Deze samenvatting is gemaakt op basis van de cursus van 2023 en de bijhorende slides. Je zal merken dat deze samenvatting net iets ruimer is bij bepaalde situaties, maar dit zorgt ervoor dat het ook duidelijker wordt.
In de samenvatting zijn er ook namen die een bepaalde kleur hebben. Deze kleur i...
De liberalen
DE ‘LIBERALE PARTIJ’: DOCTRINAIREN VERSUS PROGRESSISTEN
Belgische revolutie:
- Samenwerking tussen liberalen en katholieken
- Reden: onzekere internationale positie van het pas opgerichte België
Heel wat dissidentie:
o Vereniging met Nederland: steun van antiklerikale liberalen aan 1839: antiklerikale
Willem I liberalen en liberalen
o Vereniging met Frankrijk: liberen omwille van economische of gaan samensmelten
sentimentele redenen willen aansluiten aan Frankrijk
o Unionisten: democraten die teleurgesteld waren op democratisch en sociaal vlak
- Verdrag van 24 artikelen door Willem I erkend -> einde van Belgische revolutie door zekerheid over bestaan
Politieke geschillen tussen katholieken en liberalen komen opnieuw aan oppervlakte
Verbod om als katholieke lid te zijn van de vrijmetselarij
- Vrijmetselarij vormde steunpilaar voor liberalisme
- ‘ l’alliance’ als propagandaorgaan: basis voor eerste liberale congres
1846: ontstaan van liberale partij
- Eerst congres van liberalen: “een hechtere eenheid van de liberalen in België te verzekeren” -> MAAR
vereniging van meningen verliep moeilijk door groot verschil
o Uiteindelijk toch consensus over minimaal programma tot 1893 (door Frère-Orban):
onafhankelijkheid van de openbare macht staat centraal
- Afstand tussen doctrinaire en progressisten vergroot
- Conservatieven hadden economische macht -> sociale veranderingen voorkomen (zoals de controle over
arbeiders behouden)
o Ging strijd met Kerk uit de weg, want:
Men wist dat men ging verliezen van de Kerk
De Kerk en conservatieven hadden dezelfde visie en wouden beide geen sociale veranderingen
hebben
NA DE TWEEDE WERELDOORLOG
Uit de oorlog:
- Ontredderd
- Overlijden van belangrijke figuren
Studiecentrum omtrent hervorming van de staat
- Visie van liberalen: nieuwe politieke maatschappij waarbij de invloed van de partijen zou worden
verminderd en waarbij er plaats zou worden gemaakt voor een parlementair stelsel, in handen van de
“elites” uit diverse maatschappelijke elementen, dat een garantie voor een “zuivere politieke ethiek” moest
bieden
MAAR: was niet wat de mensen dachten Parlementsverkiezingen 1946
Electorale afstraffing van verkeerde
- Vooroorlogse structuur werd opnieuw geïnstalleerd inschatting van visie van liberalen
(+ lauwe houding tov Koningskwestie)
, DE KONINGSKWESTIE
Verdeelde mening onder de liberalen
- Brusselse en Waalse liberalen: tegenstanders Koningskwestie: terugkeer van Leopold III op de
troon -> socialisten, liberalen en communisten
- Vlaams: gericht op publieke opinie van Vlaanderen ->
voorstander waren tegen, christendemocraten waren voor -
> Christelijke Volkspartij organiseerde
L’enffacement = liberalen vroeg aan Leopold III om desnoods van referendum (58% is voor terugkeer) maar
Walen zijn toch tegen en houden staking ->
opgeven van eigen ambities om koning te blijven, om zich vooral
bezig te houden met het behoud van de monarchie en de uiteindelijk moet Leopold III toch aftreden
nationale eenheid
- Lauwe houding -> afstraffing op verkiezingen 1946
Verkiezingen 1949
- Liberalen winnen omtrent belofte van verminderde belastingen
- Regering-Eyskens: terugkeer van koning werd bepaald door volksreferendum
Verkiezingen 1950
- Door lauwe houding
- Niet naleven van beloften omtrent belastingen
DE SCHOOLSTRIJD (1954-1958) EN DE LEVENSBESCHOUWELIJKE PACIFICATIE
PSC-minister Pierre Harmel: katholiek onderwijs kreeg inspraak in De schoolstrijd: 1950-1958: de strijd tussen
rijksonderwijs de katholieke school en het rijksonderwijs
- Tegenreactie van antiklerikaal front van liberalen en dat niet katholiek gericht is
socialisten
Verkiezingen 1954
- Verlies van meerderheid van CVP
- Rood-blauwe coalitie
Schoolpact (1959): Men wou het schoolpact doortrekken naar
- Pacificatie inzake levensbeschouwelijke aangelegenheden andere terreinen -> cultuurpact (pas in
- Erkennen van vrije keuze van gezinshoofd 1973 ingevoerd)
- Financiëring van beide: katholiek en vrij onderwijs
Schoolpact zorgde voor einde van breuklijn tussen klerikalisme en
antiklerikalsime en mogelijks einde aan rood-blauwe coalitie
, EEN NOODZAAK TOT HERORIËNTERING
Einde van levensbeschouwelijke breuklijn -> ideologische zwakheid van partij kwam boven
Duidelijke nood aan heroriëntering: zwakke structuur en geen controle
1958: heroriëntering door Roger Motz:
- Partijstructuren: invoegen van partijsecretaris, partijmaandblad en nauwere samenwerking met liberale
studiecentra
- Ideologische heropbloei:
o Ideologisch congres (1958) waarbij de verschuiving van levensbeschouwelijke naar sociaal-
economische duidelijk was
Wel nog levensbeschouwelijke tolerantie
Privé-initiatieven met corrigerende functies voor de overheid
Regering-Eyskens (1958-1961): expansiewetten invoeren -> liberalen Expansiewetten: doel: overheid actief in
deden remmende initiatieven een structurele economische vernieuwing
laten participeren
Men ging zich ook richten op katholieke kiezers “in eer en geweten, ook
U kunt liberaal stemmen”
DE OPRICHTING VAN DE PVV/PLP IN 1961 EN DE SUCCESFORMULE VAN VANOUDENHOVE
Oprichting in 1961 van PVV en PLP
- PVV = Partij voor Vrijheid en Vooruitgang
- PLP = Parti de la Liberté et du Progrès
In oppositie -> verhoogde druk om ideologische en structurele hervorming te realiseren
6 mei 1961: partijvoorzitter Omer Vanoudenhove -> wou een Centrumpartij maken
- Bleef blind voor communautaire tegenstellingen -> in tweede helft van jaren ’60 zou de partij opbreken
Voortzetten van uitbreiding van partij (1961-1965)
- Middenstandsbewegingen overhalen
- Belangrijke figuren die toetreden
- Men kon katholieken en socialisten overhalen -> zichtbaar in verkiezingen
Verkiezingen 1965
- Electorale overwinning voor liberalen
- Wel nog rooms-rode regering -> regering Harmel-Spinoy
o Enkele maanden volgehouden
DE CONTESTATIE TEGEN PARTIJVOORZITTER VANAUDENHOVE
Maart 1966: regering Vanden Boeynants – DeClercq
- Liberalen in de regering
- Na 2 jaar viel de regering over Leuven-Vlaams
Verkiezingen 1968
- Gaat over de taalgemeenschappen en de opsplitsing van de Leuvense universiteit
- Uitslag: communautaire partijen wonnen, liberalen ervaarde dit als een nederlaag
Resultaat zorgt voor interne communautaire spanningen
- Met een interne oppositie tegen de partijvoorzitter Vanaudenhove
1969: Pierre Descamps werd partijvoorzitter -> behoud van eenheid van partij
Radicale koers van LVV en Willemsfonds
, DE SPLITISNG VAN DE LIBERALE PARTIJ
Verliep in 3 fasen
1) Uit elkaar vallen van de Brusselse federatie
o Was een sterke, veel beslissende federatie bij het maken vanbeslissingen
o Om belangen van Brussel optimaal te verdelen
Druk van FDF (waren sterk)
o Manifest der 29: uitbreiding van het Frans in de FDF: politieke partij die opkwam voor de
gemeenten rond Brussel en in het Brussels gewest Franstalige Brusselaars
o Vlamingen streven naar evenwaardige positie
o Inhoudelijke confrontatie -> Vlaamse liberalen in Brussel scheuren zich af in de ‘blauwe leeuwen’
2) Breuk van de Brusselse liberalen met de nationale partijleiding
o Eens over de culturele autonomie
o Niet eens over het statuut van Brussel
Beperking van Brussel tot de 19 gemeenten -> Vlaamse liberalen waren voor, Franstalige
liberalen waren tegen
Brusselse liberalen zeggen samenwerking met nationale partij op
3) Opsplitisng van de partij in 2 afzonderlijke taalgroepen
OPRICHTING VAN DE PVV IN 1971
Voorzitter: Willy De Clercq
Partijprogramma: ideologische verdraagzaamheid, pluralisme, vrije markteconomie, zo weinig mogelijk
staatsbemoeing
Men wou van negatieve naam afgeraken
- Gekregen door de Volksunie: Pest Voor Vlaanderen
‘Open society’: een tolerant maar duidelijk geaccentueerd humanisme met inbegrip van de verdediging vanher
rijksonderwijs, een participatiedemocratie en het minimaliseren van de rol van de staat op economisch vlak door de
klemtoon te leggen op economisch dynamisme dat met het conservatisme van vele syndicalisten en ondernemers
moest afrekenen
VAN PLP NAAR MR
Mei 1972: oprichting van PLPW (= parti de la Liberté et du Progrès Wallon)
- Nadruk op:
o Positieve regeling van het communautaire vraagstuk
o Liberale stempel op regionale en nationale beleid
- Profilering verliep moeizaam (moeizamer dan aan Vlaamse zijde)
Januari 1977: oprichting van PRLW (= Parti des Réformes et de laLiberté de Wallonië)
- = toenadering tot Rassemblement Wallon
- Beide partijen waren overtuigd van noodzaak tot solidariteit over de ideologische grenzen heen
1979: fusie van PRLW met Brusselse federatie -> PRL (=Parti Réformateur Libéral)
- Onder leiding van Jean Gol
Partijvoorzitterschap van Jean Gol ging naar Louis
- Electoraal ging men er op vooruit, zowel in 1981 en 1985
Michel wanneer Jean Gol vice-premier werd in
de regering-Martens V
1992: kandidatuur van Jean Gol voor partijvoorzitterschap
Visie: benadrukken van liberale elementen omtrent
economie en financiën, maar ook punten van anderen overnemen (vb: 1987: electoraal weer achteruit
milieu, migratie)
Gol:Gestorven: 18/10/1995
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller febevandamme. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.77. You're not tied to anything after your purchase.
