Summary
Samenvatting - Geschiedenis Examenkatern Context 1 en 2
- Course
- Level
Historische context 1 - Steden en Burgers Historische context 2 - De Verlichting
[Show more]
Seller
Follow
merlotfaber
Content preview
GESCHIEDENIS EXAMENKATERNHISTORISCHE CONTEXT 1 | STEDEN EN BURGERS IN DE LAGE LANDEN
Deelcontext 1 | De opkomst van een stedelijke burgerij (1050 – 1302)
Kenmerkende aspecten:
- De opkomst van handel en ambacht die de basis legde voor het herleven van
een agrarisch-urbane samenleving.
- De opkomst van de stedelijke burgerij en de toenemende zelfstandigheid van
steden.
Agrarisch-urbane samenleving
Nederland lag in het Heilige Romeinse Rijk ¢ feodaal bestuurd = leenheren (keizer als
hoogste leenheer) en leenmannen. Het was dunbevolkt en nauwelijks verstedelijkt ¢
zelfvoorzienend.
Landbouw werd productiever ¢ oorzaken:
1. Meer ruimte beschikbaar voor akkers door bebouwing land
2. Het drieslagstelsel. Meer graan
3. Nieuwe technieken om grond te bewerken
Gevolg: bevolkingsgroei ¢ specialiteit. De handel herleefde
Gevolg: toename in verstedelijking. Handel concentreerde zich op kruispunten waar
ambachtslieden elkaar ontmoette. Zo ontstonden er nieuwe steden en kwamen oude weer
tot bloei.
Gevolg: Behoefte aan geld als ruilmiddel: monetaire economie
= agrarisch urbane samenleving
Succes van steden
Opkomst steden ¢ politieke veranderingen:
- Stadsrechten (om economische en politieke belangen van burgers te beschermen)
Stad met stadsrechten vormde een zelfstandige eenheid binnen het gebied van
de feodale heer.
Recht op zelfbestuur
Eigen rechtspraak regelen
Verdedigingsmuur om de stad bouwen
De vorsten wilde in ruil voor deze rechten belastingen en militaire steun,
- Burgers (poorters) hadden voorrechten:
Recht om een ambacht uit te oefenen
Berecht worden door stadsgenoten
In aanmerking komen voor bestuursfuncties
Constante toestroom van aspirant-poorters (nieuwe burgers) om steden in stand te houden.
Deze betaalde om toegelaten te worden tot de burgerij. Ze brachten nieuw kapitaal en
kennis mee ¢ economische veranderingen.
Marktrecht = elk jaar een markt houden
Vorst zorgde voor veilig verkeer
, Kooplieden kwamen naar deze markten, en boeren om overschotten
te verkopen.
Gevolg: Steden kregen belangrijke marktfunctie (voor het omliggende verzorgingsgebied)
Vlaanderen (onder het Franse Rijk) ontwikkelde zich tot het meest verstedelijkte gebied van
Europa. Tot 1300 was Atrecht het economische zwaartepunt van het Franse Rijk. Het werd
de hoofdstad van een bisdom ¢ veel werkgelegenheid door aanwezigheid bisschop ¢
grotere vraag naar luxeproducten.
Én, Atrecht had een hele productieve landbouw met specialisatie in schapenhouderij ¢ laken
¢ centrale plaats lakennijverheid.
Politieke spanningen
Gevolg handel: sociale verschillen:
- Kooplieden gingen met grotere bedragen werken ¢ grotere machtspositie
- Nieuwe bestuursfuncties die rijke kooplieden (patriciërs) onderling verdeelden
- Patriciërs traden op als geldschieters waardoor vorsten schulden kregen ¢ eigen
machtspositie zien verminderen door afhankelijkheid van patriciërs.
- Ambachtslieden en kooplieden organiseerden zich in verenigingen (gilden) om hun
belangen te bevredigen en hun machtspositie zo te versterken.
Gevolg: conflicten in Vlaanderen.
Gevolg: ambachtslieden in opstand tegen de patriciërs ¢ Franse koning stuurde leger ¢
Vlaanderen bestreed met bewapende ambachtslieden en boeren.
1302: Uitgevochten bij de Guldensporenslag. Fransen verslagen door Vlamingen ¢ geen
definitief einde aan machtspositie van de patriciërs.
Deelcontext 2 | De positie van de stedelijke burgerij
Kenmerkende aspecten:
- Het begin van staatsvorming en centralisatie.
- De protestante Reformatie die de splitsing van de christelijke kerk in West-
Europa tot gevolg had.
- Het conflict in de Nederlanden dat resulteerde in de stichting van een
Nederlandse staat.
Stedelijke netwerken
Atrecht verloor de economische voorsprong doordat het niet toegankelijk was voor
overzeese handel. Brugge nam over:
- De handelsnetwerken en de Hanze toegankelijker.
- Belangrijkste handelscentrum ¢ centrum geldhandel.
Handelaren werkte met grote geldbedragen ¢ wisselbrief bedacht.
Ontstaan eerste banken
Antwerpen:
- Belangrijkste handelsstad ná Brugge
- Goede verbindingen met het Europese achterland
- Toegankelijk voor zeeschepen
Amsterdam:
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller merlotfaber. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.10. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now