Samenvatting Domein 'Gebieden' - compleet voor VWO
3 views 0 purchase
Course
Aardrijkskunde
Level
VWO / Gymnasium
In dit document staat alle stof van het domein 'Gebieden' die je nodig hebt voor je CSE op het vwo! Ik heb alle stof van 4, 5 en 6 vwo in één bestand gezet. Dit zorgt ervoor dat het erg overzichtelijk is en je alles goed kan leren. Ik snap dat het erg veel pagina's zijn, maar toch is dit alles wa...
Stereotiepe beelden
Het beeld dat mensen van een onbekend gebied hebben, is vaak gebaseerd op
vooroordelen. Dat noem je een stereotype. Zo’n beeld geeft een algemene
karakterisering van een gebied of van een groep mensen.
Stereotiepe beelden zijn kort door de bocht, vaak wordt voor het gemak alles op
één hoop gegooid. Bijvoorbeeld: in Peru speelt iedere indiaan panfluit, op de
Galapagoseilanden komen alleen rare dieren voor en in Argentinië zijn de
biefstukken groter dan je bord. Nederlandse varianten hierop zijn: de overvolle
Randstad, Rotterdam de werkstad, het saaie Almere en het barre noorden.
Perceptie
Stereotiepe beelden berusten deels op juiste en deels op onjuiste informatie. De
praktijk leert dat deze beelden moeilijk te veranderen zijn, zelfs als al lang is
aangetoond dat ze niet kloppen. De vraag is nu: hoe komen die stereotiepe beelden
tot stand (bron 5)? Dat heeft vooral met perceptie te maken. Perceptie is de manier
waarop je op basis van juiste of onjuiste informatie de werkelijkheid inkleurt.
Afhankelijk van het feit of die informatie je goed of slecht uitkomt, geeft iedereen
daar meestal een eigen draai aan. Zo schatten jeugdige bromfietsers het gevaar
van zonder helm rijden laag in. Denken zij soms hardere koppen te hebben?
Cultuurelementen als muziek, dans, sport, kleding en religie spelen een belangrijke
rol in het stereotiepe beeld van Zuid-Amerika (bron 8) en dit beeld wordt door de
media en het toerisme eerder bevestigd dan ontkracht. Kijk maar eens in
vakantiebrochures of op de site van een reisbureau (bron 6 en 7). Voor wat betreft
de natuur bestaat het stereotiepe beeld dat de grote biodiversiteit van Zuid-
Amerika in ijltempo verdwijnt en het Amazoneregenwoud bij wijze van spreken al
gekapt is. Het imago van Zuid-Amerika kent bij het grote publiek ook een aantal
tegenstellingen, zoals het beeld van villawijken naast krottenwijken, dictaturen
naast democratieën en ongelijkheid naast herverdeling.
Bron 5: Beelden van Zuid-Amerika
,Aardrijkskunde gebieden
Bron 8: Puno, Peru
Bron 6
Bron 7: Samba-danseres op het strand van Rio de Janeiro
,Aardrijkskunde gebieden
Geografische beelden
Aardrijkskunde is de wetenschap die zich bezighoudt met de aarde als woonplaats
van de mens en met de mensen als bewoners van de aarde. Daarom is juist dit vak
geschikt om verkeerde regionale beelden op te ruimen. Aardrijkskunde doet dit
door het aanleveren van geografische beelden. Dit zijn objectieve en controleerbare
beelden van de ligging van een gebied en van zijn ruimtelijke kenmerken en
relaties.
Geografische kennis voorkomt dat je een vertekend beeld hebt van een gebied of
van zijn bewoners. Je mental map wordt als het ware gecorrigeerd. Dat kan soms
heel handig zijn. In 2010 bezochten scholieren van een Nederlandse school in het
kader van een uitwisseling een Turkse school in het binnenland van Anatolië. Als
cadeau hadden de bezoekers de afgeschreven boeken van hun schoolbibliotheek
meegenomen naar die ‘arme’ Turkse school. Toen bleek dat elke Turkse leerling
daar al beschikte over een laptop van school, viel er na de overhandiging van het
Nederlandse ‘cadeau’ een ongemakkelijke stilte.
Zowel stereotiepe beelden als geografische beelden van Zuid-Amerika zijn van
invloed op het ruimtelijk gedrag van buitenlandse bedrijven, consumenten, politici
en burgers. Dat blijkt onder andere uit de investeringsbeslissingen van bedrijven en
overheden en de keuze voor toeristische bestemmingen. Het moge duidelijk zijn dat
beslissingen die gebaseerd zijn op geografische – lees: juiste – beelden vaak tot
betere resultaten leiden dan beslissingen die uitgaan van stereotiepe beelden –
lees: onjuiste informatie. In 2015 bestond in Europa het beeld dat de EU álle
Syrische vluchtelingen moest opvangen. Het gevolg was veel politiek geruzie in de
EU. In werkelijkheid ving buurland Turkije meer dan tien keer zo veel Syrische
vluchtelingen op als alle EU-landen bij elkaar.
Het beeld van Zuid-Amerika is in de media in de loop der tijd ontegenzeggelijk
veranderd van instabiele corrupte landen met een grote sociale ongelijkheid tot
politiek en economisch meer stabiele landen. Over de toekomst van Zuid-Amerika
lopen de meningen sterk uiteen, variërend van een tweederangs rol in het mondiale
krachtenveld tot een veelbelovende regio.
In dit hoofdstuk bouw je vanuit een aantal invalshoeken een correct geografisch
beeld op van Zuid-Amerika.
, Aardrijkskunde gebieden
Paragraaf 2: landschappen
West: actieve continentrand
Zoals je in bron 11 ziet, bestaat Zuid-Amerika uit meerdere tektonische platen. Het
vasteland omvat de Zuid-Amerikaanse plaat en het zuidelijk deel van de Caribische
plaat. De oceanische korst van de Nazcaplaat en de Antarctische plaat duiken weg
onder de continentale korst van Zuid-Amerika. Dit verschijnsel noem je subductie. Dit
gaat gepaard met aardbevingen, actief vulkanisme en gebergtevorming. Het
Andesgebergte is het indrukwekkende resultaat van deze tektonische onrust. Geen
wonder dat in dit deel van Zuid-Amerika het stollingsgesteente andesiet – typerend
voor explosieve vulkanen – volop voorkomt.
De Andes is een hooggebergte dat in het noordwesten uit meerdere bergketens
(cordilleras) bestaat. Hiertussen ligt een hoogvlakte of plateau, de zogenaamde
Altiplano. In sommige Andeslanden is deze hoogvlakte zeer uitgestrekt (Bolivia), in
andere juist smal (Peru), of ontbreekt helemaal (Colombia). Bij de vorming van het
Andesgebergte ontstond aan de oostkant van het gebergte een zogenaamd
voorlandbekken. Het groeiende gebergte zorgde namelijk voor een dikkere aardkorst,
die daardoor dieper wegzakte in de mantel en de omliggende gebieden daarbij
meetrok. In deze laagte verzamelt zich het sediment dat door verwering en erosie
van het groeiende Andesgebergte aan de westkant af kwam.
Het gewicht van het opgehoopte sediment drukte de onderliggende aardkorst verder
de mantel in. Zo blijft het voorlandbekken diep genoeg om steeds meer sediment te
ontvangen. De Altiplano – een intramontane hoogvlakte – is van oorsprong ook zo’n
voorlandbekken, maar is tijdens de vorming van de Andes opgetild.
Aan de westkust is de vulkanische activiteit niet overal even groot. Er zitten een paar
‘gaten’ in die ring van vuur. Volgens sommige wetenschappers komt dit doordat de
subductie in die gebieden moeilijker verloopt, omdat hier de onderduikende plaat
bijna vlak onder de continentale korst schuift. Je krijgt hierdoor wel vervorming van
gesteente, maar geen vulkanisme.
Bron 9: Inwoners van Ensenada verwijderen de aslaag van de Calbuco-vulkaan van
het dak.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller erinvanleeuwen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.17. You're not tied to anything after your purchase.
