Probleem 1.1
1. Welke migratiepatronen zijn er te onderscheiden bij de komst van (illegale) vreemdelingen
naar Nederland of de EU?
2. Hoe ondersteunen de verschillende sociale netwerken de komst van illegaal verblijvende
migranten?
3. In hoeverre is mensensmokkel een strafbaar feit en kan worden gesproken van daders en
slachtoffers?
Literatuur
Achilli, L. (2018). The “Good” Smuggler: The ethics and morals of human smuggling among
Syrians. The ANNALS of the American Academy of Political and Social Science, 676(1), 77–96.
https://doi.org/10.1177/0002716217746641 (Links to an external site.)
Leun, J.P. van der & Staring, R.H.J.M. (2013). Human Smuggling. In G.J.N. Bruinsma & D.L.
Weisburd (Eds.), Encyclopedia of Criminology and Criminal Justice (pp. 2382-2389). New
York: Springer Science and Business Media.
Staring, R. (2004). Facilitating the arrival of illegal immigrants in the Netherlands: Irregular
chain migration versus smuggling chains. Journal of International Migration and Integration,
5(3), 273-294.
Staring, R., Engbersen, G., Moerland, H., Lange, H. de, Verburg, D., Vermeulen, E. &
Weltevrede, A. (2005). De sociale organisatie van mensensmokkel. Rotterdam: Erasmus
Universiteit Rotterdam.
Zhang, Sheldon X. and Ko-lin Chin (2002) Enter the Dragon—Inside Chinese Human
Smuggling Organizations. Criminology, 40(4), 737-768
Welke migratiepatronen zijn er te onderscheiden bij de komst van (illegale) vreemdelingen naar
Nederland of de EU?
Staring (2004)
Hoe slagen illegale immigranten erin om Europa binnen te komen en te settelen in NL?
Grote rol voor: mensensmokkel organisaties & loyal relatives die in NL wonen voor de voortzetting
van het illegale migratieproces.
Mensensmokkel
= het faciliteren van de aankomst en het verblijf van illegale immigranten in NL.
= (Leun et al.) activiteiten die het illegaal overschrijden van nationale grenzen
vergemakkelijken met instemming van de gesmokkelde individuen.
Mensenhandel is vrijwillig en heeft een cross-border effect. Beiden hebben betrekking op
beweging van personen en worden geassocieerd met illegaliteit, kwetsbaarheid en
uitbuiting.
Immigratie-industrie
Industrie in smokkel (niet allemaal echt voor financieel gewin, maar) geeft een goede indruk over de
range van informele mogelijkheden om Europa binnen te komen.
De immigratie industrie kan worden gezien als een informele reactie van onderaf door
mensen die ofwel rechtstreeks met het restrictieve beleid worden geconfronteerd of geloven
dat ze kunnen profiteren van deze beperkingen.
o Leun et al.: smokkel is één van de meeste profiteerbare criminele activiteiten.
Grote diversiteit aan actoren en motivaties = kenmerkend voor immigratie-industrie.
, Meest onschuldige actoren loyale immigranten die hun familieleden thuis verzorgen.
Meest schuldige actoren beroeps- en Multi-etnische, gewelddadige misdadige
smokkelnetwerken.
Industrielanden proberen steeds meer de migratie te beheersen door de
toegangsbeperkingen aan te scherpen, maar hebben het moeilijk om economische belangen
en stimulansen in de uitzendende landen aan te pakken. Dit gaat gepaard met een
gevoeligheid voor de publieke opinie over de gevolgen van toestroom en vestiging van
immigranten voor de identiteit en eenheid van de staat.
Hoe komen illegale migranten binnen? (vervoersmiddelen + wel of niet
paspoort)
Note: er zijn weinig cijfers die alles juist aanduiden, aangezien veel door opsporingsinstanties wordt
verzameld die niet voor academische doeleinden worden gebruikt.
Note: verschillen in studies zorgen voor verschillende resultaten. Onderzoek in de Rotterdamse
haven vs. onderzoek in heel NL; wel of niet geselecteerd op land van herkomst immigranten.
15 tot 30% komt illegaal binnen via mensensmokkelaars. Voor asielzoekers ligt dit tussen de
20 en 40%. Soms via betalen, soms free of charge verstopt in de auto van een
verwante/familielid.
De toeristische route is de belangrijkste informele route voor nieuwkomers in Nederland. Dit
is hetzelfde als bij voorbespreking casus C je hebt een legaal visum gekregen en blijft dan
illegaal op den duur in NL. Veel van die visums worden ook vervalst of er wordt valse
informatie gegeven over de reden van verblijf. Andere Europese landen kunnen ook visums
verschaffen, waarna die mensen ook naar NL kunnen reizen.
o Uiteindelijk dus minder dan de helft van illegale immigranten die zonder travel
document in NL zijn gekomen.
Directe of indirecte binnenkomst NL
Bijna 60% volgens een onderzoek kwam direct NL binnen via de thuislanden (vooral
immigranten uit Sri Lanka, Joegoslavië, Marokko of Turkije), vaak met een visa. Vooral voor
illegale immigranten uit Suriname, Turkije en Marokko, wat uitgelegd kan worden door chain
migration, wat gelinkt is aan de koloniale geschiedenis tussen Nederland en Suriname en
door vroegere gastarbeiders uit Turkije en Marokko.
Bijna 30% leefde eerst minimaal 3 maanden in een ander land in Europa voordat ze naar NL
toe kwamen. Soms als afgewezen asielzoekers.
1. De overige 10% leefde eerst in niet-Europese landen voordat ze naar West-Europa gingen en
uiteindelijk naar Nederland. Zij vluchtte voor oorlog en chaos en waren eerst snel naar
buurlanden gegaan (veel uit Somalië).
Staring (2005)
Migratiepatronen:
1. Illegale vreemdeling zelf regie over zijn reis (eigen vervoersmiddelen).
2. Irreguliere kettingmigratie – op uitnodiging van eerder gemigreerde familieleden met
toeristenvisum.
3. Mensensmokkelaars – vaak kwetsbare etnische gemeenschappen
Hoe ondersteunen de verschillende sociale netwerken de komst van illegaal verblijvende migranten?
Staring (2004)
Sociale netwerken kunnen de komst van illegale migranten vergemakkelijken: binnen smokkelen in
een auto, in huis nemen, verzorgen (casus c)…
,Er zijn aanzienlijk etnische populaties in Nederland gekomen wat een onbedoelde uitkomst was van
het voormalige koloniale beleid, economische interventies en door de aanwerving van gastarbeiders.
Meeste immigranten zijn gebleven en hebben verdere migratie gestimuleerd! Dit heeft geleid tot
bijna 1,6 miljoen mensen met een niet-westerse afkomst, waarvan de meeste verblijven in de
stedelijke gebieden.
Vier soorten banden die relevant zijn voor het migratieproces
1. Verwantschap niet alleen kerngezin, maar ook aanhang etc. Gekenmerkt door
geografische spreiding in verschillende landen. Contact wordt op vele manieren
onderhouden en versterkt tijdens vakanties, borrels… Individuen kennen elkaar persoonlijk.
2. Vriendschap kunnen ook deels transnationaal zijn. Contact wordt op vele manieren
onderhouden en versterkt tijdens vakanties, borrels… Individuen kennen elkaar persoonlijk.
3. Etnische banden gemeenschappelijke oorsprong vormt de basis voor steun/hulp.
Gelokaliseerd in de etnische infrastructuur bestaande uit theehuizen, cafés, kerken, culturele
organisaties… Hier wordt relevant contact gelegd en informatie uitgewisseld over banen,
vervalste documenten en huisvesting. Ze kennen elkaar niet per se persoonlijk, maar ze
komen uit dezelfde plaats en spreken dezelfde taal.
4. Commerciële banden waarbij financiële winst het doel is. Denk aan band tussen
mensensmokkelaars en gesmokkelden. Relaties zijn doorgaans beperkt in tijd en
instrumenteel van aard.
DUS: hoe langer, intensiever, intiemer de banden zijn, hoe meer deelnemers ervan kunnen
profiteren.
Migratiepatronen gerelateerd aan netwerken
1. Toekomstige migranten reizen grotendeels alleen zonder geldige reisdocumenten. Denk aan
illegale immigranten uit Oost-Europa. Door geografische nabijheid kunnen ze relatief
gemakkelijk reizen (met eigen vervoer). Vaak hoog opgeleid, makkelijk integreren en dus veel
contact met autochtonen waardoor ze gemakkelijk een baan vinden. Etnische groep is niet
belangrijk. Ze willen zich permanent vestigen in NL, vooral door verblijf te legaliseren door
met Nederlander te trouwen.
2. Irregular Chain Migration - De transnationale familie (verwantschap of vriendschap)
begeleidt toekomstige immigranten. Ze nemen ze in huis, financieel support, reis
bewerkstelligen, baan regelen, verstrekken van informatie. Niet altijd het geval, want
sommige verwanten zien het ook niet zitten…
3. Smuggling Chains - Mensensmokkelaars bepalen de reis. Ze zorgen alleen voor binnenkomst
in ruil voor geld. Illegale immigranten kunnen uiteindelijk legalisatie bereiken door met een
landgenoot te trouwen, MAAR Somaliërs of Sri Lankanen hebben juist meer kans om
misdaden te plegen om te overleven.
In hoeverre is mensensmokkel een strafbaar feit en kan worden gesproken van daders en
slachtoffers?
Staring (2004)
Strafbaarheid
Van eind WOII tot de 1990’s werd mensensmokkel niet serieus genomen, niet onderworpen aan
straffen en soms zelfs verwelkomd.
In Nederland was het tot 1993 niet strafbaar. Daarna wel opgenomen in WvSr: het uit
winstbejag behulpzaam zijn bij het verschaffen van toegang tot of verblijf in Nederland
terwijl dit verblijf wederrechtelijk is (Engbersenet al. 2001).
In 1996 max straf toegenomen van 4 naar 8 jaar gs.
, Om tegen te gaan zijn specifieke analyse- en opsporingsdiensten opgericht (IAM) en een
landelijke operatie eenheid die als enige verantwoordelijk is voor de bestrijding van
mensensmokkel.
o Steun tegen betaling: valt onder mensensmokkel .
o Steun zonder financieel gewin viel eerst niet onder mensensmokkel Steun van
familieleden/vrienden/landgenoten vanuit niet-financiële motieven: valt onder
mensensmokkel.
o Winst is er nu wel uit gehaald. Niet echt één definitie in het strafrecht. Mag wel in
humanitaire redenen. Geen onderscheid meer qua wel of niet familie.
Effect van smokkelen op migranten
1. Smokkelaars zeggen vaak wat de immigranten moeten zeggen bij de asielzoekers application.
Dit wordt echter nooit aan hun toegeschreven. Ze kunnen vaak beter hun eigen verhaal
vertellen.
2. Afhankelijk van het niveau van geweld en exploitatie kan mensensmokkel meer
mensenhandel worden. Sommige cliënten worden namelijk ook gelijk ergens in de informele
arbeidsmarkt geplaatst door hen (prostitutie). Ook kan een nieuwe migratieketting optreden
(familie erbij halen; transnationale verwantennetwerk zorgt voor meer mensen die illegaal
migreren zelfs in tijden van economische regressie).
3. Mensensmokkelaars kunnen een belangrijke stem hebben in het beslissen van het land van
bestemming, maar dit is niet altijd zo. Bijna in 40% van de gevallen is het zo dat ze liever naar
andere landen dan NL gaan, maar dan toch wel in NL aankomen. Voor de meeste maakt het
niet zo uit, zo lang het maar een veilig land is, maar soms willen ze ook met familie of
vrienden samengevoegd worden.
a. Liempt & doomernik (2006) zeggen ook dat immigranten weinig te zeggen hebben
ten aanzien van de smokkelaar, maar zeggen dat de relatie tussen smokkelaar en
gesmokkelde meer divers is dan men denkt. Er is namelijk een wederzijdse interesse.
Ook zijn meeste smokkelaars normale burgers. En sommigen hebben ook een
migratieverleden met slechte ervaring. Zo kan smokkelaar ook gezien worden als een
onmisbare dienstverlener ipv crimineel.
Wie is een mensensmokkelaar?
Mensensmokkel is een sociaal construct, omdat het lastig is te bepalen wie onder smokkelaars
vallen. Maar het gaat zelfs nog verder dan betaalde ondersteuning: het influisteren van een
asielverhaal, het verzorgen van een werkplek en het bepalen van het land van bestemming. Het gaat
ook om de doorvoer en het verblijf.
Achilli (2018)
Wordt onderzocht of smokkelaars daadwerkelijk boosaardige schurken zijn.
Gebaseerd op interviews en participerende observaties van Servische vluchtelingen (45) en
smokkelaars in Italië.
Huidig beeld: smokkelaars zijn immorele mensen die gebruik maken van maffia-achtige kartels om te
smokkelen. Migranten zijn hulpeloze slachtoffers en het verscherpen van grenzen zou de veiligheid
van migranten waarborgen.
DUS onderzoek gedaan smokkelaars zijn steun bij mensensmokkel.
Economische bronnen zien smokkelaars als uit op economisch gewin; morele bronnen zien
smokkelaars als gebruik van morele gevoelens, emoties, waarden en normen in de sociale
ruimte.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Annever. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.33. You're not tied to anything after your purchase.