Answer: Normen die aangeven wat wenselijk en wat onwenselijk gedrag is.
3.
Wat houdt de aanvullende functie van het recht in?
Answer: Als mensen vergeten goede afspraken te maken met elkaar, dan kunnen ze terugvallen op de regels van het recht.
4.
Wat houdt de instrumentele functie van het recht in?
Answer: Het recht is ook een instrument van de wetgever om bepaald gedrag bij mensen te realiseren. Bijv. verkeersregels.
5.
Wat houdt de geschil oplossende functie van het recht in?
Answer: Wanneer twee of meer partijen hun conflict niet zelf kunnen oplossen, dan zal een onafhankelijke derde een besluit nemen. Deze taak is weggelegd voor de rechter.
6.
Waar vinden we recht?
Answer: 1. de wet
2. jurisprudentie
3. het verdrag
4. gewoonterecht
7.
Wie vormen samen de formele wetgever?
Answer: De regering (de koning en de ministers) en de Staten-Generaal; (de Eerste en Tweede Kamer).
8.
Wat zijn wetten in materiële zin?
Answer: Onder de wet in materiële zin vallen alle bepalingen die volgens hun inhoud als een wet gezien kunnen worden.
Inhoudelijk: als de wet algemeen verbindende voorschriften (avv’s) bevat.
Avv’s zijn regels die voor iedereen gelden.
9.
Wat zijn wetten in formele zin?
Answer: De wetten in formele zin zijn opgesteld door de formele wetgever (bijv. art. 1 Gw).
10.
Wat houdt jurisprudentie in?
Answer: Als er geen goed passende wet voor het geschil is, dan legt de rechter de onduidelijke regel uit of formuleert hij zelfstandig een nieuwe regel die geldt in dat geschil. Hij vult dan die leegte in. Zo ontstaat er jurisprudentie.
Jurisprudentie heeft dezelfde geldigheid als het recht uit de wet.
Content preview
Samenvatting boek Recht &
Ethiek
Recht in de Creati eve Industrie
1. Inleiding in het recht
1.2 Functies van het recht
Het recht heeft vier belangrijke functies:
1. Normatieve functie
Normen die aangeven wat wenselijk en wat onwenselijk gedrag is.
2. Instrumentele functie
Het recht is ook een instrument van de wetgever om bepaald gedrag bij mensen te
realiseren. Bijv. verkeersregels.
3. Aanvullende functie
Als mensen vergeten goede afspraken te maken met elkaar, dan kunnen ze terugvallen op
de regels van het recht.
4. Geschil oplossende functie
Wanneer twee of meer partijen hun conflict niet zelf kunnen oplossen, dan zal een
onafhankelijke derde een besluit nemen. Deze taak is weggelegd voor de rechter.
1.3 Waar vinden we recht?
1. De wet
2. Jurisprudentie
3. Het verdrag
4. Gewoonterecht
1.3.1 De wet
Onze nationale wetten worden gemaakt door de regering (de koning en de ministers) en de Staten-
Generaal; (de Eerste en Tweede Kamer). Zij vormen samen de formele wetgever.
Er wordt een onderscheid gemaakt tussen wetten in formele zin en wetten in materiële zin. De
wetten in formele zin zijn opgesteld door de formele wetgever (bijv. art. 1 Gw).
Naast wetten in formele zin zijn er ook wetten in materiële zin. Onder de wet in materiële zin vallen
alle bepalingen die volgens hun inhoud als een wet gezien kunnen worden. Inhoudelijk: als de wet
algemeen verbindende voorschriften (avv’s) bevat. Avv’s zijn regels die voor iedereen gelden.
Naast de formele wetgever kunnen ook lagere wetgevers (zoals wetgevers van provincies of
gemeenten) wetten opstellen.
Wetten in formele en materiële zin hoeven elkaar niet uit te sluiten. Art. 1 Gw is zowel een wet in
formele als een wet in materiële zin, omdat hij is vastgesteld door de wetgever, en het is een wet in
materiële zin, omdat hij algemeen verbindende voorschriften bevat voor alle Nederlanders.
1.3.2 De jurisprudentie
Naast de wet komt het recht voort uit de rechtspraak, ook wel rechtersrecht of jurisprudentie
genoemd. Deze taak is weggelegd voor rechters. Het recht ontwikkelt zich mede doordat rechters
uitspraken doen over concrete, aan hen voorgelegde gevallen. Rechters kunnen dan simpelweg de
wet toepassen.
,Als er geen goed passende wet voor het geschil is, dan legt de rechter de onduidelijke regel uit of
formuleert hij zelfstandig een nieuwe regel die geldt in dat geschil. Hij vult dan die leegte in. Zo
ontstaat er jurisprudentie.
Jurisprudentie heeft dezelfde geldigheid als het recht uit de wet.
1.3.3 Het verdrag
Ons recht komt ook voort uit verdragen. Een verdrag is een afspraak gesloten door staten
(onderling) en/of volkenrechtelijke organisaties (zoals de VN). Als twee of meer staten en/of
volkenrechtelijke organisaties een internationale samenwerking aangaan, dan leggen zij dat vast in
een verdrag. Het is dus een soort contract. Het verdrag is een belangrijk onderdeel van het
internationaal recht.
1.3.4 Het gewoonterecht
Gewoonterechtelijke regels zijn niet in de wet vastgelegd, maar rechters kunnen deze regels wel
meenemen in hun beslissing. Gewoonterecht wordt ook wel het ongeschreven recht genoemd. In
het internationale recht komen deze regels nog veelvuldig voor.
1.4 De rechtszekerheid
Het recht biedt rechtszekerheid. In de creatieve industrie wordt het recht nogal een gezien als
ouderwets en star. De creatieve industrie kenmerkt zich namelijk door innovatie. Juist in de
creatieve sector staan bepaalde rechtsgebieden daarom nogal eens ter discussie.
De maatschappij – en dus ook de creatieve industrie – moet op een wet kunnen bouwen en weten
waar zij aan toe is. Om die reden worden in wetten open normen gebruikt: de wetten zijn zo ruim
opgeschreven dat zij in de tijdsgeest geïnterpreteerd kunnen worden. Rechters mogen deze open
normen zelfstandig interpreteren. Op die manier kunnen er in de rechtspraak nieuwe eisen en
criteria voor een wet ontstaan. Daarnaast komt het voor dat de wetgever de betekenis van een
rechtsregel verandert, vanwege nieuwe ontwikkelingen of voortschrijdende inzichten.
1.5 Nederlands recht
Het Nederlandse recht bestaat inhoudelijk uit verschillende rechtsgebieden, maar er valt een grove
tweedeling te maken tussen het privaatrecht en het publiekrecht.
1. Het privaatrecht geeft regels en wetten die gelden voor en tussen burgers onderling, tussen
burgers en bedrijven en tussen bedrijven onderling.
2. Het publiekrecht gaat over wetten en regels die van toepassing zijn tussen burgers en
overheidsorganen, en tussen overheidsorganen onderling.
1.5.1 Privaatrecht
Voor de creatieve industrie in het privaatrecht ene belangrijk rechtsgebied. Bij het maken en
vermarkten van creatieve werken ontstaan geregeld geschillen.
Het privaatrecht is een breed rechtsgebied. De verschillende rechtsgebieden van het privaatrecht
hebben vaak met elkaar te maken en kunnen in elkaar overvloeien.
1. Het verbintenissenrecht gaat over verbintenissen. Een verbintenis is een handeling van een
of meerdere (rechts)personen. Het aangaan van een overeenkomst behoort tot het
verbintenissenrecht. In de creatieve industrie speelt het verbintenissenrecht een grote rol.
2. Het intellectueel-eigendomsrecht is een rechtsgebied dat gaat over de bescherming van
voortbrengselen van de menselijke geest (bijv. een liedje, een schilderij of een boek). Tot dit
rechtsgebied behoren rechten als het auteursrecht en het merkenrecht.
, 1.5.2 Publiekrecht
Het publiekrecht geeft regels voor de verhouding tussen de burger en de overheid. In
publiekrechtelijke geschillen is altijd een van de partijen een overheidsorgaan. Tot het publiekrecht
behoren uiteenlopende regels die gaan over de inrichting van de Nederlandse staat tot het
publiekrecht, maar ook de strafrechtelijke veroordeling van een crimineel hoort hier thuis.
Het publiekrecht bestaat uit de volgende rechtsgebieden:
1. Het staatsrecht geeft regels over de organisatie van de Nederlandse staat. De regels bepalen
bijv. hoe een nieuw kabinet tot stand komt.
2. Het strafrecht bepaalt welke feiten strafbaar zijn en wat de straf is. Het begaan van een
strafbaar feit is een schending van de Nederlandse rechtsorde.
3. Het bestuursrecht gaat over regels waar de overheid zich aan moet houden bij het nemen
van beslissingen. Het geeft organen van de overheid enerzijds instrumenten om de
overheidstaken uit te kunnen voeren. Anderzijds geeft het de burger waarborgen om tegen
de overheid in te kunnen gaan.
1.6 Hoe handhaven we het recht?
Hoewel mensen zich meestal aan rechtsregels houden, gebeurt dit niet altijd. Voor die gevallen
bestaan instrumenten om de handhaving van rechtsregels af te dwingen. Het recht in Nederland
wordt gehandhaafd door enerzijds toezicht van de overheid op de burger (politie) en anderzijds door
toezicht van de rechter.
De rechter vormt samen met de officier van justitie de rechterlijke macht.
1.6.1 De rechter
De rechter buigt zich over geschillen en doet daarover vervolgens uitspraak. De rechter dient bij zijn
uitspraak rekening te houden met de wet, de belangen van de partijen en oudere uitspraken.
Er bestaan veel verschillende soorten rechters. Zo zijn er o.a. privaatrechters, strafrechters en
bestuursrechters. In de creatieve industrie worden de meeste rechtszaken gevoerd voor de
privaatrechter.
1.6.2 De voorzieningenrechter
Over het algemeen duurt een procedure bij de rechtbank, het gerechtshof en de Hoge Raad in totaal
zo’n 1,5-2 jaar. In de creatieve industrie is soms echter een snellere behandeling gewenst. Daarvoor
kun je terecht bij de voorzieningenrechter. Die behandelt spoedeisende zaken in kort geding.
Personen die direct actie willen ondernemen, kunnen dus terecht bij de voorzieningenrechter, mits
spoedeisendheid aanwezig wordt geacht.
Het kort geding is een procedure met als voordeel dat de rechtszaak veel sneller wordt behandeld.
Een nadeel is echter dat de rechter weinig tijd heeft bij zijn voorbereiding. En vindt daarom een
minder diepgaande behandeling van het geschil plaats.
1.7 Grondrechten
Grondrechten zijn de meest fundamentele rechten die een mens heeft. Ze vormen de
grondbeginselen van de menselijke waardigheid en gelden voor iedereen. Grondrechten worden
daarom ook wel mensenrechten genoemd.
Grondrechten zijn belangrijk, omdat ze de staatsmacht beperken en omdat ze de autonomie van de
burger tegenover de overheid waarborgen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller milouvdwoord. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.58. You're not tied to anything after your purchase.