- Deontologie gaat terug op de plichtenleer van Immanuel Kant: Een handeling is goed
als de intentie die achter de handeling zit, goed is.
- Ethische reflectie en dialoog rond deontologie helpen ontwikkelen
- Codes & wetten à tijdelijk, contextuele morele consensus
- Deontologie: gaat volgens Kant over autonoom bepaalde principes (
tegenovergestekde van heteronome principes die door andere worden opgesteld, bv:
wetten).
- Wetten moeten steeds vertaald worden binnen concrete contexten à “Wat is het
goede, in dit geval, op dit moment, bij deze cliënt?”
Iedereen gelijk voor de wet?
Wetten hebben als basisregel iedereen gelijk voor de wet, maar creëren soms
ongelijkheden.
Vb: Lage-emissie zone (LEZ) à voor kwetsbare groepen heeft dit een negatieve invloed op
mobiliteit à doet financiële kloof alleen maar toenemen
Vb: De corona-pandemie à legde grote kansarmoede bloot à zoals kleine huisvesting,
zonder tuin of buitenruimte
+ zie cursus pagina 2-4
Communicatieve rationaliteit
à van de Duitse socioloog en filosoof Jürgen Habermans: zijn theorie biedt inspiratie voor
een communicatieve dialoog
- Standpunt gevormd door gebruik van argumenten uit verschillende werelden:
o Objectieve wereld
o Intersubjectieve wereld
o Subjectieve wereld
- 3 soorten argumenten (in het vormen van een beroepsethisch standpunt):
o Sociologische kijk à feiten
o Juridische kijk à normen
o Ethische kijk à waarden
,ORIËNTATIE IN DE BREEDTE (sociologische kijk)
- Feitelijk niveau à objectieve wereld
- Casus overstijgen (helikopterperspectief) à feiten kaderen
- Handelen vanuit bepaalde positie en door de maatschappij, organisatie en cliënt
gegeven mandaat (je dient ergens voor, er is een bepaalde finaliteit aan het
uitoefenen van je job verbonden).
- Complexiteit (micro-meso-macro): vanuit de sociale context/sociale systemen
waarin het handelen gebeurt, dat de positie duidelijk wordt
- Het in kaart brengen van partijen en belangen op de 3 niveaus kan verheldering
brengen op je eigen beroepspositie uit te klaren.
- Posities zijn toegewezen of verworven à rolverwachtingen
- Mogelijke loyaliteits- en rolconflicten à professional: conflict tussen wat organisatie
“vraagt” en wat maatschappij “vraagt” en wat cliënt “vraagt”
- Micro-niveau (cliëntensysteem), meso-niveau (organisatieperspectief), macro-niveau
(de maatschappij)
consequentialistische argumenten:
Gevolgen, als… dan… à onderscheiden en afwegen van belangen tegenover elkaar.
ORIËNTATIE IN DE HOOGTE (juridische kijk)
- Intersubjectieve wereld
- Principes die we met meerdere mensen hebben afgesproken
- Genormeerde context: normen/gedragsregels waarvan sommige geformaliseerd zijn
in wetten à dit wettelijk kader geeft een standaard
- Wetten en regels kunnen richting bieden, maar kunnen ook tegenstrijdig zijn.
- Wetten kunnen noodzakelijk zijn, vb: het beroepsgeheim à essentiëel om te kunnen
werken met de cliënt
deontologische argumenten:
principes als basis van ons handelen (intentie), er wordt uitgegaan van principes die als
rechtvaardig worden beschouwd omdat ze opgaan voor meerdere mensen (intersubjectieve
overeenstemming) en in het algemeen belang zijn.
ORIËNTATIE IN DE DIEPTE (etische kijk)
- Centraal: beroepspersoon à subjectieve wereld
, - Meer-zinnigheid van waarden: waarde inclusie is een gegeven, maar verstaat
iedereen daar hetzelfde onder (iedereen vult deze naar eigen inzicht in)? Opgelet
voor toverwoorden ( woorden die goed en dat ook in essentie zijn, professioneel
klinken en getuigen van expertise, maar veelvuldig en oppervlakkig gebruikt worden)
- Ethische argumenten zijn postconventioneel: denken voorbij / los van bestaande
regels en procedures
- “practice wisdom” à buikgevoel dat gegrond is in een concrete realiteit
- Sociaal-agogisch werk is niet waardenvrij, er zijn richtinggevende waarden die soms
in conflict kunnen staan met elkaar.
zorgethische argumenten:
betrokkenheid en waarden van sociaal-agogische beroepen
Aandacht voor zelfzorg!
Privacy (individueel recht) is datgene wat enkel tot jezelf behoort, de informatie die je een
ander ontzegt. Het is de persoonlijke vrijheid om te gaan en staan waar je wil.
PRIVACY: SITUERING
Oorsprong privacy: ‘the right to be let alone’ (Warren en Brandeis, 1890)
• Door opkomst pers: bedreigde de rust
• ‘Negatieve’ invulling (geen last hebben van ‘anderen’)
Stroomversnelling eind 20ste eeuw
• Nieuwe informatie- en communicatietechnologieën
• Ontstaan van wetgeving (België WVP: 1992); GDPR (2018) à om privacy en
persoonsgegevens te beschermen
Negatieve en positive vrijheid (Warren en Brandeis)
Negatieve: slaat op een afwezigheid à “vrij zijn van…”
Positieve: duidt op een aanwezigheid à “vrij zijn om…”
à Groeiende tolerantie?
• (Subjectief) onveiligheidsgevoel
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller pinois. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.51. You're not tied to anything after your purchase.