Wist u dat er in Nederland ongeveer 87.500 mensen aan schizofrenie lijden?1 Dit is meer
dan de samenleving verwacht. Mensen die aan schizofrenie lijden zijn niet allemaal
gevaarlijk voor zichzelf of anderen en blijven daardoor buiten beeld. In tegenstelling tot de
meeste mensen met schizofrenie is er ook een groep waar dit wel een problematiek bij
vormt, zo ook bij de verdachte in mijn uitspraak in hoger beroep. Hier gaat het om een
verdachte die paranoïde schizofrenie heeft, zijn zoontje heeft vermoord door met hem de
snelweg op te lopen en zijn eigen ziektebeeld na jaren van behandeling nog steeds niet
erkend. De rechter in eerste aanleg heeft de verdachte tbs met dwangverpleging opgelegd,
maar in hoger beroep is er tbs met voorwaarden voor 9 jaar uitgesproken. Dit is opmerkelijk
gelet op de ziekelijke stoornis van de geestesvermogens van verdachte. Over de opgelegde
straf zal mijn noot gaan, omdat ik dit erg opmerkelijk vind en daarin anders van mening ben.
De kernvraag is dus: Is er terecht door de rechter in hoger beroep tbs met voorwaarden
opgelegd of had dit beter tbs met dwangverpleging kunnen zijn?
Uit de uitspraak is te halen dat de rechter in hoger beroep zijn opgelegde maatregel, tbs met
voorwaarden, heeft gebaseerd op algemeen voorafgaande beschouwingen. De rechter heeft
verdachte volledig ontoerekeningsvatbaar verklaard en ontslagen van alle rechtsvervolging.
Bij verdachte was gevaar voor recidive geconstateerd maar dat zou voldoende afgewend
kunnen worden door de opgelegde maatregel. Daar komt bij dat verdachte al 2 jaar wordt
behandeld bij de fpa kliniek, waar vooruitgang wordt geboekt omtrent het besef van zijn
ziektebeeld en er geen strengere beveiliging nodig is als bij tbs met dwangverpleging.
Verdachte heeft impliciet laten doorschemeren dat de behandeling aanslaat, maar of dit
daadwerkelijk is zo, daar zet ik mijn vraagtekens bij. Verdachte weet precies wat hij heeft
gedaan, namelijk het dodelijk laten verongelukken van zijn zoontje, en weet en vindt dat hij
straf verdiend. In de uitspraak in eerste aanleg heeft de rechter tbs met dwangverpleging
opgelegd onder dezelfde afweging die het hof in hoger beroep heeft gemaakt.
Als eerst heeft de rechter gekeken of tbs überhaupt opgelegd mocht worden. Het antwoord
hierop is dat dat zeker mag. Er is namelijk voldaan aan artikel 37 lid 2 jo. 37a Sr waar de
eisen voor het opleggen van tbs staan uitgewerkt. Bij verdachte was er sprake van een
ziekelijke stoornis, schizofrenie paranoïde type, het ging om een feit waarop vier jaar of meer
gevangenisstraf stond, verdachte is een gevaar voor anderen en er is advies ingewonnen bij
meerdere gedragsdeskundigen in de vorm van verscheidene Pro Justitia rapportages. Uit de
gedragsdeskundigenverklaringen kon geconcludeerd worden dat verdachte volledig
ontoerekeningsvatbaar was, waardoor tbs opgelegd kon worden, aldus artikel 39 Sr.
Daarnaast is er voor het opleggen van tbs een voorwaarden dat er gekeken moet worden
naar de proportionaliteit en subsidiariteit. Hoewel er geen expliciet verband hoeft te zijn
tussen het gepleegde feit en de ziekelijke stoornis volgens de wet, wordt dit in de praktijk wel
gevraagd.2 Uit de gedragingen en daden van verdachte is duidelijk te halen dat er tbs
opgelegd moet worden omdat een ‘gewone’ gevangenisstraf niet voldoet aan de behoefte
van verzorging en behandeling van zijn ziekelijke stoornis. In de praktijk wordt er vaker tbs
met dwangverpleging opgelegd in tegenstelling tot tbs met voorwaarden.
Uit eerdere jurisprudentie van de Hoge Raad komt er een andere beslissing naar voren
omtrent ongeveer dezelfde feiten en omstandigheden in de zaak. De verdachte in deze zaak
lijdt, eveneens als de verdachte uitgebreid beschreven in de paper, aan schizofrenie het
paranoïde type.3 Deze verdachte heeft tijdens het hem ten laste gelegde feit, poging tot
moord, volledig gehandeld in de hoedanigheid van zijn stoornis en er was sprake van
recidivegevaar. Tegen deze verdachte is tbs met dwangverpleging uitgesproken terwijl er
1 hersenstichting.nl (Zoeken op schizofrenie onder cijfers)
2 Raes & Bakker, p. 188.
3 Hoge Raad 16 maart 2010, ECLI:NL:HR:2010:BK8507.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller Azwert. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $3.21. You're not tied to anything after your purchase.