Samenvatting van het vak Politieke Actualiteit uit 2022. Alle hoofdstukken (1-4) die dat jaar gegeven zijn, zijn samengevat waarbij cursus, eigen notities en PowerPoint in 1 document zitten.
Inhoud
Inleidingsoefeningen.................................................................................................................................................2
hoofdstuk 1: Het staatshoofd....................................................................................................................................3
Parlementaire vs. Presidentiële systemen............................................................................................................3
Hoe functioneren presidentiële systemen............................................................................................................5
Institutionele macht:.........................................................................................................................................5
Politieke macht: partijpolitieke samenstelling van een parlement..................................................................6
samengevat.......................................................................................................................................................9
zijn presidentiële systemen beter dan parlementaire systemen?......................................................................10
Efficiëntie vs. Representativiteit......................................................................................................................10
Parlementair vs. Presidentieel........................................................................................................................11
Semi-presidentiële systemen: het beste van twee werelden?...........................................................................11
Actua Franse verkiezingen..............................................................................................................................11
semi-presidentiële systemen..........................................................................................................................12
Naar een presidentialisering van parlementaire systemen?..............................................................................16
Presidenten in competitief autoritair systemen.................................................................................................17
hoofdstukn 2: Disaster management......................................................................................................................19
Individueel en collectief geheugen.................................................................................................................20
Disaster management.........................................................................................................................................20
Definitie van disaster management................................................................................................................21
Disaster management cycle................................................................................................................................21
Beleidscyclus.......................................................................................................................................................22
Agenda-setting................................................................................................................................................22
beleidsvoorbereiding.......................................................................................................................................23
Beleidsbeslissingen..........................................................................................................................................24
beleidsimplementatie.....................................................................................................................................25
Noodsituatie, crisis, ramp, catastrofe, schadegeval?.....................................................................................25
Evaluatie..........................................................................................................................................................28
Hoofdstuk 3: Referenda..........................................................................................................................................29
Directe democratie..............................................................................................................................................30
Beleidsbeslissing..................................................................................................................................................31
Kenmerken van een referendum........................................................................................................................32
classificatie volgens Uleri................................................................................................................................32
Classificatie volgens Hollander........................................................................................................................33
Will of the people................................................................................................................................................33
Direct democratic shift....................................................................................................................................33
, Wie heeft er controle over het referendum?.................................................................................................34
Strategische motieven.....................................................................................................................................34
Vier strategieën van Hollander.......................................................................................................................34
Redenen voor een referendum...........................................................................................................................34
lokale referenda in Vlaanderen...........................................................................................................................35
EU-gerelateerde referenda.................................................................................................................................35
actua....................................................................................................................................................................36
Frankrijk...........................................................................................................................................................36
Brexitreferendum............................................................................................................................................36
Hoofdstuk 4: coalitievorming..................................................................................................................................39
De formele regels................................................................................................................................................39
Soorten coalities..................................................................................................................................................41
Welke coalities worde het meest gevormd........................................................................................................42
Wat zijn de drijfveren van politieke partijen?.................................................................................................43
Waarom minderheidscoalities............................................................................................................................44
Waarom surpluscoalities.....................................................................................................................................45
Welke coalities zijn het meest stabiel.................................................................................................................45
Vorming van de regering.....................................................................................................................................46
2019 – federaal niveau....................................................................................................................................46
Vorming van de Vlaamse regering..................................................................................................................47
Wat voorafging:...................................................................................................................................................48
Hoe komt een Belgische regering ten val?..........................................................................................................50
Soorten regering..................................................................................................................................................50
Coalitievorming op lokaal niveau – Oostende....................................................................................................50
INLEIDINGSOEFENINGEN
, 1. Frankrijk is een uitzondering op vele vlakken als men vergelijkt met andere premiers, presidenten
omdat Frankrijk een semi-presidentieel systeem. (spelletje wie past niet in het rijtje)
2. Als men België wilt omvormen tot een parlementair systeem
het is niet voldoende om enkel in de grondwet aan te passen dat een president aan het hoofd
staat. Er moet ook voor gezorgd worden dat die president rechtstreeks verkozen wordt en
dat die reële politieke macht heeft
aanpassen alles wat te maken heeft met verhoudingen tussen de uitvoerende macht: de
regering en parlement (wetgevende macht) -> zou deze moeten schrappen
HOOFDSTUK 1: HET STAATSHOOFD
staatshoofd en/of hoofd van de uitvoerende macht
- staatshoofd heeft een ceremoniële rol, vertegenwoordig de hele natie, protocollaire functies (moet
onpartijdig zijn ) en boven de politiek staan -> daarom wordt functie van staatshoofd en hoofd van de
uitvoerende macht gescheiden.
- hoofd van de uitvoerende macht die bestuurt, hakt politieke knopen door, politieke (partijdige) functie
bv. de eerste minister
in het geval van Zwitserland en Zuid-Afrika waar de eerste minister tegelijkertijd staatshoofd is.
Parlementaire systemen: zijn bovenste functies geschieden en uitgevoerd door 2 personen
Presidentiële systemen worden bovenstaande functies uitgevoerd door 1 en dezelfde persoon
-> de inwijding van president Biden – in de voormiddag sprak hij het land toe als staatshoofd en zegt hij dat de
chaos moet aangepakt worden in de namiddag tekent hij zeventien wetten om Trump’s beleid tegen te gaan en
op dat moment is hij regeringsleider (hij is op 1 dag meerdere functies)
PARLEMENTAIRE VS. PRESIDENTIËLE SYSTEMEN
UK USA
1) oorsprong uitvoerende macht
- zuiver presidentieel stelsel wordt de uitvoerende macht rechtstreeks electoraat gekozen.
, - zuiver parlementair stelsel de uitvoerende macht gekozen door het parlement of ten minste steun
top een meerderheid van het parlement
2) relatie tussen uitvoerende en wetgevende macht
- zuiver presidentieel stelsel is er een strikte scheiding tussen de uitvoerende en wetgevende macht ->
beide zijn onafhankelijk van elkaar
- zuiver parlementair stelsel zijn beide machten afhankelijk van elkaar voor hun ‘overleven’
o parlement kan de regering ten val brengen door een motie van wantrouwen
o regering kan het parlement ontbinden
presidentiële systemen zijn stabieler dan parlementaire
-> president en parlement worden voor een vast termijn verkozen en moeten ze samenwerken voor
een beleid : checks and balances
-> parlement stelsel maar kan werken als een zwaartepunt van de macht verschuift naar de regering
Essentiële kenmerken van een presidentiële stelsel
1. seperate origin: uitvoerende en wetgevende macht worden apart gekozen
2. seperate survival: uitvoerende en wetgevende macht zijn onafhankelijk van elkaar en kunnen elkaar
niet opheffen
oorsprong uitvoerende macht
Parlement Electoraat
relatie uitvoerende/ afhankelijk A B
wetgevende macht Parlementair Bv. Israël
onafhankelijk C D
Bv. Zwitserland Presidentieel
A en D zie
hierboven
B = Israël (1992-2001)
- uitvoerende macht rechtstreeks verkozen om daarna afhankelijk te zijn van het vertrouwen van het
parlement -> idee om de eerste minister rechtstreeks te verkiezen
- probleem: de eerste minister wordt gelegitimeerd door rechtstreekse verkiezingen, maar blijft
afhankelijk van een parlementaire meerderheid die niet altijd strookt met het electoraat bij de
verkiezingen
- de laatste verkiezingen zijn dan via een normaal stelsel verlopen en zijn het noch Netanyahu noch zijn
tegenstander het geworden.
C = bv. Zwitserland
- uitvoerende macht aangeduid door het parlement om daarna onafhankelijk te functioneren
- regering aan de macht via een investituurstemming in het parlement maar daarna onafhankelijk van het
parlement
Bijkomende kenmerken van een presidentieel stelsel
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller vs1020. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.96. You're not tied to anything after your purchase.
