THEORIE SYO – Oplossingsgericht werken
Peter de Jong & Insoo Kim Berg
Bladzijde 26-29
Oplossingsgericht helpen
De algemene structuur van het probleemoplossen - eerst de aard van het probleem vaststellen en dan interveniëren –
beïnvloedt de inhoud van de interactie tussen hulpverleners en cliënten. Gewoonlijk vragen hulpverleners aan hun cliënten heel
veel tijd te besteden aan het beschrijven (en soms analyseren) van het wie, wat, wanneer, waar en waarom van hun problemen,
met het doel voldoende informatie te verkrijgen voor een accurate probleemanalyse. Cliënten vullen in deze fase vaak
uitgebreide intakeformulieren in met informatie over henzelf, hun gezinnen, hun arbeidsverleden en andere aspecten van hun
leven. Er kan aan ze gevraagd worden een opsomming te geven van problemen die ze gehad hebben, en om probleem
analytische instrumenten in te vullen, zoals persoonlijkheidstests en vragenlijsten over gezinsinteracties. Door het gebruik van
deze instrumenten proberen hulpverleners zo grondig mogelijk hun werk te doen alsook zichzelf te beschermen tegen klachten
over onzorgvuldig handelen door derden. Wanneer de probleemanalyse rond is, maken de meeste hulpverleners wederom
gebruik van hun deskundigheid over problemen en daaraan verbonden interventies. Ze verschuiven de aandacht dan naar het
toepassen van interventies.. De interactie tussen cliënten en hulpverleners richt zich als resultaat hiervan op problemen.
De problemen die hulpverleners tegenkomen, zijn anders dan puzzels. Meestal hebben deze problemen niet één enkel juiste
oplossing. Een gezin kan bijvoorbeeld hulp zoeken omdat er conflicten zijn tussen de ouders en de kinderen. Misschien werken
beide ouders, en misdragen de kinderen zich na schooltijd en maken de indruk meer aandacht van hen te willen. De
hulpverlener kan de neiging hebben om te adviseren dat een van de ouders minder gaat werken om meer tijd te besteden aan
de kinderen. Deze oplossing echter kan de werkprestatie van de ouder aantasten en als gevolg daarvan deze ouder angstiger
maken, waardoor dit weer een negatieve uitwerking kan hebben op de interactie tussen ouder en kind.
De hulpverlener realiseert zich snel dat, als hij deze casus overdenkt, de geschikte oplossing zal afhangen van de individuele
behoeften van de ouders op dit moment in hun leven, alsmede van hun ervaringen met opvoeden en hun culturele waarden
met betrekking tot werk en opvoeding. Er is niet één bepaalde oplossing voor zo’n probleem, omdat individuen en hun
percepties op het leven zo verschillend zijn. Als een gevolg hiervan beweert Rappaport dat divergerend denken meer geschikt is
voor de geestelijke gezondheidszorg. Bij divergerend denken onderzoekt de hulpverlener meerdere verschillende perspectieven
ten aanzien van het probleem en zoekt hij naar mogelijke werkzame oplossingen. Divergerend denken kent evenveel gewicht
toe aan de percepties van de cliënt als aan de expertise van de hulpverlener met het doel om cliënten te helpen.
Aandacht richten op versterking en op de krachten van de cliënt.
Als hulpverleners de aandacht richten op probleemcategorieën of ziekte-indelingen, kunnen cliënten ontmoedigd raken. Ze
zouden zich kunnen ervaren als slachtoffers van een ziekte of een stoornis, zoals alcoholisme of het disfunctionele gezin. Het
versterken van cliënten daarentegen betekent ‘mensen helpen de aanzienlijke hoeveelheid kracht in zichzelf, hun gezin en in
hun buurt te ontdekken’.
Saleebey noemt zijn versie van het bemoedigen van mensen het sterkteperspectief. Hij benoemt de basisassumpties hiervan in
een overzicht van werk van soortgelijk denkende auteurs:
1. Ondanks de moeilijkheden in het leven beschikken mensen over sterke kanten die aangesproken kunnen worden om de
kwaliteit van het leven te verbeteren. Hulpverleners zouden sterke kanten moeten respecteren evenals de manier waarop
cliënten deze willen gebruiken.
2. De motivatie van cliënten neemt toe door een constante nadruk te leggen op de sterke kanten, zoals de cliënt die definieert.
3. Voor het ontdekken van sterke kanten is er een proces van coöperatieve exploratie vereist tussen cliënten en hulpverleners:
de experts – de hulpverleners – hebben niet het laatste woord over wat de cliënten moeten verbeteren in hun leven.
4. Het zich richten op sterke kanten maakt dat hulpverleners niet in de verleiding komen om de cliënten te veroordelen voor of
de schuld te geven van het hebben van moeilijkheden, en in plaats daarvan leren ontdekken hoe cliënten erin geslaagd zijn te
overleven – zelfs in de moeilijkste omstandigheden.
5. Iedere omgeving, zelfs de meest fletse, bevat hulpbronnen.
Bladzijde 38 + 39
Fasen van het construeren van oplossingen
Het werk dat Anneke samen met Ilse verricht, is gebaseerd op het oplossingsgerichte paradigma. Meer in het bijzonder is dit
consistent met de observatie van De Shazer dat cliënten gewoonlijk oplossingen kunnen construeren voor hun problemen
zonder dat de cliënten of de hulpverleners de aard van de problemen vaststellen of begrijpen. Met deze visie op problemen en
oplossingen als gegeven verschilt de structuur van het construeren van oplossingen opvallend van die van het oplossen van
problemen. Bij het construeren van oplossingen zijn de onderstaande basismomenten te onderscheiden.
Beschrijven van het probleem
Deze stap lijkt op de eerste stap bij het oplossen van problemen in de zin dat cliënten de gelegenheid wordt gegeven hun
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller verbruggen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $8.24. You're not tied to anything after your purchase.