Summary
Samenvatting - Arbeidsrecht
- Course
- Institution
Dit is een samenvatting van het vak Arbeidsrecht. Ik heb deze samenvatting in 2021 gemaakt.
[Show more]
Seller
Follow
mirteclijnen
Content preview
Arbeidsrecht“Hoofdstuk 1: Begrip en situering van het
arbeidsrecht”
1 Wat is arbeidsrecht? Sociale bijstand
= extra vangnet voor wie door de mazen van de
Arbeidsrecht maakt deel uit van het sociaal recht. gewone sociale zekerheid valt
Het sociaal recht bestaat uit: • Recht maatschappelijke integratie (RMI)
(leefloon hoort hierbij)
• Arbeidsrecht • Inkomensgarantie voor ouderen (IGO)
• Sociaal zekerheidsrecht • Gewaarborgde gezinsbijslag
• Tegemoetkoming aan personen met een
handicap
Arbeidsrecht
• Regelt arbeidsverhoudingen
• Van toepassing op werknemers en
werkgevers, zowel individueel als collectief
2 Ontstaan arbeidsrecht
• Niet voor zelfstandigen en ambtenaren
Geen data kennen, begrijpen dat de rechten er
Sociaal zekerheidsrecht niet altijd geweest zijn.
• Regelt herverdeling van rijkdom Franse revolutie 1789
• Bescherming tegen sociale risico’s
• Vrijheid (Liberté)
• Van toepassing op de hele bevolking, ook
• Gelijkheid (Egalité)
zelfstandigen en ambtenaren
• Broederlijkheid (Fraternité)
Ambtenaren = mensen die voor de overheid
werken.
Opstellen Code Civil 1804
• Principes Franse revolutie krijgen juridische
Arbeidsrecht bestaat uit een aantal delen
vertaling
• Arbeidsovereenkomstrecht • Partijen kunnen op basis van gelijkheid en
• Collectief arbeidsrecht vrijheid, als broeders, een overeenkomst
• Wetgeving loonbescherming sluiten waarbij de ene zijn diensten verhuurt
• Arbeidsbeschermingsrecht of aan de andere
arbeidsreglementering • Overheid komt niet tussen: liberalisme
• Arbeidsmarktrecht
Industriële Revoluties
• Sociaal handhavingsrecht
• 1ste industriële revolutie 1770 – 1850: uitvinding
Sociaal zekerheidsrecht bestaat uit een aantal
stoommachine, textielindustrie, steenkool …
delen
• 2de industriële revolutie 1870 – 1920: opkomst
Sociale verzekeringen staalindustrie, chemische industrie,
elektriciteit, benzinemotor …
• Werkloosheidsverzekering • Evolutie van agrarische samenleving met
• Ziekte- en invaliditeitsverzekering ambachten naar industriële samenleving met
• Pensioensverzekering fabrieken in steden. Mensen gingen massaal
• Gezinsbijslagen (groeipakket) naar de steden om in de fabrieken te werken
1
• Jaarlijkse vakantie (plattelandsvlucht)
• Arbeidsongevallen & beroepsziekten
,Arbeidsomstandigheden Meer omvattende wetten over statuut
werknemers
• Zeer slecht
• 7 dagen op 7 – geen zondagsrust • 1900: wet op arbeidsovereenkomst voor
• Tot 12 uur per dag aan een stuk werklieden (=arbeiders)
• Kinderarbeid algemeen verspreid o Minimale bescherming, van toepassing
• Geen jaarlijkse vakantie voor zover geen andere afspraak
• Geen sociale zekerheid tussen partijen
• Verbod om actie te voeren (coalitieverbod) – • 1922: wet op arbeidsovereenkomst voor
overblijfsel van Franse Revolutie bedienden
o Betere bescherming dan arbeiders
o Doel: bedienden uit handen van de
1886: keerpunt – ontstaan van het sociaal recht
vakbonden houden
• Grote stakingen tegen schandalige • Verklaart onderscheid tussen arbeiders en
werkomstandigheden en economische crisis bedienden dat tot op vandaag bestaat
• Oprichting door Leopold II van Commissie o Werknemers ‘met de pet’ vs.
voor Fabrieksarbeid met als doel de werknemers ‘met de hoed’
arbeidsomstandigheden van de arbeiders te
Periode na 1945
onderzoeken
• Sociaal pact
• Doorbraak sociale zekerheid
1885: oprichting Belgische Werkliedenpartij
• Organisatie sociaal overleg tussen
• Zij eisen dat de arbeidsomstandigheden beter vakbonden en werkgevers
worden
Afzonderlijke wetten voor
1894: eerste verkiezingen onder algemeen
meervoudig stemrecht. Socialisten voor het eerst • Handelsvertegenwoordigers (1963)
in het parlement • Dienstboden (1970)
• Studenten (1970)
1895: eerste ministerie van Arbeid
1978: wet over de arbeidsovereenkomsten
Ten gevolge van dit alles eerste wetten • Coördinatie van afzonderlijke wetten voor
arbeidsrecht arbeiders, bedienden …
• Onderscheid blijft wel bestaan, met
• 1887 eerste loonbeschermingswet: verbod
loon in natura te betalen (waardebon van
afzonderlijke regels voor loon, ziekte,
winkels van de werkgever) vakantie …
• 1889 reglementering kinder- en • Meermaals aangepast, laatst grondig in
vrouwenarbeid 2013: ‘eenheidsstatuur’
o Kinderen <12 jaar mogen niet in de
fabriek werken Jaren ’80 tot nu
o Verbod op nachtarbeid voor jongens
<16 jaar en vrouwen <21 jaar • Trend tot deregulering/flexibilisering
• Verbod voor vrouwen om in mijnen te werken (flexibeler kunnen werken voor werkgever)
• 1903: arbeidsongevallenwetgeving • Toenemend belang van internationale
• 1905: verplichte zondagsrust context, hoofdzakelijk vanuit Europese Unie
• 1921: invoering van de 8-urendag en 48-
urenweek
• 1921: opheffing van het coalitieverbod –
vrijheid van vakvereniging
• 1936: wet op jaarlijkse vakantie (6 dagen voor
wie minimum een jaar in dienst was) 2
• …
, Arbeidsrecht
“Hoofdstuk 2: Bronnen van het arbeidsrecht”
Recht = een geheel van regels Andere rechtsinstrumenten bepaald in verdragen
Deze regels zijn terug te vinden in de • Aanbevelingen
rechtsbronnen. • Conventies
• Protocollen
Belang: weten welke regels je moet toepassen • Verordeningen, richtlijnen, beschikkingen,
in een concrete situatie aanbevelingen (EU)
• Ontslag
• Discriminatie Totstandkoming van verdragen
• Ziekte
1. Onderhandeling
• Kinderarbeid
2. Ondertekening
• Staking
3. Goedkeuring door parlement
• …
4. Bekrachtiging door uitvoerende macht
Rechtsbronnen zijn zowel internationaal als 5. Publicatie in het Staatsblad
nationaal. 6. Inwerkingtreding
(meestal pas al minimumaantal lidstaten het
verdrag geratificeerd hebben)
Pas dan van kracht in ‘interne rechtsorde’.
Hebben soms directe werking, maar niet altijd.
Bv. UVRM niet
Kunnen opgezegd worden.
EU = supranationaal recht
Gebruiken als kapstok
• Lidstaten hebben bij het verdrag deel
V.N.: Verenigde Naties nationale soevereiniteit (de macht om
I.A.O.: Internationale arbeidsorganisatie wetgeving te maken) overgedragen naar de
O.E.S.O.: organisatie voor de economische EU.
samenwerking en ontwikkeling
• EU kan beslissingen nemen
E.U.: Europese Unie
o Die rechtstreeks van kracht zijn
C.A.O.’s: collectieve arbeidsovereenkomst
(verordeningen, richtlijnen …)
o Zonder procedure voor ratificatie te
moeten volgen
1 Internationale rechtsbronnen
→ Zie schema’s in bijlagen
Internationale verdragen
• Universele Verklaring voor de Rechten van de
Mens
• Europees verdrag voor de Rechten van de
Mens 3
• Verdrag tot oprichting van de EEG (nu EU)
, Internationale instellingen en -bronnen • Adviezen: niet bindend, idem aanbevelingen
• Verenigde Naties (VN)
• Europese CAO’s – raamakkoorden: afspraken
o De UVRM
tussen Europese sociale partners. Kunnen
o IVESCR-verdrag: Het Internationaal Verdrag
inzake economische, sociale en culturele rechten
door de Raad van Ministers algemeen bindend
o BUPO-verdrag: Het internationaal verdrag verklaard worden
inzake burgerrechten en politieke rechten
Bilaterale verdragen
• Internationale arbeidsorganisatie (IAO)
o Gespecialiseerde instelling VN • Verdragen tussen België en een ander land
o Nationale delegaties drieledig • Met doel toepasselijke wetgeving te bepalen
o Stelt aanbevelingen en conventies op (bv. als een Belg in Nederland gaat werken, waar
o 190 conventies: kinderarbeid, huisarbeid … moet die dan belastingen betalen?)
o 206 aanbevelingen (HIV, aids …) o België – Nederland
o Controle op naleving en klachtenrecht o België – Turkije
o België – Griekenland
• Organisatie voor Economische samenwerking • Veel aan belang ingeboet
en ontwikkeling (OESO)
o Gedragscode multinationale
ondernemingen 2 Nationale rechtsbronnen
1. Algemene bronnen arbeidsrecht
Europese bronnen
Grondwet
• Raad van Europa (RvE)
o 47 lidstaten • Grondwet staat in de hiërarchie van
o Doel: bevordering democratie en rechtsbronnen boven de gewone wetten
mensenrechten in Europa • Grondwet omvat
o Bepalingen met betrekking tot
• Europese Unie (EU) staatsinrichting
o Opgericht bij Verdrag van Rome o Fundamentele rechten en
o Aangepast door diverse verdragen vrijheden voor burgers (grondrechten)
o 28 lidstaten, na Brexit nog 27 • Sommige grondwetsbepalingen hebben
o Handvest grondrechten EU rechtstreekse werking
o Belangrijke impact op (sociale) o Zijn volledig en duidelijk genoeg
wetgeving om zonder nadere
uitvoeringsmaatregelen te kunnen
worden toegepast
Instrumenten EU o Voorbeeld: vrijheid van vereniging
• Andere grondwetsbepalingen hebben
• Richtlijnen: wettelijk besluit dat een bepaald
geen rechtstreekse werking
doel vastlegt dat alle EU-landen moeten
o Zijn onvoldoende duidelijk om te
bereiken. Lidstaten bepalen zelf hoe
kunnen worden toegepast
o Moeten geconcretiseerd worden in
• Verordening: bindend besluit dat in de hele EU
wetten, decreten, KB …
van toepassing is
o Voorbeeld: belang van het kind
• Besluiten: bindend voor degene tot wie zij
gericht is (een EU-land of bedrijf) en
rechtstreeks van toepassing
• Aanbevelingen: niet bindend, wel moreel
gezag. Laat EU-instellingen toe opvattingen
kenbaar te maken en een bepaalde
4
gedragslijn voor te stellen, zonder juridische
verplichtingen
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller mirteclijnen. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.40. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
56326 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now