Ontoerekeningvatbaarheid, art 39
3 vragen:
1Gebrekkige ontwikkeling/ziekelijke stoornis van geestvermogens?
- alleen psychische stoornis, geen ‘normale affecten’ zoals angst, kwaadheid enz (wel evt.
relevant voor noodweerexces, psychische overmacht)
2. Oorzakelijk verband tussen stoornis en begaan van feit (‘wegens’)?
3. Is dit verband reden waarom feit ‘niet kan worden toegerekend’?
- Voldoende sterk verband tussen stoornis en feit om feit niet toe te rekenen?
– In kader van art. 39 Sr twee smaken: wel of niet toerekenbaar
– In kader straf derde smaak: ‘verminderd toerekenbaar’
- Omstandigheden die toerekening van feit aan dader toch redelijk maken, waardoor geen art.
39 Sr? Culpa in causa
Zie aantekeningen week 1 sr 2
Verhouding opzet en (on)toerekenbaarheid
HR NJ 2009, 157 (Tolbert)
Verweer in hoger beroep (zie 3.2.3): vanwege psychose beperkte cognitieve vermogens, daardoor
geen (voorwaardelijk) opzet op dood
Hof: verwerpt opzetverweer, zie 3.2.3:
- in beginsel geen opzet
- in casu wel voorwaardelijk opzet
Opzet en ontoerekenbaarheid: Het is zeer moeilijk te bewijzen dat bij een verdachte opzet ontbrak
als gevolg van een psychische stoornis. Er zal dan namelijk aangetoond moeten worden dat bij de
verdachte elk inzicht in de draagwijdte van zijn gedragingen en de mogelijke gevolgen daarvan
ontbroken zou hebben. Hiervan is slechts bij hoge uitzondering sprake (‘Tolbert-arrest’
Processuele gevolgen: Als ‘opzet’ in de tenlastelegging is opgenomen zal een geslaagd beroep op
ontoerekeningsvatbaarheid leiden tot vrijspraak. Als dit niet het geval is dan zal Ovar wegens niet-
strafbaarheid van de dader volgen.
, Noodweer
Vereisten noodweer ( dwingende volgorde):
De aanval
De aanranding van lijf, eerbaarheid en goed
(van jezelf of een ander)
• Fysiek geweld
• Inbreuk op beschikkingsmacht: niet alleen vernielen van goed, maar ook wegnemen
• Inbreuk op bewegingsvrijheid
• Fysieke inbreuk op seksuele geaardheid
• Let op niet: huisvredebreuk of eer (geweldsdelicten vanuit wraak of belediging)
Aanranding is ogenblikkelijk
• Aanranding is begonnen :
Daadwerkelijke aantasting van lijf enzz..
HR: van een ogenblikkelijke aanranding is ook sprake bij een onmiddellijk dreigend gevaar
voor een aanranding, enkele vrees voor zo’n aanranding is daartoe echter niet voldoende.
(klaar om uit te halen, aanstalten te maken)
• En aanranding is nog niet afgelopen
Aanranding is wederrechtelijk
• Dus geen noodweer tegen rechtmatig optreden door ambtenaren
• Geen noodweer tegen noodweer
A slaat B, B verdedigt zich in noodweer, a kan zich niet op noodweer beroepen vanwege
ontbreken wederrechtelijke aanranding Reactie op noodweer, als de ene zich kan beroepen
op noodweer kan de ander niet
• Wel noodweer tegen noodweerexces
A geeft B klap, b wil a dood schieten (dit is noodweerexces) a kan zich wel op noodweer
beroepen
• Hoeft geen strafbaar feit te zijn
•
(culpa is causa) = aangerande is uitgedaagd
De verdediging
De verdediging is noodzakelijk (subsidiariteit)
Wanneer is verdediging noodzakelijk ?
• Feitelijke onmogelijkheid om aan de aanranding te onttrekken
Onttrekking moet kunnen en moet ook van een persoon worden gevergd, daarom
noodzakelijk
• Onttrekking aan aanranding wel mogelijk, maar wordt niet gevergd (door bv aanval in eigen
woning of functionaris (aangerande is politieambtenaar)
• Noodzakelijkheid van verdediging = eis van subsidiariteit
N.B > gaat om moment van aanranding (niet daarvoor)
Indien verdediging noodzakelijk > noodweersituatie
Situatie waarin aangerande zich mag verdedigen
Strafbare feit begaan ter verdediging is geboden
Je mag je verdedigen maar hoe heb je dat gedaan
De proportonaliteiteis strekt ertoe om niet dan een gedraging straffeloos te doen zijn indien als
verdedigingsmiddel niet in redelijke verhouding staat tot de ernst van de aanranding. Dat in dat
verband maatstaf luidt of de gedraging als verdedigingsmiddel niet in onredelijke verhouding staat tot
de ernst van de aanranding. De keuze van verdedigingsmiddel en de wijze waarop het ingebruikt,
staan bij de beoordeling van de proportonaliteit centraal
• Geredde belang mag niet zwaarder wegen dan aangetaste belang
• Kiezen voor minst ernstig strafbaar feit (meer een subsidiariteitpunt binnen de
proportionaliteit
Dit proportonialiteitsbeginsel krijgt andere invulling krijgt dan bij overmacht-noodtoestand (was dat heel
precies)
Hier staat recht tegen over onrecht > de keuze die de verdachte heeft gemaakt mag geen onredelijke
verhouding zijn) Garantenstelling van bv politieagend mogen bepaalde capiciteiten worden verwacht (zie arrest
meta hofman
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller dooo. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.59. You're not tied to anything after your purchase.