memo max leerjaar 1 gymnasium isbn 978 94 020 6057 7
de tijd van jagers en boeren
Written for
Secondary school
VWO / Gymnasium
Geschiedenis
1
All documents for this subject (4833)
Seller
Follow
xanthuswong
Content preview
Hoofdstuk 1 De tijd van jagers en boeren
Paragraaf 1 Jagers en verzamelaars
Geschiedenis is de studie van het menselijk verleden. Bij Geschiedenis bestuderen we
1. Wat er in het verleden gebeurde (en waar, wanneer en door wie)
2. Waarom gebeurtenissen plaatsvonden
3. Hoe we het verleden moeten onderzoeken
Bijbelse verklaring ontstaan van de mens/Schepping:
God heeft alles in 1 keer uit het niets geschapen/gemaakt.
Natuurwetenschappelijke verklaring ontstaan van de mens:
Dit begonnen de wetenschappers zo’n 150 jaar geleden te denken:
Heel lang geleden is het heelal uit het niets ontstaan Oerknal of Big Bang
Nadat de aarde was ontstaan, heeft zich daar leven ontwikkeld.
Begin: simpele, eencellige wezentjes.
Later: ingewikkelde wezens zoals planten en dieren
De mens is stapje voor stapje uit andere diersoorten ontstaan.
Deze ontwikkeling heet evolutie: geleidelijke ontwikkeling en groei van het leven op aarde
Verschillen Bijbelse en Natuurwetenschappelijke verklaring:
- Natuurwetenschappelijke verloopt de evolutie heel langzaam. Bijbelse zegt in 1x alles
ontstaan
- Natuurwetenschappelijke denkt dat evolutie toeval is. Bijbelse zegt dat God de richting en
ontwikkeling heeft bepaald
De eerste mensen:
Het heelal is 13,8 miljard jaar oud. De aarde bestaat ongeveer 4,5 miljard jaar. Het eerste leven op
aarde ontstond al 3,5 miljard jaar geleden.
4 miljoen jaar geleden eerste mensachtige wezens die rechtop lopen = rechtop lopende aapmens
(Afrika)
Ze konden anders leven dan de eerdere aapsoorten.
1. Niet meer in bomen klimmen
2. Handen dingen vastpakken
3. Gebruiken stokken, botten, stenen om plantenwortels op te graven
4. Aaseters, met scherpe stenen vuistbijlen snijden in vlees van dode dieren
1,8 miljoen jaar geleden: Rechtop lopende mens
1. Meer hersenen dan hun voorouders
2. Handiger in maken van werktuigen en wapens
3. Gebruiken vuur, eten bereiden en roofdieren op afstand houden
400.000 jaar geleden: ontstond de Neanderthaler
1. Grotere hersenen dan wij
2. Konden heel goed jagen en tekenen
200.000 jaar geleden: Moderne mens/Homo sapiens (Latijns: denkende mens)
1. Enige menssoort die nog leeft.
, 2. Ontstond ook in Afrika en verspreidde over de wereld
Net als andere menssoorten was homo sapiens in het begin een jager-verzamelaar.
Paragraaf 2 De eerste boeren
Jager-verzamelaar: jagen op wilde dieren en verzamelen van eetbare planten, rondtrekken, wonen
eenvoudig. Gebruiken eenvoudige werktuigen en leven in kleine groepen. Eenvoudige
taakverdeling en cultuur
1. mensen die leven van de jacht, vis en het verzamelen van eetbare dingen in de natuur, zoals
noten, wortels, bessen en paddestoelen
2. leefden in kleine groepen 25-40 mensen
3. trokken voortdurend rond op zoek naar voedsel
4. als ze ergens heen gingen jagen en verzamelen, waren eetbare dieren en planten snel
schaars
5. Grote groep maakt lastig, meer voedsel nodig. Je moest steeds grotere afstand leggen om
voedsel te vinden
6. Taakverdeling tussen mannen en vrouwen, jongeren en ouderen.
7. Nemen van beslissingen was iedereen gelijk
8. Nauwelijks sociale verschillen: iedereen zelfde kleding en spullen
(grote sociale verschillen is laten zien hoe rijk en machtig je bent)
9. Het was toen koud in Europa, ze volgden kuddes dieren die op zoek waren naar voedsel en
leefden in tenten: makkelijk mee te nemen
Bestaansmiddelen = manier waarop de mens hun levensonderhoud voorzien: jagen, vissen en
verzamelen
Prehistorie = is de periode in het verleden van de mens waarin er niet geschreven werd. De
prehistorie eindigt op verschillende plaatsen op verschillende tijden
Oudste stenen werktuigen 3.4 miljoen jaar geleden
Het ontstaan van de moderne mens 200.000 jaar geleden
Ongeschreven bronnen:
- zoals botten, werktuigen en andere tastbare overblijfselen
- sommige ongeschreven bronnen blijven beter bewaard dan andere.
De vroegste tijd in prehistorie heet oude steentijd: dat is de periode vanaf de uitvinding van stenen
werktuigen tot aan de uitvinding van de landbouw
In die tijd gebruikten ze veel steen, maar ook hout riet bot en huiden. Alleen zijn deze allemaal bijna
vergaan en weten we niet hoe het eruit zag.
- We weten niet wat ze dachten en welke taal ze spraken omdat er geen schrift was.
- We hebben wel een idee van wat ze ongeveer deden, maar niet wat ze dachten of zeiden
- Niet mogelijk om een goed beeld te krijgen van de cultuur in de prehistorie
Cultuur: het denken en doen van bepaalde mensen. alles wat te maken heeft met de ideeën van
mensen en de manier waarop ze die uiten:
- Gewoontes en regels van mensen
- Hun geloof
- Kunst en wetenschap
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller xanthuswong. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $7.17. You're not tied to anything after your purchase.