Summary
Samenvatting Contractenrecht
- Course
- Institution
- Book
Een uitgebreide en volledige samenvatting van alle hoorcolleges contractenrecht.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
Diony
Reviews received
Content preview
Contract LawBelangrijke arresten
Kelderluik-arrest
Haviltex
Overeenkomst: [6:213] meerzijdige rechtshandeling die een verbintenis in het leven roept tussen
meerdere partijen.
Rechtshandeling: -rechtsgevolg
-wil
-openbaring
Totstandkoming:
- aanbod en aanvaarding
- op rechtsgevolg gerichte wil en verklaring
Overeenkomst
Wederkerig: beide partijen gaan een verbintenis aan jegens de ander
Koopovereenkomst
Eenzijdig: een partij bied iets aan, aan de ander. De andere partij moet het aanvaarden.
Gift (overeenkomst om niet), testament
Verbintenis: prestatie wat de een jegens de ander verschuldigd is.
Aansprakelijkheidsrecht: ongewilde verbintenis aangegaan (Per ongeluk vaak)
Overeenkomstenrecht: rechtshandeling met een gerichte wil
Uitgangspunt overeenkomt [art 6:248 lid 1 BW]
Door partijen overeengekomen rechtsgevolgen
Contractvrijheid (autonomie): partijen bepalen zelf wat wordt overeengekomen
Tevens speelt een rol: aard vd overeenkomst, wet, gewoonte en eisen van redelijkheid en billijkheid
Eisen van redelijkheid en billijkheid: fatsoenseisen en uitwerking daarvan.
-Taalkundige uitleg: wat is er vastgelegd in het contract zelf?
-Omstandigheden van het geval
Heviltex
Zie casus op sheet
Valt te wisten over clausule. Heviltex had niet zonder opgaaf van reden gebruik mogen maken.
Overeenkomst gaf deze bevoegdheid niet.
Rechter: indien geen onduidelijkheid staat in het contract, geldt hetgeen erin is opgenomen gewoon.
HR: het gaat om meer dan alleen de taalkundige uitleg. De omstandigheden die de partijen
redelijkerwijs van elkaar mochten verwachten.
Belangrijke zin in het contractenrecht (Haviltex-formule):
De zin die de partijen in de gegeven omstandigheden over en weer redelijkerwijs aan deze
bepalingen mochten toekennen en op hetgeen zij te dien aanzien redelijkerwijs van elkaar
mochten verwachten. (ook mondelinge overeenkomsten NJ 2009, 397)
,Tevens kan van belang zijn tot welke maatschappelijke kringen partijen behoren en welke
rechtskennis van zodanige partijen kan worden verwacht.
Opgenomen binnen de formule (Cao-norm)
Overeenkomst heeft invloed op rechten van derden die niet betrokken waren bij totstandkoming van
de overeenkomst dan oordeel richting taalkundige uitleg.
Normatieve uitleg: benaming van techniek van uitleg. Er moet een open norm zijn (een
overkoepelende norm) die de rechter moet gebruiken. “De rechter speelt resultaatvoetbal”
Wie stelt, die bewijst. Dit stellen is belangrijk.
Entire agreement clause: alles wat op papier staat bepaalt wat er tussen partijen geldt. Er is niet
meer afgesproken dan dat en de rest is dus ook niet relevant.
Entire agreement clause strookt niet met de heviltex-formule. Hoe ga je daar mee om?
Nederlandse rechter moet weten wat een common Law rechter hiermee zou doen en hoe dit past in
je eigen systeem.
Lundiform/mexx: Nee wij passen gewoon het Heviltex-arrest toe (Nederlands recht).
Factoren die een rol speelden:
- Mexx was een veel groter bedrijf
- Mexx had een leger juristen en Lundiform geen juridische bijstand
- Er is niet onderhandelt over de opstelling van de overeenkomst
Haviltex-norm kwam als overkoepelend geheel naar voren.
Redelijkheid en billijkheid is een open norm. Dit kun je invullen door factoren maar er zit ruimte in.
Toch zijn er in de rechtspraak bepaalde gezichtspunten te onderkennen. Bijvoorbeeld: hoort een
partij meer kennis over juridische zaken te hebben. Mag dit redelijkerwijs worden verwacht?
Verplichtingen
- Inspanning: je moet je inspannen om iets te bereiken.
- Resultaat: je moet iets bereiken.
Algemene voorwaarden
“De kleine lettertjes”
Inspanningsverplichting: inspannen om iets te bereiken
maar,, te weinig ingespannen?
Telefoonabonnement met gratis telefoon:
Gratis telefoon bestaat niet, is een kredietovereenkomst HR uitspraak 2014
Functies van algemene voorwaarden
-Efficiënt contrateren: is in het maatschappelijk verkeer efficiënter. Aanbieder hoeft niet telkens
opnieuw vast te stellen welke specifieke voorwaarden er zijn.
-Informatie voor de wederpartij: standaardinformatie.
-Kleine letters: exoneraties, vervalbedingen, rentebedingen.
Algemene voorwaarden, waarom behandelen? bescherming van de lezer.
Uitgangspunt van overeenkomstenrecht. Beide partijen weten welke verplichtingen ze jegens elkaar
aangaan. Maar bij algemene voorwaarden kan het zijn dat één partij dat niet weet.
,Contractvrijheid: zelf bepalen met wie en onder welke voorwaarden je een contract uitgaat.
Algemene voorwaarden beperken het contractvrijheid.
Hans Nieuwenhuis:
-Paternalisme: als iemand zich opstelt als vader, die je wil behoeden voor slechte uitkomsten.
Lijnrecht (tegenstrijdig) tegen contractvrijheid.
-Fraternalisme: Als een broer of zus voor iemand zorgen. Waarschuwen!
-Egoïsme: Contracteren doet men voor zichzelf. Zelf kijken welke voorwaarden.
Onaanvaardbare zware last Nieuwenhuis (aandelen) actualiteit
Algemene voorwaarden in Burgerlijk Wetboek (Afdeling 6.5.3)
-open norm
-van toepassing op alle ovk. behalve (collectieve) arbeidsovk.
- grijze en zwarte lijst voor consumenten [art 6:236 en 6:237 BW]
Regeling is vooral voor consumenten, maar niet alleen voor consumenten. Ook bedrijven kunnen een
beroep op deze bepaling doen. Wel moet één partij zwakker zijn.
Europese invloeden spelen mee. Vooral op oneerlijke bedingen. In het Europees recht wordt gebruik
gemaakt van richtlijnen en verordeningen voor het nationaal privaatrecht.
Weg om tegen algemene voorwaarden op te komen: redelijkheid en billijkheid.
[art 6:233 BW]
Een beding in algemene voorwaarden is vernietigbaar:
a. [Inhoudelijke toets] indien het, gelet op de aard en de overige inhoud van de overeenkomst, de
wijze waarop de voorwaarden zijn tot stand gekomen, de wederzijds kenbare belangen van partijen
en de overige omstandigheden van het geval, onredelijk bezwarend is voor de wederpartij; of
b. [Terhandstelling] de gebruiker (diegene die de algemene voorwaarden heeft opgesteld) heeft aan
de wederpartij (diegene die contract moet aanvaarden) geen mogelijkheid geboden om van de
algemene voorwaarden kennis te nemen.
Van Boom: Terhandstelling is net een guillotine: als die eenmaal is gevallen kan het hoofd er niet
meer aangezet worden.
Hoofdregel: terhandstelling loopt vrij gemakkelijk. Snel gebonden.
[art 6:234 BW]
-Terhandstelling moet voor of bij het sluiten van de ovk. (op papier meegeven of anders)
-Indien redelijkerwijs niet mogelijk, dan mag verwijzing naar een depot en toezenden op verzoek
(bijvoorbeeld bij automaten)
Nuancering in de rechtspraak: Professionele partij waarmee al eerder zaken gedaan
(HR Geurtzen/Kampstaal 1999)
Twee ondernemers gaan ovk aan en bij de ovk konden de algemene voorwaarden ter griffie op de
rechtbank worden ingezien. Geen terhandstelling, maar kon op verzoek ingezien worden.
Omstandigheden spelen een rol:
-Repeat players: hadden al vaker zaken gedaan
-Voorwaarden waren op grote schaal bekend (in branche opgesteld).
HR: hoofdregel is de wet, maar bij omstandigheden mag ervan worden uitgegaan dat de andere
partij de voorwaarden kent of behoort te kennen. Dan hoeft aan terhandstelling niet aan
vastgehouden worden.
,Elektronische terhandstelling mag indien ovk elektronisch is gesloten of anders als de toestemming
van de wederpartij is verkregen. [art 6:234 lid 1 sub c]. Hoe verkrijg je die toestemming? Via
aankruising van een hokje op internet bij totstandkoming van de ovk (maar kan ook via email of
deeplink, maar wel mogelijkheid tot opslaan vereist).
[6:230c BW] lex speciales ten opzichte van [6:234 BW}
Lex speciales is een bijzondere regel.
Bijzondere regels gaan voor algemene bepalingen bij de toepassing.
Dienstverrichters dienen op bepaalde manier de terhandstelling te verzorgen
Bedenktijd consumenten: expliciet op wijzen! [art 6:230m lid 1 sub h]
Bedenktijd: als u iets koopt mag je erover nadenken of je het wilt houden.
Gebruiker moet er expliciet op wijzen anders loopt die 12 maanden langer door.
Inhoudelijke toets [art 6:233 sub a BW]
Naast deze regeling ook beroep op redelijkheid en billijkheid mogelijk (veel gedaan). Beperkende
werking indien het tot onaanvaardbare uitkomsten leidt, dan buiten toepassing gelaten.
Eerst terhandstelling, dan inhoudelijke toets. Als terhandstelling goed is gegaan kan er een beroep
worden gedaan op de inhoud van de ovk (bijvoorbeeld bedingen)
Inhoudelijke toets is niet van toepassing op kernbedingen
kernbedingen zijn bedingen die centraal staan in de ovk (bijv. prijs of andere vergoedingen).
Vallen buiten de eerlijkheidstoets, tenzij ze niet begrijpelijk of onduidelijk zijn [transparantiebeginsel]
Hoe verhouden zwarte en grijze lijst zich tot de open norm?
Ze maken het makkelijker voor een wederpartij om ene beroep te doen. Ze geven concrete
voorbeelden van dingen die (vermoedelijk) oneerlijk zijn.
Oneerlijk kan zijn:
-[art 6:236] zwarte lijst: arbitrage ipv naar de rechter. Is in strijd met art 6 EVRM (recht op toegang
tot de rechter)
-[art 6:237] exoneratiebedingen: gebruiker sluit uit dat hij aansprakelijk is tot het betalen van
schadevergoeding. Oneerlijk beding. Kan wederpartij tegen beroepen.
Uitsluiting van aansprakelijkheid wordt in andere rechtssystemen dan common law (uit de nationale
wet voortvloeiende) als normaal gevonden. Zij zeggen: “u heeft er zelf voor getekend en u zodoende
gebonden” (pacta sunt servanda). Tevens kunnen andere omstandigheden als argument dienen:
gevaarlijke sport (zie Canada arrest) en rechtszekerheid.
Een groot gedeelte van de oneerlijke contractbedingen is Europees Recht
“Nederlands Recht waar ene Europees Sausje overeen is gekomen”. (Wij hadden regeling al)
Betekent: Europese jurisprudentie in de gaten houden en inachtnemen.
Vraag: Common Law botst dat niet met Europese regelgeving?
Vorm en inhoud van Europees kunnen tot botsing leiden.
-Vorm: Wij passen Europese regelgeving in wetboek in. In Engeland bijvoorbeeld geen codificatie. Er
bestaat daar geen BW. Wordt als wetgeving ingevoerd. Vaak copy + paste uit Europees.
-Inhoud: bepaalde rechtsregels zijn puur common law. Kan per land verschillen.
,Richtlijn oneerlijke bedingen: heel veel rechtspraak
HvJ EU vanaf Océano:
-doeltreffendheidsbeginsel
-gelijkwaardigheidsbeginsel
Namen onthouden van deze arresten is voldoende voor tentamen.
Océano: Stop met betalen. Naar de rechter om alsnog betaling te krijgen.
-Forumkeuzebeding: beding dat aangeeft bij welke bevoegde rechter het geschil gaat uitvechten.
(Vaak ten gunste van de vestigingsplaats van de onderneming).
Indien geen beding: dan conform regels van privaatrecht
Wat is nu het punt? Consument wil geen hele reis maken om in beroep te gaan. Oneerlijk beding?
Is het dus vernietigbaar? Consument had geen beroep gedaan op oneerlijk beding bij Océano.
Rechter heeft voorgelegd aan HvJ: “mag ik ambtshalve toetsen”? Dus zonder stelling van de
consument zelf oordelen of hier sprake is van oneerlijk beding? Antwoord: JA, want:
Effectief maken van Europese regels: want consumenten doen geen beroep op hun rechten. Vaak
niet op de hoogte. Tevens dermate grote afstand belemmering om verweer te voeren
Dus indien mogelijk oneerlijk beding ambtshalve toetsing van rechter mag!
NJ 2014/274 Heesakkers/Voets: richting wat lagere rechters moeten doen met Europese
rechtspraak. Consument liet verbouwing doen aan huis. Aannemingsbeding met rentebeding (over te
laat betaalde bedrag rente verschuldigd). Rentebeding oneerlijk beding?
Consument heeft zelf geen beroep erop gedaan. Bij HR kan het niet meer.
Maar HR kan oordelen of het Hof had moeten oordelen (ambtshalve toetsten).
verplichting tot ambtshalve toetsing
HR heeft regels gesteld in dit arrest (hoofdregels). Zie sheet 17
Zijn vooral zaken die bij kantonrechter spelen. Procederen tot aan de HR kost te veel geld voor de
meeste consumenten.
Toepassing oneerlijkheidstoets
[art 6:233] -aard en de overige inhoud van de overeenkomst
-de wijze waarop de voorwaarden zijn tot stand gekomen
-de wederzijds kenbare belangen van partijen
-de overige omstandigheden van het geval, onredelijk bezwarend is voor de wederpartij
Fictieve toets: positie die consument zou hebben op grond van de wet. Bijvoorbeeld vergelijking
rente in beding en wettelijke rente.
Fictieve toets is verkorte weg naar toetsen van oneerlijkheid. Zaak Aziz (C-415/11)
Marokaanse man in Spanje woonde en werkte. In 2007 hypotheek voor woning.
In betalingsproblemen door crisis. Jaar na ovk aangaan kon hij lening niet meer terugbetalen. Bank
kon huis openbaar verkopen en lening proberen terug te krijgen. Maar dan Aziz eruit. Via omweg
heeft advocaat gezegd: in deze ovk staan oneerlijke bedingen: rentebeding (18,75%) en zolang deze
procedure loopt mag Aziz niet uit woning worden gezet. HvJ heeft aangevoerd tot bescherming tegen
uitzetting en dat hier sprake kan zijn van oneerlijke bedingen.
Hof gaat hier inhoudelijk in. Fictieve toets uitgangspunt of iets oneerlijk is.
Na oneerlijkheidstoets, wat is het gevolg?
Vernietiging op grond van art 3:40 BW (zie 6:233, is vernietigbaar indien..)
of: alles onder 6:248 redelijkheid en billijkheid brengen
,In Europese richtlijn geen vernietiging. Buiten toepassing laten.
Vernietiging: partij moet een beroep doen en indien succesvol dan wordt de ovk met terugwerkende
kracht geacht niet tot stand te zijn gekomen.
Nietigheid: de ovk is nooit tot stand gekomen. Geacht nooit te hebben bestaand, Geldt van
rechtswege (hoef je zelf geen beroep op te doen)
Oneerlijke bedingen zitten precies tussen nietigheid en vernietiging in. Discussie over…
Nietigheid ziet op ovk die in strijd met openbare orde en goede zeden zijn of in stridj met de wet. Ziet
op situaties voor iedereen. Oneerlijke bedingen ziet op één partij die opkomt tegen eerlijk beding.
Dan past vernietiging er beter bij.
Vernietiging beding aantal mogelijkheden:
-partiele nietigheid: betaling binnen 14 dagen, opschorting is uitgesloten.
opschorting is uitgesloten staat op zwarte lijst. Dan partiele nietigheid. Opschorting wordt
verwijderd, betaling blijft in stand.
-Conversie: matiging
Deze zijn niet toegestaan!!
Opvulling leemte: bijvoorbeeld Indien rentebeding oneerlijk, mag dan wettelijke rente als
uitgangspunt?
-Als je leemte opvult is sanctie minder sterk.
-Mag je ruimt opvullen?
Functies afdeling 6.5.3:
-controlerende functie
-rechtszekerheid
-stimuleren overleg tussen belangenorganisatie
Extern naar contractrecht kijken. Kijk op de maatschappij door verschillende disciplines.
Beginsel van contractvrijheid = uitgangspunt. Beperkingen als algemene voorwaarden etc.
Contractvrijheid was vanaf het begin van het contractrecht al het grondbeginsel. Beperkingen zijn
van recentere data, namelijk eind 19e eeuw. Tevens is de verhouding tussen mensen in de
maatschappij veranderd. Het arbeidsproces is ook anders ingericht.
Verschuiving van status naar contract, invloed van handelen in de maatschappij.
Bescherming via de wet
Boek 7 bijzondere regelingen
Bescherming via doctrine en jurisprudentie
[art 6:248 BW] Redelijkheid en Billijkheid
[art 3:40 BW] Strijd met de goede zeden en de openbare orde
Open normen hebben functie:
-flexibiliteit; zorgt ervoor dat rechter tot een uitspraak kan komen
-Ingang voor maatschappelijke ontwikkelingen
Privaatrecht ziet op de rechtsverhouding tussen individuen. Bij maatschappelijke verhoudingen gaat
het om een individu ten opzichte van het geheel.
, Twee externe perspectieven
-rechtseconomie en privaatrecht
-grondrechten en privaatrecht
Model: vereenvoudigde weergave van de werkelijkheid.
Twee modellen bij rechtseconomie en privaatrecht:
-Rationele keuzemodel; Wij als individu handelen rationeel.
zo groot mogelijke welvaart bereiken
efficiënt resultaat kan worden bereikt door vrij onderhandelen (marktevenwicht)
voorwaarden: geen onderhandelingskosten, goed geïnformeerde partijen (als partijen
rationeel tot de beste oplossingen willen komen moeten ze goed geïnformeerd zijn), rationele keuzes
model kan helpen bepalen of rechtsregels tot welvaartsverhogende resultaten leiden.
-Gedragseconomie/psychologie; door inzichten die uit studies zijn ontstaan zijn individu’s niet
rationeel.
Wij hebben cognitieve beperkingen (beperkte rationaliteit)
Heuristics (beperkingen) & Biases (bepaalde inzichten over hoe de markt moet werken):
-kortetermijndenken; korte termijn is nauwkeuriger.
-optimisme-bias; mensen hebben altijd meer gunstige verwachtingen van zichzelf dan
het in werkelijkheid is “ik ga loterij winnen”.
-te veel aan informatie/keuzestress; te veel mogelijkheden beperkt rationaliteit
-financiële (on)geletterdheid; begrijpen welke verplichtingen iets met zich meebrengt.
Efficiënt breach (rationeel keuzemodel)
Ziet op wanprestatie. Niet leveren bij een overeenkomst. Bij efficiënt breach ga je kijken of de
partijen beter af zijn en beoordelen of de maatschappij beter af is door de wanprestatie.
Moeten wij een rechtsregel accepteren in het contractrecht dat iedereen die een betere deal vindt,
wanprestatie mag leveren. M.a.w. een doctrine van efficiënt breach accepteren.
Argumenten voor:
Alle partijen kunnen beter af zijn
Argumenten tegen:
-Pacta sunt servanda; als je ovk aangaat dan weet je waar je voor tekent (is bindend). =
fatsoensnorm belang van schuldeiser op nakoming
-Transactiekosten kunnen roet in het eten gooien
In het Nederlands recht (several law) is pacta sunt servanda het grondbeginsel en een ovk is dus
aangegaan.
Gedragseconomie
Heeft met name in het consumentenrecht veel invloed. Denk aan:
-informatieverplichtingen verkoper
-verplichting tot waarschuwen, adviseren of het opleggen van verbod.
Voorbeeld van beperkingen aan rationeel keuzemodel: paternalisme (Nieuwenhuis)
In het kader van extern contractrecht kunnen we nog wat leren van gedragseconomie. Vooral m.b.t.
efficientieperspectief.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Diony. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.27. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53022 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now