1.3 Geschiedenis van de psychologie
1.3.1 Verre geschiedenis
Intuïtieve/ voorwetenschappelijke psychologie: zo oud als de mens
- Primitieve mens = zelfbewust: vragen stellen over hoe dat ze zich gedragen etc.
Oudheid: filosofie hield zich bezig met psychologische kwesties
Middeleeuwen: weinig filosofie (en dus weinig psychologische thema’s)
Bekende filosofen rond 4e eeuw:
• Socrates
• Plato
• Aristoteles
1.3.2 Meer directe voorgeschiedenis
16e eeuw: ontdekkingsreizen: openden nieuwe horzonen
- ontstaan traditionele opvattingen: meer belang hechten aan eigen waarnemingen &
denkvermogens
VERDERE ONTWIKKELING IN DE FILOSOFIE
Rationalisme: René Descartes (waarde vh logisch denken)
• De rede (het denken) is enige manier om tt kennis te komen
• Res cogitans (denkend vermogen/geest) -res extensa (alles wat ruimte inneemt, materie)
Empirisme: John Locke, Francis Bacon, John Stuart Mill
(benadrukte de zintuigelijke waarneming)
• Kennis is macht (als je weet hoe dingen werken kun je ze beheersen)
• Denken vertroebelt de waarneming
• Mensen komen ter wereld als e Tabula Rasa: menselijk bewustzijn = lege ruimte
• Het enige waar je zeker van kan zijn is wat je kan waarnemen
IMPULSEN VANUIT DE NATUURWETENSCHAPPEN
• Nieuwe ontdekkingen = nieuwe vragen
• Psychofysica
,1.3.3 Psychologie als zelfstandige wetenschap
WUNDT EN HET STRUCTURALISME
Wilhem Wundt = vader vd wetenschappelijke psychologie (eerste psycholoog)
1879
• Geboorte zelfstandige wetenschap
• Ontstaan eerste laboratorium voor wetenschappelijke psychologie: In Leipzig
Experimentele methode = ipv te onderzoeken fenomenen op hun beloop te laten & ze te
bestuderern zoals ze zich spontaan aandienen, vond hij het beter ze zelf uit te lokken, om ze op die
manier in meer gecontroleerde omstandigheden te kunnen onderzoeken
Structuralisme : Edward Titchener
(structurialistische bewustzijnspsychologie)
• Structuur vh bewustzijn onderzoeken
• Wilde via andere wetenschappelijke manieren de geest onderzoeken (anatomie)
- via introspectie & experimenten
HET FUNCTIONALISME (VS)
(in Europa: experimentele bewustzijnspsychologie)
• Nadruk: functie vh bewustzijn
- mental activities: verwijzen nr innerlijke leer- &denkprocessen om oplossingen te vinden
• Dierproeven & externe observatie BV. puzzel of doolhof
• Ook via introspectie & experimenten
Overeenkomst in beide stromingen: bestuderen v bewustzijn
Structuralisme & funtionalisme bestaan niet meer
1.3.4 Behaviorisme (VS): John Broadus Watson
Ivan Pavlov
Ontdekker conditioneringsproces : speekselproef
- Sleutel nieuwe psychologie van JW
Johan Watson
Empirisme: ‘Je kan alleen zeker zijn van datgene wat je kan zien’
Het enige wat je kan zien van de menselijke psychè is het gedrag
- Het enige waar je zeker v kan zijn is het gedrag (behavior)
(is dus geen bewustzijnspsychologie)
Alle gedragingen kun je herleiden tot reeksen aaneengeschakelde S-R-verbindingen
BV. zo zou een rat zijn weg meteen vinden in e doolhof door telkens nr L of R af te slaan
1.3.5 Nieuwe klemtonen in Europa
Niet iedereen sloot zich aan bij de klassieke bewustzijnspsychologie, nieuwe stromingen:
DE GESTALTPSYCHOLOGIE
Waarnemen is geen apart registreren v afzonderlijke indrukken, maar wel een onmiddellijk vatten vd
Gestalt
,Verwijzing Gestalt
(letterlijk: een vorm, figuur, patroon)
= geheel dat nt te herleiden is tt e eenvoudige optelling vd delen waaruit het is opgebouwd, maar dat
eigen kenmerken vertoont die alleen terug te vinden zijn id Gestalt als geheel
‘Het geheel is meer dan de som van de delen’ 🙂☹️
Later ook op andere terreinen dan de waarneming
DE DIEPTEPSYCHOLOGIE
Sigmund Freud
Ontstaan uit de psychoanalyse (= therapie)
Drie lagen in de menselijke geest:
Bewust = hetgene dat nu op dit moment in je geest afspeelt
Onbewust = je kennis, dingen die opgeslagen zijn in je geheugen
- Stuurt jouw bijna helemaal
- Nadeel: je kan er niet helemaal aan, alleen via BV. psycho-analyse
Onderbewust = als iemand vraagt wat je gisteren hebt gegeten en je moest even denken
Taboe = verlangens die ongepast zijn. Je zult deze wegduwen nr h onbewuste. Je doet dit ook met
traumatische ervaringen
Hyponose is gebaseerd op 2 principes:
1. Bewustzijnsvernauwing
- Heel h bewustzijn vd gehypnotiseerde is vernauwt nr alleen de stem vd hypnotiseur
2. Suggestie
Gedachten = de geest
1.3.6 Amerika en de herontdekking van het innerlijke
HET NEOBEHAVIORISME / (nieuw behaviorisme)
Clark Hull, Edward Tolman
Een stroming die wel behavioristische bleef, maar noodgedwongen een aantal wijzigingen moest
aanbrengen in de concrete uitwerking ervan
S-O-R schema: S = Stimulus R = Reactie O = Organisme
- behoeften, verlangens, verwachtingen, eerdere ervaringen, geheugenprocessen,
aandachtsprocessen, denken, …
‘Black box’
Black box
, = het ‘verborgen’ innerlijke vh individu, dat allerlei factoren bevat die e belangrijke invloed kunnen
hebben op h gedrag, maar waar we geen rechtstreekse inkijk in hebben
DE HUMANISTISCHE PSYCHOLOGIE
Abraham Maslow, Carl Rogers
Reactie tegen vooral de 2 hoofdstromingen van dat moment, zijnde:
• Behaviorisme
- Mens onder controle van de omgeving (stimuli)
- Mens is weinig meer dan een laboratoriumrat
• Dieptepsychologie
- Mens onder controle van zijn onbewuste
- Mens stelt voornamelijk abnormaal, neurotisch gedrag
De mens en zijn mogelijkheden moeten centraal staan
- “Psychologie van de derde weg”
- (creativiteit, zelfontplooiing, verantwoordelijkheid, …)
1.3.7 Hedendaagse stromingen in de psycholigie
DE COGNITIEVE PSYCHOLOGIE
De mens is een informatieverwerker, die zelf vorm en inhoud geven aan wat op hen afkomt
Waarneming is nt alleen gebaseerd op wat wij objectief registreren, maar ook op wat we verwachten
De wijze waarop wij info verwerken, bepaalt ons gedrag:
• Goede informatieverwerkingsstrategieën zorgen voor psychische gezondheid
• Psychische stoornissen zijn het gevolg van slechte informatieverwerkingsstrategieën
Vergelijking mens <-> computer (allebei binair: neuronen volgens I O)
Veel baanbrekend onderzoek gedaan naar h denken, de fantasie, het geheugen, …
Black box -> white box (via objectieve onderzoeksmethoden)
Hoofdstuk 3 : de waarneming - Constructie ve aangepast wereldbeeld
3.1 Het waarnemingsproces in vogelvlucht
Wat we waarnemen is een eigen constructie
3.1.1 De lange weg van prikkel tot waarneming
(Verwerking vd zintuigelijke waarneming: )
Stimulatie (registreren van de prikkel)
Transductie (omzetting in zenuwimpuls)
Sensatie (gewaarwording van de prikkel)
Perceptie (waarneming; houdt o.m. interpretatie in)
- Verbindingsprobleem: de verwerking id hersenen is nog niet duidelijk
Andere belangrijke processen :
• De motoriek
- We wachten niet passief af tot d prikkels tot bij ons komen:
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller juliagheysens. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $12.30. You're not tied to anything after your purchase.