoort, dat uitdrukking geeft aan de ideale maatschappij waarnaar
gestreefd wordt.
Privaatrecht als politiek
Hoewel sommige privaatrechtelijke beginselen zoals dat van de contractvrijheid nog naar een 19e
eeuws liberalisme talen, kan niet worden ontkend dat het privaatrecht opgeschoven is van individuele
autonomie naar – zo men wil – solidariteit of zorg voor de ander.
Ideologie is een ‘normatieve bril’ die kleur geeft aan feiten, verbanden, mechanismen, en ook aan het
‘mensmodel’ (ideeën over hoe mensen redeneren, beslissen en handelen) in het recht.
Rechtvaardigheid als ideologie
Rechtvaardigheid in een politieke context zegt iets over de gerichtheid van politiek handelen op een
ideale maatschappelijke orde. Politiek gaat daarom gepaard met een rechtvaardiging van handeling,
beleid en resultaat. De persoon die handelt is al dan niet rechtvaardig, het beleid doet al dan niet
recht aan betrokken belangen en de beoogde resultaten van het beleid zijn al dan niet rechtvaardig.
1
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller moniekmutsaers. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.55. You're not tied to anything after your purchase.