H1.1 Wat is straling?
Straling: energie die zich verplaatst
Twee typen straling:
- Ioniserende straling: straling met hoge energie die een elektron uit zijn baan kan stoten
neutraal-positief (ion) à radioactief
- Niet-ioniserende straling à geluid, licht (zichtbaar)
Achtergrondstraling: afkomstig van natuurlijke bronnen (zon, heelal, grond, beton)
Radioactiviteit
Er zijn drie soorten radioactieve straling:
- Deeltjesstraling
o A-straling (alfa, 2 protonen en 2 neutronen)
o B-straling (beta, elektronen)
- Elektromagnetische straling
o Y-straling (gamma, golven energie zonder deeltjes)
Alfastraling: deeltjes bestaande uit twee protonen en twee neutronen uit een vervallen atoom.
Grote, zware deeltjes die makkelijk worden tegengehouden. Straling wordt alleen belastend als ze via
voedsel of ademhaling binnenkomen.
Bètastraling: bestaan uit elektronen. Dringen dieper door.
Gammastraling: golven energie zonder deeltjes, bepaald door hun frequentie. Een zeer sterk
doordringend vermogen.
Kunstmatige straling
Elektromagnetische straling: golven van energie à stroom van energiepakketjes (fotonen)
Hoe korter de golflengte, hoe groter het doordringend vermogen. Hoe hoger de frequentie, hoe
kleiner de golflengte en hoe groter de energie.
, H1.2 Eigenschappen en gevaren van straling
Wanneer straling in contact komt met weefsel, kunnen er drie verschijnsels optreden:
- Geen interactie: stralen gaan dwars door weefsel heen
- Absorptie: stralen blijven in het weefsel hangen
- Verstrooiing: stralen botsen tegen een elektron van een atoom in het weefsel.
Doordringbaarheid
Doordringend vermogen is afhankelijk van:
• Soort materiaal of weefsel
o Lage dichtheid à meer doordringend vermogen
• De soort straling
o Korte golflengte à meer doordringend vermogen
• De hoeveelheid meegenomen energie
o Meer energie à meer doordringend vermogen
Biologisch effect
Ioniserende straling is schadelijk omdat het atomen (bouwstenen van materialen) kan beschadigen.
Biologisch effect: schade die ioniserende straling kan veroorzaken in levend weefsel
Gevolgen zijn groeibelemmering, epitheelverwoesting, ontstekingen, gen beschadigingen
(mutageen), beschadigingen groeiende vrucht (teratogeen), kankerverwekkend (carcinogeen).
Er zijn twee soorten effecten van straling:
- Deterministische effecten: sprake van beperking of functieverlies van weefsels
- Stochastische effecten: ontstaan wanneer individuele cellen veranderen door beschadigen
aan het DNA
o Carcinogeen, teratogeen
Grootte van biologisch effect is afhankelijk van diersoort, weefseltype à snel delende en weefsels
met hoog stofwisselingsniveau zijn gevoelig (rood beenmerg, ooglens, geslacht, melkklierweefsel,
kinderen in groei, schildklier).
Cumulatie: opeenstapeling van röntgenstraling wat uiteindelijk schade geeft. Latentieperiode is
weken tot jaren.
Drempelwaarde: minimale waarde tot effect
H1.3 Een nieuw soort licht
Drie effecten van röntgenstraling:
• Biologisch effect
• Doordringend vermogen à ongehinderd, absorptie, verstrooiing
• Fotografisch effect à moleculen die niet geraakt worden blijven wit
Verzwakking van de röntgenstralen hangt af van:
• Dikte object
• Soort weefsel
• Dichtheid van weefsel
• Energie-inhoud van de straling
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller laurawaslander. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.85. You're not tied to anything after your purchase.