Summary
Samenvatting V4 Hoofdstuk 1 BVJ
- Course
- Level
- Book
Een samenvatting van H1 met veel plaatjes en een link met alle organellen.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
chaimaeb70
Content preview
Biologie H11.1 Wat is biologie?
Organismen
In de biologie bestudeer je organismen (levende wezens). Alle levende organismen vertonen
levensverschijnselen, zoals voortplanten en stofwisseling (alle chemische reacties in een
organisme). Enzymen zijn de katalysatoren. Als een organisme geen levensverschijnselen meer
toont zijn ze dood. Dingen die nooit hebben geleefd: levenloos.
Levenscyclus van organismen
Elk individu heeft een unieke levensloop dat direct begint na het
ontstaan van het organisme en dan groeit en zich ontwikkelt
(veranderingen in de bouw en het functioneren van een
organisme of delen ervan). Een levensloop kun je verdelen in
duidelijk te onderscheiden fasen of stadia en eindigt bij de dood.
Individuen behoren tot dezelfde soort als zij zich onderling kunnen
voortplanten en vruchtbare nakomelingen kunnen voortbrengen. Zij hebben ook dezelfde
levensloop. Wanneer een individu sterft, blijft de soort voortbestaan: levenscyclus.
Biologie en andere wetenschappen
Biologie is een natuurwetenschap (bestuderen
natuurverschijnselen). Er bestaan ook andere
natuurwetenschappen en daartussen overgangsgebieden.
Ook tussen biologie en andere wetenschappen bestaan
overgangsgebieden. Al deze wetenschappen dragen bij aan
de kennis van het leven die we nu hebben.
Organisatieniveaus in de biologie
Organismen zijn georganiseerd in biologische eenheden/ organisatieniveaus. Van groot naar
klein:
- Molecuul: bouwstenen van stoffen. Een belangrijk
molecuul in organismen is DNA: bevat de erfelijke
informatie van een organisme.
- Een cel (bestaat uit meerdere moleculen).
- Een orgaan (deel van een organisme met een specifieke
bouw en functie) wordt gevormd door verschillende
cellen die samenwerken.
- Organisme (kan eencellig (bacterie) of meercellig zijn).
- Populatie: groep individuen van dezelfde soort die in
een bepaald gebied leeft en zich onderling voortplant.
- Ecosysteem (gebied met bepaalde eigenschappen, zowel
levende als niet-levend natuur maakt er deel van uit).
- Biosfeer/systeem aarde: alle ecosystemen op aarde.
Emergente eigenschap: Als er op een hoger organisatieniveau een nieuwe eigenschap ontstaat
die er op het lagere organisatieniveau niet is. Voorbeeld: 1 molecuul van een cel leeft niet, maar
interactie (op elkaar reageren) tussen moleculen zorgen voor een levende cel. De moleculen van
een cel reageren ook op invloeden uit de omgeving. Door interactie van organen verschijnt op
het hogere organisatie- niveau organisme de emergente eigenschap 'lopen'.
, 1.2 Organen, weefsels en cellen
Orgaanstelsels met organen
Orgaanstelsels: organen die samen een bepaalde functie uitoefenen
(ademhalingsstelsel, beenderstelsel, verteringsstelsel, bloedvatenstelsel,
zintuigenstelsel, uitscheidingsstelsel).
Weefsels
Organen bestaan uit weefsels: groep gelijksoortige cellen. Bij meercellige
organismen ontstaan bij de ontwikkeling verschillende typen cellen met
allemaal een andere vorm en functie.
Dekweefsel: bekleedt en beschermt inwendige en uitwendige lichaamsoppervlakten
(holle organen slijmvlies bijv).
- Kenmerken: rechthoekig en liggen heel dicht tegen elkaar aan.
Zenuwweefsel: in organen van zenuwstelsel (hersenen, ruggengraat, zenuwen).
Zenuwcellen geven informatie door, doordat de hun uitlopers die netwerk vormen.
Spierweefsel: langgerekte cellen die kunnen samentrekken.
Bindweefsel: geeft steun en vorm aan het organisme en aan afzonderlijke organen. Het
verbindt de lichaamsdelen onderling en het vult ruimten tussen organen op. De cellen
liggen verder uit elkaar met daartussen vezels en tussencelstof. Het type vezel,
de dichtheid ervan en de tussen celstof bepalen de functie van het bindweefsel
(elastisch, stevig, netwerk ter ondersteuning). Kraakbeen en been bestaan uit een type
bindweefsel dat steunweefsel wordt genoemd.
Tussencelstof
Het soort tussencelstof hangt samen met de functie van het weefsel.
Kalkzout geeft bijvoorbeeld stevigheid (beenweefsel) en
collageenvezels samenhang (kraakbeen, elastisch). De beencellen in
beenweefsel hebben uitlopers die in contact staan met andere
beencellen waardoor transport van stoffen mogelijk. In de kanaaltjes
in bevinden zich bloedvaten en zenuwen.
Vorm en functie
Bij organismen is er een verband tussen de vorm en de functie van de biologische eenheden (bijv
cellen en weefsels) waaruit ze zijn opgebouwd. Zoals in het skelet: Dijbenen zijn langwerpige
holle beenderen met in de kop beenweefsel dat bestaat uit beenbalkjes met daartussen
beenmerg die in de richtingen waarin de grootste krachten op het bot worden uitgeoefend
licht en stevig en kan lichaamsgewicht dragen. Door de gebogen vorm van voet kan het het
lichaam dragen en schokken opvangen.
Dierensoorten in het water (ook vogels en zoogdieren) hebben een stroomlijnvorm zodat ze
weinig weerstand hebben onder water. Kop, romp en staart lopen geleidelijk in elkaar over.
Wetenschappers kijken bij het ontwerpen van een product soms naar biologische eenheden.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller chaimaeb70. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.07. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
77333 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now