Summary
Samenvatting strafprocesrecht I
- Course
- Institution
- Book
Samenvatting van de voorgeschreven literatuur per week. De literatuur voor zowel hoorcolleges als de werkcolleges zijn in de samenvatting opgenomen.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
4 reviews
By: elskestegehuis • 5 year ago
By: rachelengelen • 6 year ago
By: romy_vanhal • 7 year ago
By: mbirinci • 7 year ago
Seller
Follow
maudwissing
Reviews received
Content preview
Samenvatting Straf(proces)rechtRadboud Universiteit Nijmegen
Samenvatting van de voorgeschreven literatuur en hoorcolleges en werkcolleges
Week 1
Hoorcollege
P. 3-15 (1.1 t/m 1.4)
P. 19-21 (2.1)
P. 33-39 (2.8 t/m 2.9)
P. 87-105 (4.3 t/m 4.5)
P. 235-249 (8.1 t/m 8.3)
P. 281-304 (10.1 t/m 10.3)
P. 411-421 (12.1 t/m 12.5)
Werkcollege
P. 281-303 (10.1 en 10.2)
P. 345-355 (10.14 en 10.15)
1.1 Strafrecht als sanctierecht
Strafrecht is sanctierecht
In de strafrechtspleging staat optreden tegen onrecht dat wordt of is begaan, centraal. In het strafrecht
gaat het om sanctioneren van wederrechtelijk gedrag. Men zegt wel: strafrecht is in de voornaamste
plaats sanctierecht. Het strafrecht regelt wat er mag gebeuren als rechtssubjecten normen hebben
overtreden. Dat is niet alleen het object van het strafprocesrecht, maar ook dat van het materiele
strafrecht. Daarin wordt bepaald onder welke omstandigheden bepaald gedrag tot sancties kan leiden.
Het materiele strafrecht neemt dus als uitgangspunt wederrechtelijk handelen. Indirect kan mijn daaruit
afleiden hoe men zich wel moet gedragen.
Het strafrecht als geheel is dus op handhaving in geval van niet-naleving van uit andere rechtsgebieden
stammende gedragsnormen gericht.
Straf, non-reparatoir
Het strafrecht beschikt over een speciale sanctie: de straf. Het bijzondere karakter ervan is dat zij niet
is gericht op herstel van onrecht non-reparatoir. Met de oplegging van straf wordt de burger
terechtgewezen en wordt hem leed toegevoegd en dit laatste wordt ook beoogd. De leedtoevoeging is
in de eerste plaats op preventie gericht: zorgen dat de dader en derden in de toekomst van dit of dergelijk
gedrag worden afgehouden.
Afbakening strafrecht – bestuursrecht
Met het bestuursrechtelijk stelsel van rechtshandhaving heeft het strafrecht gemeen dat de overheid de
initiërende partij is en zij het handhavingsproces beheerst. Het verschil tussen deze rechtsgebieden is
dat bij het bestuursrecht de rechterlijke handhaving ultimum remedium is en in het strafrecht geldt als
belangrijkste uitgangspunt dat de straf door de rechter wordt opgelegd.
,Wet OM-afdoening
In 2008 is een nieuwe figuur ingevoerd: de strafbeschikking. Volgens art. 257a Sr kan de officier van
justitie voor overtredingen en voor misdrijven waarop naar de wettelijke omschrijving gevangenisstraf is
gesteld van niet meer dan zes jaar, een strafbeschikking uitvaardigen. Zo’n strafbeschikking kan
inhouden:
Een taakstraf van ten hoogste 180 uren
Een geldboete
Een onttrekking aan het verkeer
Een verplichting tot betaling aan de staat van geld ten behoeve van het slachtoffer
Ontzegging van de bevoegdheid tot het besturen van motorrijtuigen voor ten hoogste zes
maanden wordt opgelegd
De strafbeschikking kan ook inhouden dat de verdachte zich aan bepaalde aanwijzingen van de officier
van justitie moet houden. Niet alleen de officier van justitie, maar ook opsporingsambtenaren en met
een publieke taak belaste lichamen en personen kunnen onder omstandigheden dergelijke, van oudsher
in het strafrecht geregelde sancties opleggen. De gedachte dat uitsluitend rechters strafrechtelijke
sancties opleggen is dus niet juist. Wanneer men bezwaar heeft tegen de strafbeschikking, kan men in
verzet gaan op grond van art. 257f Sr.
Afbakening strafrecht – tuchtrecht
Tuchtrecht wordt uitgeoefend binnen bepaalde groepen. Bijvoorbeeld verenigingen of groepen zoals
militairen en ambtenaren. Tuchtrecht kan naar haar strekking gelijk zijn aan strafrechtelijke
sanctionering, maar de grondslag is anders. In het tuchtrecht is het verwijt dat de betrokkene zich niet
aan de groepsregels heeft gehouden.
1.2 De verhouding strafprocesrecht – materieel recht
Deelgebieden strafrecht
De term strafrecht wordt wel gehanteerd als verzamelnaam. Er zijn drie ‘categorieën’:
Materieel strafrecht: zegt welke gedragingen onder welke omstandigheden strafbaar zijn.
Strafprocesrecht: bepaalt hoe en door wie wordt onderzocht of een strafbaar feit is begaan en
door wie en naar welke maatstaven daarover en over de daaraan te verbinden strafrechtelijke
sancties wordt beslist.
Penitentiair recht: leert welke de strafrechtelijke sancties zijn en door wie en hoe deze ten
uitvoer worden gerecht.
Onverbrekelijkheid materieel en formeel strafrecht
Strafrecht is sanctierecht. Dit betekent dat het pas tot leven komt als daadwerkelijk wordt
gesanctioneerd. Materieel strafrecht en formeel strafrecht zijn ten nauwste aan elkaar verbonden. Het
strafproces is noodzakelijke voorwaarde voor de oplegging van de strafrechtelijke sanctie. Het
strafproces is de noodzakelijke schakel tussen het strafbaar feit en de door de rechter op te leggen
sanctie. Strafrechtspleging heeft niet alleen betekenis in de gevallen waarin daadwerkelijk wordt
geprocedeerd:
1. Strafbaarstelling kan een zeker nuttig effect op normnaleving hebben. De omstandigheid dat
bepaald gedrag strafbaar is, kan preventief werken.
2. Met strafrechtelijke sanctionering wordt ook een generaal preventief effect beoogd. Aan
potentiele overtreders wordt duidelijk gemaakt dat het begaan van strafbare feiten tot bestraffing
leidt. Dat weerhoud hen mogelijk van het plegen van strafbare feiten.
1.3 Doeleinden van het strafproces(recht), spanningen
Bevoegdheidstoedeling en begrenzing
Het strafproces dient ertoe om te onderzoeken of er inderdaad een strafbaar feit heeft plaatsgevonden,
als dat zo is, of dat ook aanleiding geeft tot een reactie. In die zin is het strafproces de schakel tussen
feit en reactie. Het strafprocesrecht regelt die schakel. Daartoe zijn bevoegdheden toegekend aan
, functionarissen en aan burgers. Deze bevoegdheidstoekenning staat voorop. Daarbij gaat het erom de
strafwet toe te passen op schuldigen en toepassing ervan op onschuldigen te verhinderen.
Accusatoir – inquisitoir
In de memorie van toelichting werd ons strafproces gematigd accusatoir genoemd. Dit duidt op een
tegenstelling tussen het accusatoire en het inquisitoire proces. In het accusatoire proces strijden twee
gelijkwaardige partijen met elkaar ten overstaan van een lijdelijke, passieve rechter die zich beperkt tot
vervulling van de rol van scheidsrechter: hij ziet toe dat de partijen de regels van het processuele spel
in acht nemen, maar verder laat hij de zaken aan hen over. Een beslissing over de zaak geeft de rechter
pas, als de partijen hem daarom vragen. In het inquisitoire proces is justitie actief op zoek naar de
waarheid. Hier verschijnen een vervolger en een beschuldigde tegenover elkaar.
Het strafproces is geen accusatoir proces, omdat de strafvorderlijke overheid op de burger
dwangmiddelen kan toepassen, hem kan beschuldigen op basis waarvan de rechter een sanctie kan
opleggen, terwijl het omgekeerde niet kan. Het strafproces is beter te kenmerken met de term gematigd
accusatoir, omdat de verdachte in de beginfase vooral object van onderzoek is en als zodanig de
uitoefening van dwangmiddelen heeft te dulden. Tijdens het onderzoek ter terechtzitting heeft het proces
een meer accusatoir karakter: de verdachte wordt in hoofdzaak op gelijke voet met het openbaar
ministerie behandeld. Hoor en wederhoor vinden plaats.
Nevenfuncties
Het hoofddoel van het strafproces is het regelen van de schakel tussen het strafbaar feit en de door de
rechter op te leggen strafrechtelijke sanctie. Het strafproces heeft ook nevenfuncties. Dit zijn effecten
die bij het nastreven van het hoofddoel, naast het al dan niet verwezenlijken van het hoofddoel,
optreden:
Speciale preventie: het terechtstaan of de toepassing van dwangmiddelen kan preventief
effect op de verdachte hebben. Dat kan zelfs o groot worden geacht, dat de oplegging van een
sanctie overbodig wordt geacht. Het openbaar ministerie kan om die reden seponeren
rechterlijk pardon art. 9a Sr.
Generale preventie: ook de generale preventie kan zijn gediend met hantering van het
strafprocesrecht. Derden ervaren dat verdachten in een strafproces worden betrokken, dat
dwangmiddelen op hen worden toegepast, dat zij moeten terechtstaan. Dat kan hen aanzetten
tot normconform gedrag.
Voorkomen eigenrichting: een nevendoel van het strafproces is het voorkomen van
eigenrichting. De samenleving ziet dat tegen de verdachte wordt opgetreden, dat de overheid
tegen strafbaar gedrag opkomt. Indien de overheid dit niet zou doen, zou het gevaar dreigen
dat medeburgers zelf door het recht verboden middelen de verdachte te lijf gaan. Dit kan leiden
tot maatschappelijke onrust en chaos.
Orde scheppen: nauw met het nevendoel van het voorkomen van eigenrichting hangt met het
nevendoel van het scheppen van orde samen. De ordescheppede functie van het strafproces
kan inhouden dat aan het strafbaar feit een einde wordt gemaakt.
Genoegdoening slachtoffer: het strafproces verschaft aan het slachtoffer gelegenheid voor
participatie in het strafproces, in het bijzonder door ruimte te bieden voor het behandelen van
zijn vordering tot schadevergoeding en het uitoefenen van het spraakrecht. Dat is een belangrijk
nevendoel van het strafproces.
Verhouding hoofddoel nevenfuncties: hoofddoel van het strafproces is de juiste toepassing
van het materiele strafrecht op daders mogelijk maken. Het strafprocesrecht normeert de
schakel tussen het strafbaar feit en de op te leggen sanctie, waaronder ook het rechterlijke
pardon is te verstaan.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller maudwissing. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.77. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
64438 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now