Inhoud:
HC - Steden en burgers in de lage landen
HC - Verlichting
HC - Duitsland
HC - China
KA samengevat in:
Geschiedenis leer document - Lola Boonstra
1
,Historische context - Steden en burgers in de Lage Landen
Deelvraag 1
Historische context - Wat maakte de opkomst van een stedelijke burgerij in de Nederlandse gewesten
mogelijk, 1050-1302? (deel 1) KA 13,14,15
- Opkomst van de handel en de stedelijke burgerij
Handel en ambacht ontstonden vanaf ongeveer 1000 n. Chr. (KA 13)
Nieuwe uitvindingen ⇒ voedseloverschot ⇒ specialisatie ⇒ markten ⇒ steden
Meer veiligheid
Waar ontstonden de steden in de late middeleeuwen?
● Blauwe banaan = hier ontstonden veel steden. Beginnend in de stadstaten in Noord- Italië
via de Zuid-Duitse steden, naar Vlaanderen, Holland en het zuiden van Engeland.
● Eerste gebied waar steden ontstaan = Vlaanderen → een van de meest verstedelijkte
gebieden van Europa.
Hoe werden steden en burgers zelfstandiger?
Steeds meer horigen boeren vestigen zich in een stad → meer vrijheid in steden ⇒ afspraken met de
vorst en de hoge adel. (stadsrechten - belasting) (KA 14)
Historische context - Wat maakte de opkomst van een stedelijke burgerij in de Nederlandse gewesten
mogelijk, 1050-1302? (deel 2)
- De opkomst van Atrecht
Vlaanderen = een van de meest verstedelijkte gebieden van Europa
Vanwege de marktfunctie van steden ontstond een netwerk dat steeds verder
vertakte.
Al deze steden hadden een eigen markt →
Om zichzelf in stand te houden hadden steden nieuwe poorters (burgers)
nodig = aspirant (toekomstige) poorters (burgers).
Poorter/burger = persoon die binnen een stad een poorterrecht/burgerschap
heeft verworven door een bepaalde tijd in die stad te verblijven en/of geld te betalen.
Succes in 11e eeuw = Atrecht = Het begin van de stedelijke bloei in de Nederlandse gewesten
2
, ● Landbouwproductiviteit hoog
● schapenhouderij was succesvol
⇒ centrum van de lakennijverheid = nijverheid die zich bezighield met het maken van lakenstoffen.
Laken is een wollen stof die eerst wordt geweven en daarna gevilt (daardoor slijtvast en
vuilafstotend).
Waardoor Atrecht grote internationale positie? (handelsnetwerk)
● via Franse jaarmarkten
● goede contacten met stadstaten Italië
● bisschopsstad = stad waar een door de paus aangestelde bisschop zetelt (goed contact
Rome)
● rijke kooplieden verstevigde positie → verenigen in koopliedengilde =
samenwerkingsverband van ambachtslieden (hetzelfde beroep + stad), (meer veiligheid)
● verstrekken leningen aan edelen (geld, handel) → edelen werden afhankelijk van kooplieden
⇒ kooplieden machtig + in het stadsbestuur.
Historische context - Wat maakte de opkomst van een stedelijke burgerij in de Nederlandse gewesten
mogelijk, 1050-1302? (deel 3)
- Opkomst van Brugge
Waarom werd Atrecht overvleugeld door Brugge?
● Brugge vindt via de Noordzee aansluiting bij het handelsnetwerk Hanze =
samenwerkingsverband (late middeleeuwen) van Noord-Europese steden om te steunen bij
handel.
● Brugge = 1 van de 4 grote handelsposten
● Brugge had handels-contact met Spaanse + Italiaanse stadstaten
● Centrum wol en lakenhandel (door haven ⇒ handel met Engeland)
● Brugge heeft eerste kapitaalmarkt (handel geld en aandelen)
Gevolg = Rijkste handelaren gedragen zich meer als edelen (reizen paard, luxe)
= Patriciërs = rijkste burger in een stad + grond bezitten (nieuwe klasse)
Adel = afkomst
Spanningen tussen patriciërs en gemeen (armere deel van de stadsbevolking (arbeiders))
Bestuur → raad van schepenen (aangewezen bestuurders + rechter in middeleeuwse stad)
Graaf van Vlaanderen koos patriciërs als schepenen. (levenslang)
Stadsbestuur ⇒ kleine rijke elite → grote kan tot machtsmisbruik GEVOLG = conflicten
Vlaanderen hoorde bij Frankrijk ⇒ Koning Filips de 4e wilde zijn greep op Vlaanderen vergroten
Graaf Gwijde van Vlaanderen → zelfstandigheid.
Rijke patriciërs gaven steun aan Franse koning (macht behouden)
Inwoners Vlaamse steden (zelfstandigheid + contact met Engeland behouden)
= Guldensporenslag (1302)
Gewonnen door Vlaamse volksleger (meer respect), zij verzamelden daarbij 500 gulden van de
laarzen van Franse ridders.
3
, Deelvraag 2
Welke invloed hadden sociaaleconomische en politieke ontwikkeling op de positie van de burgerij in
de Nederlandse gewesten, 1302-1602 (deel 1) KA 20,21, 22
-Vlaanderen en Brabant rond 1300
Ontwikkeling in het Nederlandse handelsnetwerk vanaf de 14e eeuw
● Brugge ⇒ centrum van het handelsnetwerk
● Antwerpen ⇒ grote verbindingshaven
● Amsterdam ⇒ specialist in graanhandel met de landen rond de Oostzee
Vlaanderen en Brabant = Economische zwaartepunt van Nederlandse gewesten in de 14e eeuw.
Vlaanderen = textiel en Brabant = hout
Brugge:
● Één van de vier grote handelsposten in het hanzenetwerk
● Veel innovatie, bijvoorbeeld de wisselbrief (document voor de geldtransactie) en de bank
Wisselbrief = persoonsgebonden (overvallen had geen zin)
● Bank = instelling die geld bewaard en leningen en kredieten verstrekt.
● Eerste koopmansbeurs = veel handel, veel informatie uitgewisseld.
Antwerpen
● Haven met goede verbinding met het Europese achterland
● Toegankelijk voor nieuwe, grote zeeschepen via de Schelde
Amsterdam
● Gespecialiseerde voorhaven voor de graanhandel met het Oostzeegebied
Moedernegotie: belangrijkste handel waarvan andere handel afhankelijk is (graanhandel met de
gebieden rond de Oostzee)
→ Door schaalvergroting (uitbreiding) en innovatie (nieuwe ideeën (wisselbrief) groeide dit
handelsnetwerk.
Welke invloed hadden sociaaleconomische en politieke ontwikkeling op de positie van de burgerij in
de Nederlandse gewesten, 1302-1602 (deel 2)
-Burgerij neemt taken geestelijkheid over.
Stedelijke Burgerij neemt taken van geestelijk over → idee = algemeen belang (bonum commune)
wat voor het welzijn van het volk het meest gewenst of nodig is.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller lolaboonstra. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.56. You're not tied to anything after your purchase.
