Koloniale geschiedenis Hoorcollege
Week 1: Het “wonder” Europa? De “nieuwe” tijd
Hoe heeft Europa zich kunnen ontwikkelen tot een continent dat de rest van de wereld heeft
gedomineerd?
Europa heeft de wereld veroverd, Europa kent de verlichting, moderniteit, industrialisering.
Het is allemaal aan de hand van een Europees model. Bestaat het wonderlijke Europa wel?
Dit is een belangrijke discussie.
De nieuwe tijd; Dat Europa wel een renaissance heeft gehad, verlichting en daarna de
moderne tijd. Nu is de vraag of we dit nog steeds kunnen benaderen vanuit een punt dat dit
nog steeds waar is (denk aan het postmodernisme van tegenwoordig).
Volgens Adam Smith was de tijd van de ontdekkingen enorm belangrijk; de ontdekking van
Amerika volgens Europees perspectief. Is het idee van “mankind” mogelijk niet ook
Europees?
Alleen maar koloniale geschiedenis heeft zijn beperkingen en je moet de koloniale
geschiedenis ook een plek kunnen geven in de globale geschiedenis. – Gommans.
Netwerken; van goederen, mensen, ideeën seculieren zijn belangrijk.
Termen zijn enorm belangrijk en kunnen ook bepaalde normen en waarden dragen. Daarnaast
zit er een bepaalde landing in begrippen en moet er goed gekeken worden naar welke worden
je gebruikt als je geschiedenis schrijft.
Europa als randverschijnsel:
- Atlas van Peutinger; geeft aan dat er een duidelijk beeld was met een aan een gesloten
gebied. Zo werd er over gedacht.
- In die wereld was Europa (Noordwest-Europa).
- Europa was een laatbloeier; de geschiedenis van China gaat veel verder terug en ook
van de Middellandse Zee.
- Wat je ziet is dat Europa een grensgebied is (Dit deden de Romeinen ook, limes).
- Als je kijkt naar de opkomst van Noordwest-Europa dan is het de opkomst van die
oude frontier. Nederland was een frontier; met de Rijn als grens tussen barbaarsheid
en Romeinse cultuur.
Allemaal verhalen staan met elkaar in verband, het is niet altijd een clash tussen twee
verschillende culturen. → er is niet zozeer een clash, maar sprake van een groot gebied die al
lang verbonden waren met elkaar en dus niet door de ontdekkingsreizen waren verbonden
voor het eerst. Het idee van ‘ontdekking’ moet je eigenlijk vergeten, omdat de wereld al meer
verbonden was dan dat.
Minder de focus op contineten. Daarnaast zijn zee en savanne geen grenzen, maar
verbindingspunten. We zien een kenmerkend idee van de Europese expansie is de opkomst
van de zee.
,Daarnaast heb je belangrijke handelsroutes die als belangrijk verbindingspunt gezien kunnen
worden. Zo bestonden er vele zijderoutes, maar langzamerhand gaan toch steeds meer mensen
massaal richting de kust en gebruiken ze de zee om zich met elkaar te verbinden.
- Alle grote Aziatische steden liggen aan de kust en niet alleen in Azië. Dit komt op
vanaf de 17e eeuw, en daarvoor was dit niet heel erg het geval.
- Pax Mongolica is “the rise of the centre” 1200-1300.
- Nomaden zijn enorm belangrijk voor verbindingen en voor netwerken (uitwisseling
van mensen, ideeën en goederen).
Als we kijken naar de wereldgeschiedenis dan is Europa eigenlijk ook gekoloniseerd; vooral
economisch en cultureel door de islamitische wereld. Het Middellandse Zeegebied kon
meeprofiteren van de bloei van steden in Noord-Afrika en Midden-Oosten.
- Het is ondenkbaar dat er in Europa een renaissance kon ontstaan zonder de invloed
van teksten die zijn vertaald en vanuit islamitische landen naar Europa zijn gebracht
(Italië).
Zheng He (1405-1433):
- De Europeanen waren niet de eerste die een imperium probeerde op te bouwen in het
Atlantisch gebied.
- Zheng He had zelf bijna Europa ontdekt. Dit gebeurde al aan het begin van de 15e
eeuw. De Chinezen gingen met grote vloten opzoek naar nieuwe gebieden. Het waren
expedities en duidelijk worden gemaakt dat men ondergeschikt was aan de keizer aan
het middenrijk.
- VB: Paarden uit Iran voor India; edelstenen en peper uit Zuid-India voor China; en
alles betaald doorzilver uit China!
- Veel paarden werden ziek op zee, maar konden niet overgeven waardoor ze dood
gingen; dus veel paarden die verscheept werden overleefde een overzeese reis niet.
Je kunt zien dat er eigenlijk 4 zones zijn; Mediterranean, Arabian Sea, Bay of Bengal en
Chinese seas. Deze overlappen elkaar ook weer wat laat zien dat gebieden verbonden waren.
- Van groot belang is dat de handelscontacten en diplomatieke contacten gaan over zee.
- Een focus op zee zet alles op zijn kop en natiestaten op zijn kop.
- We moeten kijken naar de maritieme contacten en naar de context waarin Europa zich
ontwikkeld.
Voorlopige conclusie:
Wat is dan ‘wonder Europa’?
- Ze kunnen een centrale positie innemen door moderne wapens, technologische
ontwikkelingen. De ontdekking van ‘de nieuwe wereld’ geeft Europa de kans om mee
te doen aan het continuüm.
- Europa kan zilver leveren en is dus een speler.
- Scheepvaart en de ontwikkeling van Europese schepen zijn ook enorm belangrijk.
- Oorzaak; dankzij de nieuwe wereld kon Europa zich aansluiten bij de oude wereld.
,Hoorcollege week 2: De dekolonisatie van Europa
Laten we afstand nemen van termen zoals continenten en natiestaten. We moeten het zien als
een continuüm: verbonden door zeeën en woestijnen.
- De nieuwe wereld geeft Europa de kans om zich te positioneren in dat oude
continuüm.
- Je kan de wereld verdelen in verschillende ‘cirkels’ waar handel werd gedreven. →
Dus waar ze elkaar overlappen waren belangrijke knooppunten voor handel, goederen,
ideeën en mensen.
Aansluiting 1; Middellandse Zee:
- We hebben Europa en het wordt een soort omarming, de zuidkant is de Middellandse
Zee en aan de bovenkant is het de Oostzee. → Dit zijn van oudsher de
verbindingspunten die Europa met de rest van de wereld in verbinding heeft gebracht.
- Venetië was vooral nauw verbonden met Egypte. Zowel Egypte als de Zwarte Zee
konden weer tappen in het Mongoolse netwerk. De middellandse zee zorgde dus voor
belangrijke contacten met zowel Europa, als Azië en het Midden-Oosten.
Aansluiting 2: Deense kolonisatie:
- Er ontstonden ook allemaal contacten door de Vikingen.
- Zeeën en rivieren speelde dus een enorm belangrijke rol in de verbinding binnen
Europa en ook buiten Europa.
- Daarnaast de Baltische Zee; Hanze route en steden.
Europa kon zich dus steeds verder uitbreiden en ontwikkelen door de 2 verschillende
verbindingen van de Oostzee en de Middellandse Zee.
Data:
- Stichting van Bagdad is de stichting van het kalifaat in 762.
- 955 Lechveld: Otto ! verslaat Magyaren.
- Kruistochten 1096-1272 waardoor Europa probeert deel uit te maken van dat
continuüm. Het was ook belangrijk voor Europa, omdat het moeilijke krijgers naar het
buitenland kon sturen.
- Dzjengis Khan (Gouden Horde).
- Zwarte Dood.
- 1356 de start van de Hanze.
- 1453 val van Constantinopel.
- 1492: Val van Granada.
Ontwikkelingen:
- Middeleeuws Europa wordt via binnenzeeën in de vaart der volkeren gebracht.
- Emancipatie West Europa: Medieval climate anomaly, demografische verschuiving
naar Noordwesten.
- Mondiale parallellie: India & China.
, Medieval War Period → Je had te maken met een ‘kleine ijstijd’. Hierdoor kwam er
verplaatsing van landbouwgebieden en de ontwikkeling van betere technieken op komst. Het
Drieslagstelsel werd steeds belangrijker en zorgde voor meer voedsel.
- China is begonnen in het Noorden; maar als gevolg van de klimaatveranderingen is
Zuid-China steeds meer open komen te liggen en is de rijstbouw enorm belangrijk
geworden door de enorme regenbouw.
- India zie je hetzelfde; het imperium zat altijd in het noorden, maar door gevolg van de
klimaatveranderingen en de rijstbouw, tempelbouw en zie je de opkomst van de
kustgebieden die steeds belangrijker worden en een belangrijkere rol spelen.
Conclusie: Omkering Pirenne-these:
- Economic islamization of Europe.
- Pirenne had het altijd over het verschijnsel dat Europa de duisterse eeuwen in gaat
door het isolement van de islamitische wereld. Je had een bloeiperiode van de
Romeinse tijd, maar daarna gaat het naar duister → maar tegenwoordig moet je het
omkeren → Europa heeft zich juist kunnen binden aan de islamitische expansie
waardoor er nieuwe bloei kon ontstaan na het jaar 1200.
- Italië zie je dan de opkomst van de steden; herintroductie gouden munt. Dit komt
doordat ze weer meer handel krijgen met het Middellandse Zeegebied.
- Herintroductie kapitalisme. → Commenda handel = je kan een andere handelaar
inschakelen om goederen te verkopen. Je maakt een contract om zo een deal te kunnen
sluiten en samen de goederen te verkopen. Je ziet steeds meer commendas in de
mediterrane wereld.
- Begin Aziatische consumptie? → vooral in de opkomende steden.
- Voorgeschiedenis Renaissance. Door de contacten met het Byzantijnse rijk.
Als Europa met de buitenwereld wordt verbonden dan komen ook de eerste sporen van
Globalisering op.
Opkomst Maritieme Frontier:
De kustgebieden komen op.
- Europese Expansie overzee (langs kusten) denk dan aan Portugal en Spanje als
eersten.
- “Islamitische” expansie langs Aride Zone ; osmanen, safavieden, Uzbeken en
Mughals.
- We zien dus niet alleen de opkomst van Europa, maar ook de opkomst van drie grote
rijken: Ottomaanse Rijk, Safavieden Rijk en het Mughal Rijk.
- Ook islamisering op komst in bijvoorbeeld Indonesië.
Motieven Iberische expansie:
1. Gold.
2. God.
3. Glory.
- Emancipatorisch proces.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller bilbobeggings. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $4.81. You're not tied to anything after your purchase.