Summary
samenvatting alles
- Course
- Institution
goed voor het examen
[Show more]
Seller
Follow
juliagheysens
Reviews received
Content preview
RECHT1) Recht: begripsomschrijving
- een geheel van gedragsregels…
-… die afdwingbaar gesteld zijn door de overheid
1.1 Gedragsregels
= voorschriften die worden opgelegd om ons
gedrag in een bepaalde richting te sturen
→ drukken uit wat anders kan, maar niet anders
mag
Bv: we kunnen door een rood licht rijden maar we
mogen niet
1.2 Afdwingbaar gesteld door de overheid = sanctioneerbaar gesteld
- alle rechtsregels zijn gedragsregels, maar niet alle gedragsregels zijn daarom
rechtsregels
- rechtsregels = zijn gedragsregels, zijn sanctioneerbaar maar die sancties kunnen
worden veroordeeld door de rechter → gelden niet altijd voor iedereen
Bv: je huurcontract wordt gemaakt door de verhuurder, maar je wordt gesanctioneerd
door de overheid (overheid maakt niet je huurcontract)
- alle rechtsregels zijn afdwingbare gedragsregels, maar niet alle afdwingbare
gedragsregels zijn daarom rechtsregels
RECHT= gedragsregels die afdwingbaar (sanctioneerbaar) zijn maar die sancties worden
opgelegd door de overheid, niet zomaar gemaakt door de overheid
2) Het doel van het recht
1. Orde: zonder rechtsregels zou er chaos zijn. Mensen zouden zelf kiezen om rechts of
links te rijden op de rijweg, met alle gevolgen van dien
2. Rechtszekerheid: door rechtsregels weten mensen beter waar ze aan toe zijn, wat
hen te wachten staat als ze zich op een bepaalde manier gedragen en hebben ze
minder het gevoel aan willekeur onderworpen te zijn
3) De bronnen van het recht
- wetgeving
- gewoonte
- algemene rechtsbeginselen
- rechtspraak
- rechtsleer
- sommige private regelgeving
1
,3.1 De wetgeving in ruime zin
3.1.1 Omschrijving
Federale wetten: wetgeving gestemd door het federale parlement
→ = wetten in enge zin; herkenbaar aan woord “wet”
Decreten en ordonnanties: wetgeving gestemd door de deelstaatparlementen in ons
land
Beslissingen vd uitvoerende macht: koninklijke besluiten, ministeriële besluiten,
gemeentelijke en provinciale besluiten
3.1.2 Waar vind je wetgeving?
→ Terug te vinden in www.staatsblad.be of (beter nog : ) www.juridat.be ( Belgische
wetgeving)
uitz : provinciale en gemeentelijke wetgeving
3.2 (Rechts)gewoonten
= gevestigde gebruiken, ongeschreven gebruiken die door de gemeenschap als bindende
rechtsregels worden beschouwd
Bv: wnr ambtenaar vd burgerlijke stand het overlijden ve persoon moet vaststellen, is het de
‘gewoonte’ dat hij zich tevreden stelt met een attest van overlijden dat is opgesteld door een
geneesheer
3.3 De algemene rechtsbeginselen
= ongeschreven gedragsregels die op een bepaald ogenblik essentieel worden geacht voor
de samenleving
Bv: het verbod vn eigenrichting (wie meent op iets recht te hebben, maar het niet op
vreedzame manier verkrijgt, moet de omweg via de rechter maken), de bescherming vd
zwakken, de eerbiediging vd menselijke persoon,…
3.4 Rechtspraak
= geheel van rechterllijke uitspraken nl:
De vonnissen vd rechtbanken
De arresten vd hoven
De uitspraken vd andere rechtscolleges
→ uitspraak vd rechter is alleen bindend voor de partijen die bij de rechtszaak betrokken
zijn, rechtspraak is weliswaar geen algemene bindende bron, maar toch een gezaghebbende
bron
→ belangrijke aanvulling op de wet, wnr de wet onvolledig of onduidelijk is
3.5 Rechtsleer
= geheel van publicaties waarin rechtsgeleerden hun opvattingen over het recht meedelen
(handboeken, artikels in tijdschriften, noten bij rechterlijke uitspraken
→ rechtsleer is ook slechts een gezaghebbende rechtsbron: zij is op zich niet algemeen
binden, maar kan wel een grote invloed uitoefenen op de wetgeving en de rechters
2
,3.6 Private regelgeving
- niet alleen overheden maar ook private personen (jij en ik) kunnen rechtsregels tot stand
brengen, zo zijn overeenkomsten die tussen 2 personen zijn aangegaan bindend voor die 2
partijen
Bv: wordt een overeenkomst niet nageleefd, dan kan de naleving ervan afgedwongen
worden via de overheid
→ geldige overeenkomsten zijn dus een bron van rechtsregels, enkel bindend voor
contractspartijen
4) Indeling van het recht
4.1 Klassieke indeling in het publiekrecht en privaatrecht
4.1.1 Het publiekrecht
= regelt de organisatie en de werking vd overheid (federale staat, gemeenschappen,
gewesten, provincies, gemeenten,…) en de relatie vd overheid met de burgers
Rechtstakken:
Grondwettelijk recht (staatsrecht) : bevat de fundamentele regels van het
publiekrecht:
- belangrijkste regels over de inrichting en de werking vd verschillende staatsmachten
(wetgevende, uitvoerende, rechterlijke macht zowel op federaal als op
deelstaatniveau)
- fundamentele rechten en vrijheden vd burgers (= mensenrechten)
Bestuursrecht of administratief recht: regelt de werking en de structuur vd organen
vd uitvoerende macht (= administratie of bestuur), voor zover dit niet geregeld is
door het staatsrecht. Het administratief recht maakt je wegwijs in de verschillende
administratieve diensten en hun werking, ook in het statuut vd ambtenaren die er
werken
Het strafrecht: bestaat uit de regels met betrekking tot het opleggen van
strafsancties
Fiscaal recht: omvat het geheel van regels met betrekking tot het heffen vd
belastingen
Gerechterlijk recht/ procesrecht: bevat de regels met betrekking tot:
- de organisatie, de bevoegdheid en de werking vd rechtscolleges
- manier waarop met moet procederen
- rechtsmiddelen die tegen een rechterlijke uitspraak kunnen worden aangevoerd
- de uitvoering van rechterlijke uitspraken
→ gerechtelijk recht wordt verder ingedeeld in:
1. gerechtelijk privaatrecht: dit is gerechtelijk recht van toepassing op geschillen
(=conflicten) van privaatrechtelijke aard)
2. strafprocesrecht/strafvorderingsrecht: gerechtelijk recht dat voorschrijft hoe
misdrijven worden vervolgd en bestraft: hoe weren verdachten opgespoord,
verhoord, voor de rechter gebracht, hoe verloopt de procedure voor die rechter
3
, 4.1.2 Het privaatrecht
= regelt de verhoudingen tussen burgers onderling
Rechtstakken:
Handelsrecht: het privaatrecht dat (enkel) van toepassing is op handelaars en op
daden van koophandel
Burgerlijk recht: regelt de verhoudingen tussen burgers in het algemeen, dwz dat
deze regels gelden voor alle burgers, zonder onderscheid van stand of beroep
→ burgerlijk recht regels onder meer:
- wie rechten en plichten kan hebben t.o.v anderen wnr en tot wnr, en of hij deze
rechten en plichten zelf en zelfstandig kan uitoefenen. Deze regels zijn vaak
gebundeld in een subtak van het burgerlijk recht= personenrecht
- de verhoudingen tussen echtgenoten, tussen ouders en kinderen, tussen personen
die uit de echt scheiden of uit de echt gescheiden zijn, en in mindere mate tussen
ongehuwd samenwonenden = familierecht/ gezinsrecht
- de verhouding tussen gehuwden, op vlak van vermogen, in het
huwelijksvermogensrecht
- verhoudingen die ontstaan op basis van overeenkomst (huurder-verhuurder, koper-
verkoper) in het overeenkomstrecht
- verhoudingen die ontstaan op basis van een onrechtmatige daad
- rechten die burgers kunnen laten gelden tov allerhande soorten goederen in het
zakenrecht
- de erfrechtelijke verhouding tussen erflater en erfgenamen in het erfrecht
4.1.3 Gemengde rechtstakken
= sommige rechtstakken zijn een mengsel van publiekrecht en privaatrecht
Gemengde rechtstakken:
Arbeidsrecht: regelt de (arbeids)verhoudingen tussen werkgevers en werknemers
Sociale zekerheidsrecht: regelt de verschillende sociale voorzieningen
(overheidstegetmoetkomingen), bv: werkloosheid, ziekte, invaliditeit, moederschap,
…
SAMENVATTING
Publiekrecht Privaatrecht Gemengd
Organisatie overheid Burger - burger
Overheid - burger
Staatsrecht Handelsrecht Arbeidsrecht
Administratief Burgerlijk recht Sociale
recht/bestuursrecht - personenrecht zekerheidsrecht
Strafrecht - familierecht/gezinsrecht
Fiscaal recht - huwelijksvermogensrecht
Gerechtelijk recht/ - overeenkomstenrecht
procesrecht - zakenrecht
- gerechtelijk - erfrecht
privaatrecht
- strafprocesrecht
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller juliagheysens. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $12.07. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
72841 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now