Summary
Samenvatting Forensisch Welzijnswerk
- Course
- Institution
Zelfgemaakte samenvatting van de lessen: powerpoints en notities ; met extra samenvatting van het STRAP en beleidsnota van minister Demir.
[Show more]
Seller
Follow
maurannevb
Content preview
LES 1: ALGEMEEN KADERForensisch welzijnswerk = wisselwerking tussen justitie en welzijn
1. Concept
Concept “forensisch welzijnswerk” geïntroduceerd in Panopticon, 1980
• Forensisch: disciplines en activiteiten op alle echelons strafrechtsbedeling (opsporing,
vervolging, berechting & strafuitvoering) = recht
• Welzijnswerk: activiteiten die bijdragen tot het individueel of collectief welzijn = hulp- en
dienstverlening (hierna HDV) (maatschappij)
ð DUS: welzijnswerk (= focus) binnen het forensisch veld (= specificiteit)
Wat?
- Hulp- en dienstverlening
- aan mensen die als dader, slachtoffer of na(ast)bestaande*
- (on)rechtstreeks worden geconfronteerd met strafrechtelijke interventie
* Justitiabele = iemand die recht zoekt
Meest frequent gebruikt voor daders/verdachten
Focus FWZW = volwassen daders/verdachten
slachtoffers → Victimologie
minderjarigen → Jeugdcriminologie en Jeugdrecht
Voor wie? Doelgroep
• Specifiek voor (potentiële) daders en/of slachtoffers
• Mensen in contact met justitie
Door wie? Aanbod
• Algemene maatschappelijke hulp- en dienstverlening
– Hulpverlening: drughulpverlening, geestelijke gezondheidszorg, OCMW …
– Dienstverlening: VDAB, onderwijs, sport, bibliotheken… (à ruimer)
• Categoriaal welzijnswerk: specifiek voor doelgroep daders en/of slachtoffers
– Justitieel welzijnswerk (JWW), Slachtofferhulp, Slachtofferonthaal,
hulpverlening aan seksuele delinquenten, Psychosociale dienst (PSD),
Justitiehuizen, Zorgteam, Herstelbemiddeling…
1.2 Concept – eenvoudig:
~ wat is finaliteit (te bereiken doel bepaald complexiteit) – wie is opdrachtgever?
~ organisatie en bevoegdheidsniveaus
à onderscheid autonoom vs. aan justitie gebonden FWZW
1
,Autonoom FWZW
• Forensisch welzijnswerk dat autonoom van justitie werkt
• Is onderdeel van algemeen welzijnswerk
Aan justitie gebonden FWZW
• HDV (hulp- en dienstverlening) in nauw verband met strafrechtelijke beslissingen
• Welzijnswerk onder mandaat (van justitie)
1.3 Oorzaak complexiteit
1. ~ ontstaansgeschiedenis
̶ Welzijnswerk ontwikkeld zowel vanuit privé-initiatief als initiatief overheid
2. Bevoegdheidskwestie ~ staatshervormingen
̶ 1980-85: opsplitsing bevoegdheden
‒ Autonoom FWZW: hulp op vraag v/d cliënt (vrijwilligheid) =
gemeenschappen
‒ Aan justitie gebonden WZW: hulp in nauw verband uitvoering strafrechtelijke
beslissingen (vb. begeleiding voorwaardelijke invrijheidstelling) = federaal
e
̶ 2011: 6 staatshervorming (Vlinderakkoord)
‒ Onderscheid 80-85 verandert, want JH en ET (= deel van aan justitie verbonden
WZW) → gemeenschappen (in plaats van federaal)
‒ Onderscheid wordt complexer
2. Verhouding welzijnswerk – forensisch
Kern = debat verhouding welzijn(swerk) en straf(rechtsbedeling)
• Fundamenteel
• Wat zijn onze doelstellingen? Wat is onze finaliteit?
• Praktisch/organisatorisch
• Hoe samenwerken? (~ verschillende opdrachtgever)
• Hoe informatie uitwisselen? (vb. beroepsgeheim)
2.1 fundamenteel – finaliteit
Autonoom FWZW
• = Uitoefening van het recht op maatschappelijke hulp- en dienstverlening
• Waarom? Iedereen recht op menswaardig leven (cf. OCMW wet 1976), óók daders
• Wie is opdrachtgever? De cliënt (vrijwilligheid)
• Centraal principe = kwetsbaarheid van personen in contact met justitie
• Combinatie van individueel perspectief (HV) én structureel, maatschappelijk en
preventief perspectief
• Ontwikkelen van sociaal beleid in functie van voorkomen uitsluiting
2
, • Zichtbaar maken van sociale dimensie problemen
• Beroepsgeheim als hulpverlener
• Illustratie: Justitieel Welzijnswerk (JWW): op vraag van cliënt; werken met criminelen
Rol zorgprofessional in welzijns- & gezondheidszorg
Finaliteit = kwaliteit van leven (recht op menswaardig bestaan)
ð Ondersteuning bij functioneren en bij participeren aan samenleving
= vanuit perspectief persoon (niet vanuit justitie)
= vraag- & behoeftegericht werken (noden)
Aan justitie gebonden FWZW
• Welzijnswerk onder mandaat (van opdrachtgever)
• Opdrachtgever: actor binnen Justitie (echelons SRB)
• Vb: onderzoeksrechter, gevangenisdirecteur, SURB…
• Opdracht = divers: advies, controle (voorwaarden), rapportage, begeleiding…
• Beroepsgeheim, maar niet ten opzichte van de opdrachtgever (~ bv. bij advies geven)
• Illustratie: Psychosociale Dienst (PSD)
• Missie DG EPI: “waarborgen een rechtsconforme, veilige, humane en
geïndividualiseerde uitvoering van vrijheidsbenemende straffen en maatregelen
met het oog op een optimale terugkeer in de maatschappij”
• Werk PSD = opvolging en begeleiding (v personen in gevangenis) (technieken) in functie van
advies en re-integratie (finaliteit)
• Missie PSD =/= nastreven v recht op menswaardig leven
• Technieken bij HDV en PSD zijn hetzelfde maar de finaliteit verschilt
Illustratief – aan justitie verbonden WZW
Boxstaens (2020): verhouding justitie-assistent (JA) en cliënt = werkalliantie
̶ Rol JA: toezicht houden (controle voorwaarden) én ondersteunen (HV)
= dubbele rol – vinden van balans
̶ Doelstellingen gaan voor op de vertrouwensrelatie
‒ Doelstellingen op voorhand bepaald (door opdrachtgever) = bepalend
‒ Samenwerking = zoeken van overeenkomst over de doelstellingen
‒ Verbinding maken tussen JA en cliënt in functie van bereiken doelstellingen
2.2 Spanningsveld welzijn – justitie?
Oorzaak spanningsveld?
~ kritische jaren ‘70: maatschappelijke veranderingen
Kritiek op rol en beleidsruimte van overheid
Kritiek op het strafrecht en welzijnswerk
3
, Kritiek op strafrecht
• SR = normerend en conserverend
• De strafrechtsbedeling
• niet neutraal
• sterk link politieke, sociale, economische context die mee inhoud en doel van SR bepalen
Terug naar klassiek SR - abolitionisme - herstel
• DUS forensische context komt onder druk te staan
Kritiek op welzijnswerk
̶ “What works?” (Martinson, 1974): meta-analyse over effectiviteit v welzijnswerk aan gedetineerden
̶ Gebrek aan effectiviteit van behandeling tijdens detentie (en interventies in welzijnswerk algemeen)
Kritiek op welzijnswerk
Ook binnen het welzijnswerk
• inzicht in paradoxaal karakter van welzijnsinterventies
= hulpverlenend én paternalistisch
ð Welzijnswerk stelt zichzelf in vraag
- Professionelen, objectief en deskundigheid
- MAAR: interventies zijn niet neutraal want macht(spositie)
ð Ontstaan van nieuwe initiatieven in FWZW
• onthaaltehuizen ex-gedetineerden, psychiatrische patiënten, alternatief juridisch advies,
belangengroepen
Gevolg
̶ Professionelen in forensische context
̶ Niet zomaar doelstelling van justitie volgen; ook kritisch zijn
à Recht menswaardig bestaan en maatschappelijke dienstverlening
̶ Ontwikkelen aanbod maatschappelijke dienstverlening onafhankelijk van justitie
̶ Welzijnswerk: positie wijzigt
̶ Méér dan instrumentele inpassing in economische en sociale controle
̶ Ook subjectief recht op maatschappelijke dienstverlening (~ OCMW wet 1976)
Essentie: hoeveel welzijn/justitie prevaleert?
è ‘hulp en recht’ debat / spanningsveld:
• Recht op maatschappelijke dienstverlening (subjectieve noden) = welzijn
• Instrumentele inzet van welzijnswerk om doelen SRB te realiseren (objectieve norm)
= ‘binnenhalen van hulpverleningstechnieken’
Welzijn als doel op zich OF ‘binnenhalen’ hulpverlening?
Recht op menswaardig leven OF rechtsconforme burgers?
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller maurannevb. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $10.71. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
53068 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now