STAPPENPLAN ETHISCHE BESLUITVORMING
STAP 1: OMSCHRIJVEN VAN DE WAARDEN EN NORMEN
Naar aanleiding van een situatie ontstaat een waardendiscussie, een moreel probleem.
Een probleem wordt immers een moreel probleem omdat we vrezen dat in de concrete
situatie bepaalde waarden worden geschonden of onvoldoende worden gerealiseerd.
Verschillende waarden botsen met elkaar of worden niet voor alle betrokkenen in gelijke
mate bewaakt. We moeten een keuze maken en beseffen dat geen enkele keuze alle
waarden voor alle betrokkenen ten volle kan respecteren.
Als je nadenkt over welke waarden en normen er allemaal in het spel zijn, is het een goed
idee om te beginnen met het in kaart brengen van alle actoren. Wie is er betrokken bij
deze casus? Het is makkelijk om de zichtbare hoofdrolspelers op te sommen. Vaak zijn dat
de hulpverlener en de hulpvrager. Vergeet echter niet om rekening te houden met de
betrokkenen die in eerste instantie niet aan bod lijken te komen (vb: ouders, netwerk,
hulp-vragers, collega’s, organisatie, maatschappij,…).
Nadat je een lijstje hebt gemaakt van alle actoren, ga je op zoek naar waarden die van
belang zijn tussen deze actoren. Je moet zowel de traditionele, emancipatorische,
maatschappelijke en relationele waarden in beeld brengen. Het gaat dus niet enkel over
de waarden die de cliënt toekomen. Het gaat over alle actoren en de waarden die tussen
de actoren van belang zijn. Je blijft de omschrijving hiervan, weg van de inhoud van de
casus.
Het denkkader van Liégeois is niet het enige juiste en niet de meest volledige. Er zijn
misschien andere waarden die voor jou en je team in een bepaalde casus van belang zijn.
Denk hierover verbredend en verdiepend na. Inspiratiebronnen voor dit denkproces zijn
de mensenrechten, kinderrechten, rechten voor mensen met een beperking, maar ook de
10 menselijke vermogens van Martha Nüssbaum. Na stap 2 zou het kan je waarden
toevoegen en schrappen.
Het is hier dus belangrijk om uit te zoomen. Je verlaat de praktische probleeminstelling. Je
komt tot het werkelijke dilemma dat je kunt formuleren als een spanning tussen waarden
m.b.t. de verschillende actoren. Het is dus niet de bedoeling om zoveel mogelijk waarden
op te sommen. Het gaat om die waarden die onder spanning staan, in het gedrang komen
of met elkaar botsen.
KORTOM: Betrokken waarden en hun relevante waarden tussen de actoren opsommen.
Deze stap is een vertaling van de casus naar een botsing tussen waarden.
STAP 2: OBJECTIEVE OMSCHRIJVING VAN HET PROBLEEM
Moet ervoor zorgen dat je het dilemma zo goed en genuanceerd mogelijk kunt
beschrijven. In de praktijk is dat echter minder evident dan het op het eerste zicht lijkt.
Het ethisch dilemma gaat immers vaak gepaard met sterke emoties en dan is het niet
altijd makkelijk om een geobjectiveerde beschrijving te geven. Vaak zorgen emoties ervoor
dat we snel uitgaan van onze eigen invulling en betekenisverlening. We vergeten een
verschil te maken tussen hetgeen we zeker weten en hetgeen we denken te weten. We
zijn te ongenuanceerd in onze veronderstellingen. Al deze zaken staan het zuiver denken
in de weg.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller tyanavandenbroeck. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $11.26. You're not tied to anything after your purchase.