Summary
Samenvatting MREU (materieel recht van de Europese Unie)
- Course
- Institution
Volledige samenvatting van het materieel recht van de Europese Unie aan de KUL (incl. slides).
[Show more]
Seller
Follow
MasterKULstudent
Reviews received
Content preview
Materieel recht van de Europese UnieI. INLEIDING
A. Wat is “materieel recht van de Europese Unie”
Materieel recht van de EU = alle EU recht behalve het institutionele
Het institutionele = alles wat de EU instellingen aan gaat + de procedures om E.U. recht te maken
Materieel en institutioneel ≠ volledig gescheiden (wel soorten EU rechtsinstrumenten en afdwinging
en aanvechting van EU recht)
N.B. Relatief gewicht in de praktijk
B. Inhoud MREU en inhoud van het vak
Materieel recht van de Europese Unie = enorme veel à de selectie kan op verschillende manieren:
- Klassieke methode – de vier vrijheden (of de vijf als u ook het burgerschap van de Unie als een
aparte vrijheid beschouwd)
- Kijken naar de plaats waar de middelen van de E.U. naar toe gaan – wat wordt er met de
begroting gedaan:
* 1e plaats: Grootste post: landbouw (= sustainable growth).
* 2e plaats: de economische, sociale en territoriale cohesie = de structuurfondsen van
de unie.
* 3e plaats: Competitiveness for growth = energie, onderzoek en ontwikkeling.
- Kijken naar wat er in de andere vakken gedaan wordt en minder inzetten op wat er al bekeken
werd
ð Uit die drie verschillende selectiemethodes volgt:
o Kerngebieden: landbouw, harmonisatie van wetgeving, burgerschap, douane-unie en
het gem. douanetarief, vrij verkeer van kapitaal, goederen, personen en diensten…
o Zijdelinks aanraken: mensenrechten, volksgezondheid, sociaal beleid, sociale
zekerheid van migrerende werknemers…
Programma van het jaar:
- De interne markt
- Niet-economische belangen (vb. milieu)
- Vier vrijheden
- Ius Commune = de interactie tussen nationaal en supranationaal recht; harmonisatie; het
zoeken naar het recht dat de lidstaten gemeen hebben…
- Nieuwe evoluties (brexit, digitalisering, corona, Green Deal…)
II. INLEIDING TOT HET RECHT VAN DE INTERNE MARKT
1
, A. Wat is de interne markt?
1. Definitie
Interne markt = “ruimte zonder binnengrenzen waarin het vrije verkeer, goederen, personen, diensten
en kapitaal is gewaarborgd en die een regime omvat dat verzekert dat de mededinging niet wordt
verstoord” (Valks juridisch woordenboek)
2. De drie stappen
1°. Toepassingsgebied: vallen de feiten onder het interne markt recht? Zo ja, welke vrijheid speelt
er?
§ Goederen (art. 28, 30, 34, 35, 36, 37, 110 VWEU)
§ Personen = natuurlijke en rechtspersonen
o Vrij werknemersverkeer (art. 45, 46, 48 VWEU)
o Vrije vestiging (art. 49, 51, 52, 54 VWEU)
§ Diensten (art. 56, 57, 58, 62 VWEU)
§ Kapitaal en betalingen (art. 63, 64, 65, 66 VWEU)
§ (Burgerschap van de Unie)
§ Let op:
o Verschil tussen WN (in ondergeschikt verband) en vestiging (ZS)
o Verschil tussen vestiging (permanent + infrastructuur in gastland) en diensten
(tijdelijk + geen infrastructuur in gastland)
o Diensten formeel als restcategorie (art. 57 VWEU), maar wordt niet zo
toegepast (in tegendeel: wordt steeds belangrijker)
o Geen hiërarchie, maar meestal kiest het HvJ één vrijheid (ook al kunnen er
meerdere van toepassing zijn)
o Het is een continuüm, een glijdende schaal
2°. Restrictie: is er een restrictie van die vrijheid ? Zo ja, welke restrictie?
§ Principieel verbod gericht aan LS: "In het kader van de volgende bepalingen zijn
beperkingen van de vrijheid van vestiging voor onderdanen van een lidstaat op het
grondgebied van een andere lidstaat verboden." (art. 49 VWEU)
o Belemmering (‘dual regulatory burden’) = het iemand lastig maken om in een
andere LS actief te zijn
o Discriminatie (direct o.g.v. nationaliteit of indirect o.g.v. taal die men spreekt,
hoe lang men er gevestigd is)
§ "Iedere handelsregeling der lidstaten die de intracommunautaire handel al dan niet
rechtstreeks, daadwerkelijk of potentieel, kan belemmeren" (Dassonville 1974)
3°. Rechtvaardiging: kan de restrictie worden gerechtvaardigd door een bijzonder belang? Indien
ja, is dit proportioneel?
§ Rechtvaardiging van nationale discriminatie:
o Uitdrukkelijk in VWEU genoemde rechtvaardigingsgrond (bv. art. 52, lid 1
VWEU)
o Proportionaliteit = geen restrictiever alternatief om het doel te bereiken
§ Niet-discriminerende maar belemmerende nationale maatregel:
o Idem
o Jurisprudentiële 'rule of reason'
1. Geen harmonisatie (secundaire regel die het probleem oplost)
2. Geen discriminatie
3. Dwingende reden van algemeen belang (maar mag zelf verzinnen)
4. Proportionaliteit = geschikt en noodzakelijk
2
,à Krachtig juridisch instrument, inroepbaar:
- Ook tegen eigen lidstaat
- Niet slechts tegen discriminaties maar ook tegen belemmeringen (Dassonville)
- Tegen potentiële, hypothetische belemmeringen (Dassonville, Alpine Investments)
- Zelfs al staan tegenover belemmering tien niet- belemmeringen of zelfs voordelen (Amid)
- Ook in puur interne situaties? (Maxima Latvia)
- Ook tegen particulieren? infra
Voorbeeld: Alpine Investments
- NL kreeg zo veel klachten van consumenten voor ‘cold calling’ (= gebeld worden om in product
te investeren, maar bedrog) à NL besloot cold calling te verbieden
- NL bedrijf wou daartegen op komen: “onmogelijk om die producten nog te verkopen, niet
alleen in NL, maar ook in het buitenland” (eigenlijk hadden ze geen buitenlandse klanten, maar
die “zouden ze kunnen hebben en dan zouden ze die dienst niet meer kunnen leveren”)
- HvJ: 1) Vrijheid van dienstverlening 2) Enkel belemmerend, want algemeen verbod 3) Beroep
op rule of reason (twee dwingende redenen van algemeen belang: consumentenbescherming
+ stabiliteit financieel stelsel) & proportionaliteit (geschikt + geen minder restrictief alternatief
voorhanden (maar in theorie wel, bv. gesprekken opnemen, dus discretionaire bevoegdheid!))
Voorbeeld: tankstations
- LS met twee tankstations: om de twee jaar geeft de LS de concessie over een tankstation vrij
d.m.v. publieke aanbesteding (eerst had X ze, nu wint Y omdat hij de OH een deel van de
opbrengst belooft van de verkoop in de shop)
- X heeft het andere tankstation dat iets verder ligt nog en biedt gewoon lagere prijzen aan
(moet toch geen deel afstaan aan de OH)
- Truckers uiteindelijk beboet (o.b.v. decreet) omdat ze niet de kortste weg nemen door
allemaal naar X te gaan – dreigen naar Y te gaan als X er niks aan doet
- Oplossing:
o 1) Vrijheid = dienst tankstation (meest voor de hand liggende)
o 2) Indirecte discriminatie of restrictie (laatste meest waarschijnlijk)
o 3) Twee dwingende redenen van algemeen belang: zorgt voor overlast + hoe meer
kilometers men aflegt, hoe meer kans op een ongeval (verkeersveiligheid) &
proportionaliteit (geen minder restrictief alternatief)
Voorbeeld: Katoen Natie
- Sterke bescherming voor dokwerkers in Wet Major: monopolie dokwerkers (niet aan de
onderneming) om dokwerk uit te voeren in de havens (laden en lossen van schepen + werk in
havengebied), strafrechtelijk gesanctioneerd
- Commissie voor erkenning als dokwerkers (samengesteld als dokwerkers + hun WG): zware
proeven + wss. niet enthousiast om mensen uit andere LS toe te staan + geen maximumtermijn
- HvJ:
o 1) Vrijheid WN, vestiging en dienstverlening
o 2)Veiligheidsvoorwaarden geoorloofd, maar niet op deze manier
(https://www.vrt.be/vrtnws/nl/2021/02/11/europes-hof-wet-major-havenarbeid/)
Voorbeeld: Amid
- Amid = Be. onderneming met een vaste inrichting (fabriek/filiaal/…) in Luxemburg
- Amid heeft in jaar t in BE een verlies van 10, in LU een winst van 10 – in het jaar t+1 in beide
winst van 10
o Verliezen zijn overdraagbaar (afzetbaar tegen winst)
3
, o Dubbelbelastingverdragen (deel LU daar belast, maar Be. fiscus kijkt wel naar het
gehele inkomen)
- Amid zegt in jaar t+1 dat hij geen belasting moet betalen wegens overgedragen verlies, maar
fiscus thuisland kijkt naar wereldwijd inkomen: in jaar t+1 belasting betalen op 10
- Het verlies kan dus nergens gebruikt worden: Be. fiscus kijkt naar wereldwijd inkomen (is al
verdwenen in jaar t) – Lu. fiscus kijkt enkel naar zijn stuk (twee keer +10)
- Dit komt enkel doordat de vestiging in LU ligt (als het een paar km verder zou liggen in BE was
dit probleem er niet): het is dus belemmerend
- HvJ geeft Amid gelijk
- Stel dat de cijfers in jaar t omgewisseld waren, dan kan Amid het verlies twee keer gebruiken
(“niet bedoeld om te belemmeren, hangt gewoon af van de situatie”) à HvJ: maakt niet uit,
er is een geval waarin de nationale regeling belemmerend werkt dus de regeling moet weg
(zelfs al zijn er 10 gevallen waarin die niet belemmerend werkt)
3. Wat is nieuw in het interne marktrecht
“De EU interne markt wordt bedreigd”, “De EU is in het defensief”, “Focus op nationale identiteit” ><
“De EU (interne markt) breidt snel en krachtig uit”, “Steeds meer EU recht in domeinen waarvoor de
EU niet bevoegd is”
Bedreigingen:
1°. De opkomst van economisch nationalisme of economisch populisme
2°. We doen alsof de interne markt een vaststaand feit is (als verworven beschouwen
3°. Dat het Duitse Bundesverfassungsgericht zou zeggen: ‘ik volg niet meer’ + Brexit, breuk HvJ
4°. Het project is ‘te economisch’ à EU wil alles doen
Maar vooral stille expansie:
1°. Horizontalisering
§ “Invasie van het privaatrecht”
§ Expansie naar louter horizontale situaties
o Horizontale rechtstreekse werking van verkeersvrijheden (Las, Fra.bo)
o Groeiende impact op contractenrecht en recht inzake onrechtmatige daad
(bv. Las, Delhaize, Rau…, algemene beginselen van Unierecht, Damages
Directive, eurotort)
§ Voorbeeld: Las
o Nederlanders die in Antwerpen werkt voor een dochteronderneming van een
Signaporese groep
o Na enkele jaren ontslagen (ontslagvergoeding o.b.v. AO)
o Maar Las zegt dat die AO in het Engels nietig was omdat die in het Engels was
opgesteld (volgens het Taaldecreet) – maar die nietigheid mag hem geen
nadeel berokkenen dus hij zegt dat enkel het stuk over de ontslagvergoeding
nietig is (wil meer krijgen)
o Werkgever roept art. 45 VWEU in over vrij verkeer van werknemers
(interessant want het is hier dus de werkgever die het vrij verkeer inroept
tegen de werknemer): “Dat Vlaams decreet is belemmerend en maakt het mij
onmogelijk. Ik ben de dochteronderneming van het Singaporese bedrijf. Ik wil
mijn contracten in het Engels sluiten.”
o HvJ:
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller MasterKULstudent. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $19.18. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
52510 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now