Summary
Samenvatting Jeugdrecht blok 2
- Course
- Institution
- Book
Samenvatting van de kennisclips, tezamen met literatuur, jurisprudentie en wetsartikelen.
[Show more]
Connected book
Book Title:
Author(s):
- Edition:
- ISBN:
- Edition:
Seller
Follow
tessavanschaik
Reviews received
Content preview
Blok 2.1: Kinderbeschermingsmaatregelen, de ondertoezichtstelling en de machtiginguithuisplaatsing
Kinderbeschermingsmaatregelen
Kinderbeschermingsmaatregelen zijn een instrument van de overheid voor situaties waarin een
minderjarige ernstig in zijn ontwikkeling wordt bedreigd en vrijwillige hulp die dreiging niet of niet
voldoende kan wegnemen. De maatregelen grijpen in op het gezag van ouders, zij worden beperkt
in hun vrijheid om hun kinderen op hun eigen manier te verzorgen en op te voeden. Er wordt door de
overheid ingegrepen in het leven van het kind en het gezin. Doordat de maatregelen zeer ingrijpend
zijn dienen de maatregelen aan de volgende beginselen te voldoen:
- Uiterst middel: subsidiariteit. Is inmenging in het privéleven noodzakelijk? Het
subsidiariteitbeginsel kan worden afgeleid uit art. 8 EVRM en de jurisprudentie van het
EHRM: inmenging in het gezinsleven is slechts toegestaan als de maatregel bij wet is
voorzien, een geoorloofd doel dient en in een democratische samenleving noodzakelijk is;
- Proportionaliteit. Is er een andere minderverstrekkende maatregel mogelijk? In dat geval
dient een lichtere maatregel te worden toegepast. Gaat niet enkel om de zwaarte van de
maatregel, maar ook de duur van de maatregel. EHRM: een kinderbeschermingsmaatregel
moet worden gezien als een tijdelijke maatregel die moet worden beëindigd zodra de
omstandigheden dat toelaten. Het doel van de maatregel is de hereniging van het gezin (dit
betekent niet dat die hereniging altijd plaatsvindt);
- Transparantie. Belanghebbende dienen te weten wat er speelt. Er dient duidelijk te zijn
waarom een maatregel wordt opgelegd: wat is de concrete dreiging die daaraan ten
grondslag ligt? Daarnaast is het van belang om te weten hoelang een maatregel duurt.
Belanghebbenden dienen in gelegenheid te worden gesteld om te reageren op bijv. een
rapport;
- Belang van het kind. Het recht van het kind op een gezonde en evenwichtige ontwikkeling
wordt vooropgesteld. Art. 3 en art. 9 IVRK zijn hierbij van belang;
- Participatie. Kinderen dienen te worden betrokken in de procedure betrekkende de
kinderbeschermingsmaatregel. Art. 12 en art. 9 lid 2 IVRK, art. 799a en art. 809 Rv.
Juridisch kader
IVRK: artikelen 3, 9, 12, 16, 18, 19, 20.
EVRM: artikelen 6 en 8.
BW: boek 1, titel 13 en 14.
Rv: boek 3, titel 6, afdeling 1.
Jeugdwet, Besluit Jeugdwet, WMO 2015.
Het algemene doel van de kinderbeschermingsmaatregel is het opheffen van de bedreiging in de
ontwikkeling van het kind. Van deze bedreiging dient sprake te zijn indien een
kinderbeschermingsmaatregel wordt opgelegd. Er zijn verschillende
kinderbeschermingsmaatregelen:
- Ondertoezichtstelling.
Een ondertoezichtstelling wordt opgelegd indien is voldaan aan drie voorwaarden. Uit de
voorwaarden blijkt dat de maatregel er is voor situaties dat er tijdelijk moet worden
ingegrepen. Er wordt vanuit gegaan dat de ouders de verantwoordelijkheid voor de
verzorging en opvoeding van het kind uiteindelijk weer aankunnen en gaan dragen. Het is de
bedoeling van deze maatregel dat het kind, indien mogelijk thuis, binnen het gezin blijft
wonen. Door de kinderrechter wordt een gecertificeerde instelling genoemd. Die instelling
houdt toezicht op het kind. Van de GI wordt de medewerker, te noemen de
gezinsvoogdijwerker of jeugdbeschermer, toegewezen aan het kind. De medewerker heeft
contact met het gezin, de ouders en het kind en biedt steun, maar is geen hulpverlener. De
, medewerker kan aanwijzingen geven en de ouders zijn verplicht om deze op te volgen. De
ondertoezichtstelling houdt een beperking van het gezag in: dat betekent dat deze maatregel
enkel kan worden toegepast op het moment dat een minderjarige onder gezag (of voogdij,
art. 1: 326 BW) staat. De ondertoezichtstelling kan ook met spoed worden opgelegd (=
voorlopige ondertoezichtstelling). Zie ook art. 1:265k BW;
- Machtiging uithuisplaatsing.
Indien deze maatregel van toepassing is wordt het kind uit huis geplaatst. Deze maatregel
vindt plaats in het kader van de ondertoezichtstelling;
- Gesloten plaatsing.
Dit betreft een specifieke vorm van een uithuisplaatsing die apart in de Jeugdwet is geregeld.
Hierbij is niet altijd sprake van een ondertoezichtstelling;
- Gezagsbeëindigende maatregel.
Bij deze maatregel wordt er, in tegenstelling tot de ondertoezichtstelling, vanuit gegaan dat
de ouder niet meer in staat is de verantwoordelijkheid voor de verzorging en opvoeding te
dragen binnen een aanvaardbaar te achten termijn.
De maatregelen sluiten op elkaar aan en kunnen op elkaar volgen. Alle
kinderbeschermingsmaatregelen komen in beginsel enkel aan bod indien er een rechterlijke
toetsing aan vooraf is gegaan. Dit bevindt zich dus in het gedwongen kader.
Er is een veelheid aan commentaar op het stelsel van jeugdbescherming. Enerzijds zijn er lange
wachttijden/lange doorlooptijden en geen passend aanbod aan jeugdhulp, anderzijds is er niet
voldoende kundig personeel. Er zijn grote zorgen over het systeem dat faalt. Kinderen en ouders
moeten lang wachten op hulp en krijgen lang niet altijd passende hulp. Ook kinderrechters komen tot
deze conclusies, en in uitspraken wordt hier steeds vaker aandacht aan besteed: zorgen die bestaan
worden benoemd en kinderrechters beslissen soms dat de maatregel voor kortere tijd verleend
wordt, om op die manier in de gaten te houden of, en hoe er nu wel wordt gehandeld.
Als gevolg hiervan is het Toekomstscenario Kind- en Jeugdbescherming aangeboden aan de Tweede
Kamer. Hiermee zijn de zorgen echter niet opgelost. Er zijn niet genoeg GI’s om de zaken aan te
pakken. Rechters moeten dus soms een verzoek tot ondertoezichtstelling afwijzen, omdat de
uitvoering van de kinderbeschermingsmaatregel niet kan starten, terwijl de maatregel wel nodig is.
Ook wordt wel eens een zaak aangehouden tot een GI beschikbaar is. Duidelijk is dat het belang van
het kind door verschillende factoren niet altijd gediend wordt.
De ondertoezichtstelling art. 1:255 lid 1 BW
Het recht van het kind op een gezonde en evenwichtige ontwikkeling en de groei naar
zelfstandigheid staat centraal.
Drie vereisten ondertoezichtstelling:
1. Het kind wordt ernstig in zijn ontwikkeling bedreigd;
2. Zorg wordt niet of onvoldoende geaccepteerd;
3. De verwachting moet gerechtvaardigd zijn dat ouders met gezag binnen een aanvaardbare
termijn de verantwoordelijkheid voor de zorg en opvoeding weer kunnen dragen.
De eerste vereiste voor de ondertoezichtstelling is dat een kind ernstig in zijn ontwikkeling wordt
bedreigd. Hierbij is niet van belang of die dreiging aan de ouders te wijten is of niet (HR 6 oktober
1967). Ook is niet van belang dat het kind al daadwerkelijk bijvoorbeeld mishandeld wordt, dat de
dreiging/mogelijkheid bestaat is al voldoende. Het feit hoeft zich dus niet te hebben voorgedaan, wel
moet de dreiging reëel zijn.
, De rechter is verplicht de concrete bedreiging in de ontwikkeling van het kind in de beschikking op
te nemen (art. 799a Rv). Wanneer een kind ernstig wordt bedreigd is aan de beoordeling van de
rechter overgelaten (discretionaire bevoegdheid).
De ondertoezichtstelling vindt plaats in het gedwongen kader. Dit valt af te leiden uit art. 1:255 lid 1
onder a BW: ‘niet of onvoldoende wordt geaccepteerd’. Dit is de tweede vereiste voor de
ondertoezichtstelling. De verzoeker van de ondertoezichtstelling moet aannemelijk maken dat de
benodigde zorg niet of niet voldoende wordt geaccepteerd. Daarbij is accepteren bereidheid
hebben én het benutten van de zorg (HR 16 februari 2018). De hulp dient passend te zijn: het dient
erop gericht te zijn om de dreiging voor de minderjarige weg te nemen.
Er zijn ook situaties waar de ouders de zorg wel accepteren, maar het kind niet. Ook dan is er een
grond voor ondertoezichtstelling volgens Hof Arnhem-Leeuwarden 30 maart 2021.
Het derde vereiste is dat de verwachting gerechtvaardigd moet zijn dat ouders met gezag binnen
een aanvaardbare termijn de verantwoordelijkheid voor de zorg en opvoeding weer kunnen
dragen. Het gaat erom dat een ondertoezichtstelling niet maar blijft lopen terwijl duidelijk is dat de
ouders de verantwoordelijkheid voor de opvoeding van de minderjarige helemaal niet of niet meer
kunnen dragen.
Bij het bepalen van de aanvaardbare termijn moet op de leeftijd en de ontwikkeling van de
minderjarige gelet worden. Het bepalen van die termijn is maatwerk. Het kind mag niet te lang in
onzekerheid verkeren over het toekomstperspectief, dat wordt niet in het belang van de
minderjarige geacht. Het gaat erom dat het kind weet waar hij gaat opgroeien en of een
terugplaatsing nog kan worden gedaan zonder dat dat schade oplevert voor zijn ontwikkeling. Het
criterium aangaande het toekomstperspectief lijkt niet zo zeer op de eerste ondertoezichtstelling te
zien, maar meer op de verlenging daarvan en op de combinatie met de machtiging uithuisplaatsing.
Als duidelijk is dat de ouders niet de verantwoordelijkheid voor de verzorging en opvoeding kunnen
dragen, dan dient een ondertoezichtstelling niet keer op keer te worden verlengd.
Een vorm van ondertoezichtstelling is de omgangsondertoezichtstelling. De ondertoezichtstelling
wordt dan opgelegd in het kader van de omgang. Dit kan zijn bij het ontbreken van een
omgangsregeling of juist bij het tot stand brengen of het uitvoeren daarvan. Gevolg van hetgeen wat
omtrent de omgangsregeling speelt is dat de minderjarige ernstig in zijn ontwikkeling wordt bedreigd
en andere middelen om deze dreiging af te wenden zullen falen of hebben gefaald. Uit de motivering
van de rechter zal dit moeten volgen. Aan deze vorm van ondertoezichtstelling worden zware
motiveringseisen gesteld. Het is niet voldoende dat het gebrek aan contact met eeb ouder voor het
kind een ernstige ontwikkelingsbedreiging met zich meebrengt. Ondubbelzinnig zal moeten volgen
dat er geen andere middelen waren om het doel te bereiken (HR 13 april 2001, herhaald in HR 19
februari 2016). Hoewel de vereisten streng zijn komt een omgangsondertoezichtstelling in de
feitenrechtspraak relatief vaak voor.
De ondertoezichtstelling kan ook uitgesproken worden over de ongeboren vrucht, het kind wordt
immers als reeds geboren aangemerkt als het belang van het kind dit vordert (art. 1:2 BW). Op deze
manier kunnen er maatregelen worden getroffen en kan de zwangerschap zo nodig gecontroleerd en
begeleid worden, evenals de geboorte. Een dergelijke ondertoezichtstelling kan worden opgelegd als
een vrouw door haar manier van leven de belangen van het kind niet genoeg in aanmerking neemt
(bijv. verslaving, maar ook indien zij heeft laten zien in het verleden dat zij niet de zorg voor de
kinderen op zich kan nemen zoals in Rb Overijssel 2 december 2014).
De ondertoezichtstelling houdt in dat het kind onder de toezicht van een GI komt te staan. Een
verzoek tot ondertoezichtstelling kan worden ingediend door:
- Raad voor de Kinderbescherming;
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller tessavanschaik. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.43. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67474 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now