Dit document bevat een samenvatting van tijdvak 1 jagers en boeren. Dit document kun je gebruiken ter voorbereiding van je pabo toelatingstoets of misschien een andere toets.
Tijdvak 1
Jagers en boeren
1,5 miljoen voor Chr - 3000
voor Chr
Van jagers tot landbouwsamenleving
De eerste steden en het eerste schrift
Soorten bronnen
De hunebedden
,Van jagers tot landbouwsamenleving
Van jagers tot landbouw - vooraf
De eerste mensen leefden van de jacht en van alles wat zij onderweg aan eetbaars vonden.
daarom worden ze jagers-verzamelaars genoemd. Later gingen mensen zich op een vaste plaats
vestigen.
Levenswijze van jagers-verzamelaars
De prehistorie betekent letterlijk vóór de geschiedenis. Ofwel de tijd voordat
mensen geschreven bronnen nalieten. De prehistorie is een nauwelijks
voorstelbare langen periode van zon 2,5 miljoen jaar. Door het ontbreken van
geschreven bronnen is het lastig om de geschiedenis van de eerste mensen te
vertellen. Archeologen onderzoeken skeletten en overblijfselen van mensen uit
de oertijd. Met enkele 'puzzelstukjes' bedenken zij hoe de totale puzzel eruit
moet hebben gezien.
Verspreiding eerste mensen
De eerste mensen leefden in Afrika. Vanuit dat
continent trokken enkele mensensoorten naar
andere delen van de wereld. De homo sapiens, de
moderne mens, was het meest succesvol en bleef
als enige mensensoort over. De homo sapiens trok
vanuit Afrika de wereld in en veroverde de gehele
wereld.
De eerste mensen
Homo Habilis → handige mens Neanderthaler
Afrika; Kenia, Tanzania Zuid en midden Europa en Midden-Oosten
2,4 miljoen jaar geleden 230.000 jaar geleden
Homo Erectus → rechtsopstaande mens Homo Sapiens → verstandige mens
Afrika, Zuid-Europa, Midden-Oosten, ZO-Azië Afrika, Azië, Europa, Noord- en Zuid-Amerika
1,9 miljoen jaar geleden 137.000 jaar geleden.
Jagers en verzamelaars
De eerste mensen leefden van de jacht en van alles wat zij onderweg aan eetbaars vonden.
Daarom noemen we deze mensen jagers-verzamelaars. Deze volken leefden nooit lang op één
plek. Ze verhuisden regelmatig van het ene gebied naar het anderen. De dieren, één van de
belangrijkste voedselbronnen, trokken per seizoen naar plekken waar het meeste voedsel te
vinden was. De jagers reisden hier achteraan. Voor deze nomadische levenswijze waren
gemakkelijk verplaatsbare hutten, gereedschap en wapens nodig. Die maakte ze o.a. van
dierenhuiden, vuursteen, beenderen en hout.
, Gereedschap en vuur
De eerste mensachtigen leefden waarschijnlijk zo'n 4 tot 6 miljoen jaar geleden
in Oost-Afrika. Er leefden meerdere mensensoorten naast elkaar. Hoe deze
mensachtigen precies leefden weten we niet precies. De oude stenen
werktuigen zijn ongeveer 2,4 miljoen jaar oud. Vanaf die tijd gebruikten mensen
eenvoudig stenen gereedschap om bijvoorbeeld vlees te snijden en om
eenvoudige wapens van te maken. Waarschijnlijk was het de homo erectus die
als eerste mensensoort ongeveer een half miljoen jaar geleden zelf vuur wist te
maken. Door het vuur waren mensen minder afhankelijk van het klimaat. Het
bezit van vuur maakte de verspreiding van de homo erectus over grote delen
van Europa en Azië mogelijk. Het gebruik van vuur had meer voordelen. Rauw
vlees werd door koken of braden veel beter verteerbaar. Bovendien konden
gevaarlijke dieren gemakkelijker op een afstand worden gehouden.
Voedsel
De mensen in de prehistorie waren doorlopen bezig met het zoeken naar voedsel. Er werd
gejaagd op wilde dieren, zoals mammoeten en rendieren, er werd gevist en er werden eetbare
planten en vruchten verzameld. Men jaagde op mammoeten of rendieren voor het vlees en de
huid. De mannen gingen met zijn allen op jacht met pijlen en speren. De samenwerking tussen de
jagers was heel belangrijk. Ze sloten een mammoet of een rendier in en probeerden het dan met
hun wapens te raken. Zo'n dier werd ook wel een bepaalde kant op gedreven, zodat het van een
rotswand viel of vast bleef zitten in een moeras. Daarna werd het dier door de rendierjagers
aangevallen en gedood. Aan het eind van de ijstijd (14.000 v Chr)
was West-Europa een uitgestrekte toendra. De toendra was een
gebied zonder bomen, waar de begroeiing bestond uit grassen,
mossen en bergstruiken. Het toendraklimaat was zeer ongunstig
voor de gorei van hogere planten, omdat de bodem gedurende
minstens zes maanden per jaar bevroren of met sneeuw bedekt
was. Tijdens de zomer ontdooide alleen de bovenste laag. Het
water kon hierdoor niet wegzinken. De bodem van de toendra was
daardoor moerassig. Op deze toendra's trokken grote kuddes
rendieren rond.
Rendierjagers
In onze streken, de lage landen, leefde aan het einde van de ijstijd een volk van rendierjagers.
Nederland en het gebied van de huidige Noordzee was een toendra met grote kuddes
rendieren. Rendierjagers volgden de kuddes en jaagden in kleine groepen. Omdat
deze mensen altijd onderweg waren leefden ze in tenten van rendierhuiden. Vanaf
8000 jaar geleden werd het warmer en geraakte het gebied dat we nu Nederland
noemen, bedekt met bossen. Door het smeltende ijs ontstond de Noordzee. Rendieren
trokken weg en nieuwe dieren bevolkten ons land zoals de eland, het everzwijn, beren
en herten. Ook deze dieren werden door mensen bejaagd. Er werden lichte wapens
gebruikt gemaakt van hout en been. Mensen leefden in basiskampen die bestonden uit
enkele ronde hutten. Voor de jacht waren mannen vaak meerdere dagen van huis.
Grotschilderingen
De jagers en verzamelaars woonden in tenten of in grotten en hadden weinig bezittingen. In
grotten zijn vaak grotschilderingen gevonden. Waarschijnlijk was het schilderen van deze
tekeningen een ritueel voor de jacht of een bewijs voor de jacht. Een
andere reden kan zijn om de goden gunstig te stemmen voor een
succesvolle jacht of tot bescherming van de jagers die op jacht gingen.
De onderwerpen die geschilderd werden op de wanden van de grotten
waren meestal dieren, soms mensen. Naast deze grotschilderingen
sneden ze ook kleine beeldjes uit bot of ivoor. Deze beeldjes moesten
geluk brengen bij de jacht.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mj1998. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.88. You're not tied to anything after your purchase.
