4.1 Algemeen
De chromosomen die aanwezig zijn in paren heten ook wel homologe chromosomen. Voor iedere
eigenschap zijn dus twee genenparen beschikbaar om de eigenschap te bepalen. Als deze allelen
hetzelfde zijn, spreken we van homozygote allelen. Als de allelen verschillend zijn, spreken we van
heterozygote allelen. Allelen van erfelijke eigenschappen kunnen dominant of recessief zijn. Als in
een organisme een dominant allel en een recessief allel voor één eigenschap voorkomen, dan komt in
dat betreffende organisme altijd het dominante allel tot uiting. Komt alleen het recessieve allel voor,
dan zal de recessieve eigenschap tot uiting komen.
Hierbij zijn een aantal afspraken gemaakt over het invullen van een kruisingsschema. Vaak beginnen
kruisingen met de ouders; deze worden aangegeven met de letter P. De nakomelingen worden
aangegeven met F1. Mocht er hierna gebruik worden gemaakt van zelfbestuiving of nieuwe generatie,
dan wordt deze aangegeven met F2.
4.2 Verschillende kruisingsschema’s
Bij genetisch onderzoek maken we onderscheid tussen verschillende kruisingsschema’s. Bij een
monohybride kruising wordt er gekeken naar één enkele erfelijke eigenschap, terwijl bij een
dihybride kruising wordt gelet op twee erfelijke eigenschappen. Vervolgens maken we nog
onderscheid tussen kruising op gewone chromosomen (autosomaal), kruisingen op
geslachtshormonen (X-chromosomaal) en kruisingen zonder dominante of recessieve eigenschappen
(intermediair).
! Voor meer informatie over verschillende kruisingsschema’s kijken bij de syllabus. !
4.3 Stamboom
Om erfelijke ziektes in beeld te brengen over hoe de overerving in families heeft plaatsgevonden kun
je een stamboom maken. Dit doe je door een schema te gebruiken waarbij de rondjes een vrouw
voorstellen en de vierkantjes een man.
Soms moet je zelf beredeneren wat het genotype is van een kind uit de stamboom.
! zoek een kind dat er anders uitziet dan beide ouders. Met deze informatie kun je het genotype van het
kind en de ouders bepalen. !
Als het gaat om een eigenschap die X-chromosomaal is, moet je extra goed op het geslacht letten. Dit
betekent namelijk dat die eigenschap zich op het X-chromosoom bevindt. Hiervan heeft de man er
maar één en de vrouw twee. Op het Y-chromosoom bevinden zich bijna geen eigenschappen, deze mag
je ook buiten beschouwing laten. Meestal wordt aangegeven of een eigenschap X-chromosomaal is,
maar soms moet je het zelf met de stamboom kunnen beredeneren.
4.4 Monohybride intermediaire kruisingsschema’s
Bij een intermediaire kruising komen beide allelen tot uiting, dit geeft een mengvorm. Bijvoorbeeld
bij bloemkleur, als je rode en witte bloemen kruist, krijg je roze nakomelingen.
Bij co-dominantie zijn allebei de eigenschappen even sterk aanwezig, en komen samen tot uiting.
Bijvoorbeeld bloedgroep IAIB, geeft bloedgroep AB.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller JodieD. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.26. You're not tied to anything after your purchase.