Summary
Samenvatting hulp nodig?
- Course
- Institution
hoofdstuk 1: inleiding tot het recht
[Show more]
Seller
Followsaartjedesmeyter
Content preview
Recht voor welzijnsmedewerkers deel 1Hoofdstuk 1: inleiding tot het recht
1.1 het begrip recht
objectieve recht: recht als zelfstandig naamwoord betekent zowel gerechtigheid of rechtvaardigheid,
groep van bij de wet vastgestelde rechtsregels, rechtsgeleerdheid, rechtspraak, wettelijke of morele
bevoegdheid, voorrecht, heffing of belasting.
1.2 definitie van het recht
een algemeen aanvaarde definitie van dit objectieve recht is:
1. Een rationeel opgebouwd geheel van begrippen en normen
2. Opgesteld, of minstens bekrachtigd door de samenleving
3. Met als doelstelling de ordening van de maatschappij
4. En die afdwingbaar zijn ten opzichte van iedereen door een bevoegde overheid
1.1.1 een geheel van regels
een probleem wordt juridisch opgelost als de juiste normen en denktechnieken worden toegepast. In
het recht heeft elk woord een specifieke betekenis die door de wet, door de rechtspraak, door de
gewoonte of de rechtsleer is vastgelegd. De normen zijn meestal gedragsregels. Ze kunnen bevelen,
verbieden of een handeling toelaten.
Vb. de verkoper moet aan de koper een zaak leveren die met de overeenkomst in overstemming is.
Het huwelijk is verboden tussen alle bloedverwanten in de rechte opgaande lijn en nederdalende lijn
en aanverwanten in de rechte opgaande en nederdalende lijn.
1.1.2 opgesteld, minstens bekrachtigd door de samenleving
de opstelling van de rechtsregels is heel erg veranderd doorheen de tijd. Oorspronkelijk ging het om
onderlinge afspraken die zelf door de leden van de samenleving werden opgesteld. Daar is echter al
vele eeuwen geen sprake meer van. In onze parlementaire democratie worden de rechtsregels
opgesteld en bekrachtigd door vertegenwoordigers die door de leden van de samenleving zijn
verkozen. Bekrachtiging door de samenleving wordt hier dus nagestreefd.
1.1.3 met als doelstelling de ordening van de maatschappij
recht heeft ordening als enige doel. Het moet verhinderen dat het recht van de sterkste geldt. De
normen van het recht worden niet gemaakt met de dobbelstenen. Inhoud van het recht doet ertoe,
anders zou er geen discussie zijn over goed recht. Men doet in principe zijn uiterste best om de best
mogelijk rechtsnormen te maken. “dura lex, sed lex”: de wet is streng, maar het is de wet.
Rechtsregels beogen algemeen, objectiviteit en rechtszekerheid. De uitspraak van een rechter kan als
onrechtvaardig worden beoordeeld door een individu. Maar een rechter houdt rekening, moet zelfs
rekening houden met alle juridische elementen van een dossier. En soms heeft de rechter weinig
manoeuvreruimte.
Een wet die niet voor iedereen geldt en slechts gedeeltelijk wordt toegepast, is echter niet rechtvaardig
ten opzichte van de samenleving. Maar als men toch moet kiezen tussen orde en rechtvaardigheid, zal
het recht steeds orde vooropstellen.
1.1.4 het is afdwingbaar door een bevoegde overheid ten opzichte van iedereen
, elk rechtsregel en daar verschilt hij meer algemene normen, regels en waarden moet de mogelijkheid
bieden dat hij soms via de tussenkomst van de rechter kan worden afgedwongen door een bevoegde
overheid. Sancties kan de overheid opleggen in strafzaken. Dit afdwingbaar karakter geeft aan het
recht zijn absolute criterium. Daaraan kan worden getoetst of een regel al dan niet recht is. Het
afdwingen kan bestaan uit: straffen bij misdrijven, dwingen te betalen, dwingen iets te doen, verbieden
iets te doen.
Het afdwingbare karakter van het recht tegenover alle leden van de samenleving door een bevoegde
overheid onderscheidt het van andere normeringstelsels die bijvoorbeeld gebaseerd zijn op geloof,
ideologie of statuut van een rechtspersoon. Een persoon kiest daar vrij om zich te schikken naar de
regels van een dergelijke vereniging.
1.2 recht verandert en verschilt van land tot land
1.2.1 inleiding
het bestaande recht is het resultaat van een eeuwenlange ontwikkeling. Recht is een dynamisch
gegeven. En recht bestaat niet louter op zich maar is steeds beïnvloed geweest door de heersende visie
op economie, ethiek, maatschappij enz. Het Recht is ook verschillend van land tot land en soms
verschillende binnen eenzelfde land.
1.2.2 Codificatie
Ons huidig recht is gecodificeerd. Dat betekent dat het is opgetekend in systematische wetboeken die
van overheidswege zijn afgekondigd. Dat soort codificaties zij in geheel Europa vanaf 19 de eeuw
gemaakt met één grote uitzondering: Engeland. Dat land beschikt nog altijd niet over systematische
wetboeken. Gecodificeerd recht was in vele gevallen echter gebaseerd op het ongecodificeerde of niet
uitgeschreven recht dat eraan voorafging. En dat steunde op zijn beur op twee tradities: het inheemse
(de gewoonten) recht en het geleerde recht.
1.2.3 common Law-traditie
in de 19de eeuw zij in heel Europa, behalve Engeland en Schotland, dergelijke systematische
codificaties gebeurd waarin van overheidswege grote delen van het recht zijn vastgelegd. In Engeland
gebeurde dit niet. Daar is er de Common Law-traditie. Dit wil zeggen dat men heeft voortgebouwd op
het gewoonterecht zoals geïnterpreteerd door de rechters door de jaren heen. Rechtspraak is dus een
heel belangrijke bron van het recht daar en in vele andere Angelsaksische landen.
Wat betreft de verjaring is er een opvallend verschil tussen ons land en Engeland. Wat betekent
verjaring in strafzaken? Eenvoudig uitgelegd komt het erop neer dat slecht gedurende een bepaalde
tijd een misdrijf strafbaar is en dus kan worden vervolgd. Wanneer de strafvordering, de eis om
iemand te vervolgen wegens een misdrijf, niet binnen de geldende termijn wordt ingezet, treedt er
verjaring van de strafvordering in. Er zal bijgevolg geen uitspraak gedaan worden over de gegrondheid
van de tenlastelegging.
Er is hier een opvallend onderscheidt tussen de Common law-landen en de landen op het Europese
vasteland. Het is namelijk zo dat de verjaring in d elanden met een Common Law-traditie slechts in
een beperkte mate bekend is voor eerder lichte misdrijven. Dit is in tegenstelling tot vb. België,
Frankrijk en Nederland waar men een vaak complex verjaringsstelsel heeft uitgewerkt. De
rechtsfiguur van de verjaring is met andere woorden geen universeel dogma. In Engeland oordeelt de
rechter of een zaak nog voor de rechtbank wordt gebracht.
1.3 bronnen van het recht
het geheel van regels dat het recht uitmaakt vindt men terug in rechtsbronnen. De wet is de
voornaamste bron van recht, maar de voedingsbodem is beter. Er zijn verschillende bronnen die
hiërarchisch zijn gerangschikt. Als twee bronnen van het recht tegenstrijdige voorschriften geven, is
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller saartjedesmeyter. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $9.75. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now