Burgerlijk recht – Personen- en familierecht Hoofdstuk 1
Inleiding: de mens als rechtssubject:
Rechtssubject drager van rechten en plichten
Geboorte: ongeacht optekening naam o.i.d.; juridisch telt het kind mee
o Art. 1:1 lid 1 BW: allen die zich in Nederland bevinden zijn vrij en bevoegd tot het
genot van burgerlijke rechten
o Maar: ook voor de geboorte al aanspraken
Art. 1:2 BW: ongeboren kind wordt als geboren aangemerkt voor zover dit
in zijn belang is
Notaris speelt belangrijke (voorlichtende) rol, o.a. bij huwelijksvoorwaarden,
samenlevingsovereenkomsten, echtscheidingen, enz.
Burgerlijk Wetboek:
Boek 1: personen- en familierecht, incl. huwelijksvermogensrecht
Boek 2: rechtspersonenrecht
Boek 3: rechtshandeling, registergoederenrecht
Boek 4: erfrecht
Boek 5: goederenrechtelijke rechten
Boek 6: overeenkomsten
Boek 7: bijzondere overeenkomsten
Boek 10: internationaal privaatrecht
Gelaagde structuur het BW begint breed (basis) en wordt steeds specifieker per
hoofdstuk (personen- en familierecht wordt gespecificeerd naar rechtspersonenrecht, enz.)
Ontwikkelingen in de maatschappij:
1. Meer relatievormen en zorgrelaties (bijv. ongehuwd samenwonen, relaties van personen van
gelijk geslacht, etc.)
2. Seriële monogamie (scheiden en nieuwe relatie aangaan) en patchworkfamilies (scheiden en
nieuwe relatie aangaan met kinderen uit verschillende relaties)
3. Meer echtscheidingen
4. Meer vermogen
5. Nieuwe voortplantingstechnieken (in-vitrofertilisatie, enz.)
6. Internationale samenleving (internet, makkelijker reizen, internationale relaties, etc.)
Ontwikkeling in wetgeving n.a.v. ontwikkelingen in de maatschappij:
Afschaffen dominante positie man
Verbetering rechtspositie vrouw en kind
Afschaffing schuldbeginsel bij scheiding
o Tot 1971: louter op specifieke gronden scheiden, bijv. overspel
o Nu: grond voor scheiding is duurzame ontwrichting
Kan op eenzijdig verzoek
Marginale toets rechter
Invoeren sekseneutraliteit relatievormen en ouderschap
Bescherming op maat kwetsbare meerderjarigen
Nieuwe transgenderwetgeving
Meer internationale (vooral Europse) invloeden
o Recht op respect voor family life (art. 8 jo. art. 14 EVRM)
Familierechtelijke betrekkingen:
, Geboorte ontstaan familierechtelijke betrekkingen
o Art. 1:198 jo. art. 1:199 BW: definitie moederschap en vaderschap
Soorten verwanten:
o In opgaande lijn ouders, grootouders en overgrootouders
o In neergaande lijn afstammelingen
o In de zijlijn broers, zussen, ooms, tantes en (achter)neven en nichten
Graad berekenen: van de ene bloedverwant terug naar gemeenschappelijke stamouder, naar
andere bloedverwant
Belang bloedverwantschap:
o Erfrecht
o Huwelijksbeletselen
o Verplichting tot levensonderhoud
Het ontstaan van familierechtelijke betrekkingen: het afstammingsrecht:
Afstammingsrecht is geënt op biologische verwantschap tussen ouders en kinderen
1. Maar: adoptie wel afstammingsband, geen biologische verwanten
1 april 2014: wetswijziging twee gehuwde vrouwen kunnen van rechtswege moeder
worden, niet-biologische moeder kan kind erkennen
4 manieren waarop familierechtelijke betrekkingen kunnen ontstaan:
1. Geboorte (automatisch)
a. Moeder: familierechtelijke betrekkingen ontstaan automatisch
b. Vader: familierechtelijke betrekkingen ontstaan automatisch als het kind binnen
huwelijk geboren wordt / als huwelijk met moeder binnen 306 dagen voor geboorte is
ontbonden
i. Juridische vader hoeft dus niet tevens biologische vader te zijn
c. Huwelijk twee vrouwen: familierechtelijke betrekkingen ontstaan automatisch
i. Voorwaarde: kind verwekt door kunstmatige donorbevruchting met zaad
van onbekende (i.d.z.v. Wet donorgegevens)
ii. Dus: moederschap meemoeder kan niet ontstaan bij bekende donor
d. Geregistreerd partnerschap: dezelfde gevolgen als huwelijk
2. Erkenning
a. Moeder: familierechtelijke betrekkingen ontstaan automatisch
b. Vader:
i. Art. 1:199 sub c BW: geen automatisch juridisch vaderschap, kind moet
erkend worden
1. Geen waarheidshandeling man die kind erkent hoeft niet de
biologische vader te zijn
ii. Bij huwelijk / geregistreerd partnerschap automatisch juridisch vaderschap
iii. Voor erkenning is toestemming moeder nodig
c. Twee vrouwen: erkennen bij ongehuwde vrouwen zonder geregistreerd
partnerschap / kind geboren binnen een huwelijk van de vrouwen en verwerkt met
bekende donor
3. Gerechtelijke vaststelling van het ouderschap
a. Art. 1:207 BW: als vader kind niet erkent, kan moeder / kind verzoeken om
gerechtelijke vaststelling bij de rechtbank
b. Gerechtelijke vaststelling van het ouderschap werkt terug tot aan de geboorte
c. Moeder moet binnen 5 jaar verzoeken, geen termijnen voor het kind
d. Art. 194 Rv: rechter kan DNA-onderzoek bevelen indien op grond van gebleken
feiten aannemelijk is dat man verwekker kind kan zijn
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller rbrouwer12. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.93. You're not tied to anything after your purchase.