Bijzonder bestuursrecht sociaal domein
College 1 - week 1 Inleiding in de sociale zekerheid
Sociaalzekerheidsrecht
● Publiekrecht→ bestuursrecht→ sociaal bestuursrecht
● Privaatrechtelijke normen?
○ Jawel. denk aan je zorgverzekering (dit is een overeenkomst tussen jou en je
verzekeraar
● Instrumenteel recht→ ‘Gereedschapsrecht’
● Algemene wet sociale zekerheid?
○ Nee die is er niet
● Het geheel van maatregelen dat nodig is om de gevolgen te compenseren van de
risico’s die mensen lopen bij het functioneren in de maatschappij (+ tegenwoordig: en
uitkeringsgerechtigden steun geven bij het vinden van werk)
Sociale risico’s wie vangt het op?
● Werknemersverzekeringen→ kwartiel 2.1
● Volksverzekeringen→ deze module
○ Voor alle ingezetenen
● Sociale voorzieningen→ deze module
○ Worden op decentraal niveau uitgevoerd
Beantwoord de volgende vragen:
1. Wat is het verschil tussen sociale voorzieningen en sociale verzekeringen?
a. Het verschil zit hem in de manier van financieren.
2. Zijn de sociale verzekeringen verplichte verzekeringen? Waarom wel of niet?
a. Ja, ze zijn verplicht voor een ieder die onder deze verzekeringen valt. Je
moet geld afdragen. Heeft te maken met de collectiviteit. Als men zich zou
onttrekken is het niet meer te betalen
3. Wat zijn de werknemersverzekeringen?
a. Denk aan de WIA, WAO, WW, ZW
4. Door wie worden de werknemersverzekeringen uitgevoerd?
5. Wat zijn de volksverzekeringen?
a. Denk aan de Wlz, AOW, Anw, ZVW
6. Door wie worden de verschillende volksverzekeringen uitgevoerd?
a. AOW→ SvB
b. ANW→ SvB
c. Wlz→ zorgkantoren
d. ZVW→ zorgverzekeraars
, 7. Wie zijn van rechtswege verzekerd bij een volksverzekering?
8. Wat zijn de sociale voorzieningen?
a. Denk aan de Participatiewet, IOAW, IOAZ, TW, AKW, WMO
9. Door wie worden sociale voorzieningen uitgevoerd?
10. Wie vallen onder de kring van verzekerden ten aanzien van de sociale
voorzieningen?
Sociale voorzieningen
● Worden betaald uit belastingopbrengst en dienen als laatste financiële vangnet
Sociale verzekeringen
● Worden betaald uit premieheffing (over het arbeidsinkomen)
● Te verdelen in volksverzekeringen en in werknemersverzekeringen
Volksverzekering
● Iedere inwoner van Nederland/ of werkend in Nederland (ofwel de ingezetene)
● Premies betaald door WN/ zelfstandige
Werknemersverzekering
● Bedoeld voor werknemers
● Premies betaald door WN en WG samen
Nederland van verzorgingsstaat naar participatiesamenleving
● “We gaan terug naar de nachtwakersstaat. De overheid heeft in de
nachtwakersstaat een zo klein mogelijke rol binnen de maatschappij. De sociale
zorg werd door de overheid overgelaten aan het volk, aan de kerk, aan particulieren
enzovoort.”
● “Aan het eind van de 19de eeuw werd duidelijk dat de nachtwakersstaat ook nadelen
had. Arbeiders en kinderen werden niet beschermd. Daarom werd in 1874 het
kinderwetje van Van Houten van kracht. Dit was de eerste wet in Nederland die
een einde moest maken aan de kinderarbeid. Deze wet verbood dan ook dat
kinderen tot 12 in fabrieken gingen of mochten werken.”
● “Als we dan kijken naar de eerste pijler van de sociale zekerheid dan gaan we naar
1901. Dat was de ongevallenwet. Het was de eerste echte sociale zekerheidswet in
Nederland. Daarna volgden er meer: de AOW, WW, WAO etc.”
● “Als we bij deze laatste blijven (WAO), dan werd duidelijk dat zeker ten aanzien van
de WAO het ook wat negatieve bijwerkingen had. Want de verzorgingsstaat is
opgebouwd op het principe van solidariteit. Iedereen draagt premies en belastingen
af om te zorgen dat andere mensen dus een uitkering kunnen krijgen. Maar wat was
er nou bij deze WAO? Al snel na de invoering begon het aantal uitkeringen heel erg
te stijgen. Want deze uitkering was eigenlijk zo gek nog niet. Het was aantrekkelijker
dan een werkloosheidsuitkering. Dus wat gebeurde er? Bij reorganisaties gingen
werkgevers mensen wegsaneren door ze een WAO uitkering te geven. Dus ze
gingen het bedrijf verlaten omdat ze niet meer aan het werk konden. Maar ze konden
eigenlijk nog best gedeeltelijk werken. Iedereen had er belang bij. De werkgever kon
goedkoop van zijn overige werknemers af, en de vakbonden vonden de WAO een
mooie troostprijs. De arbeiders zelf vonden het zelf vaak ook wel prima. En dat
betekende dus dat er heel veel uitkeringen ten aanzien van die WAO kwamen. Het
individuele belang, kan je dus wel zeggen, werd afgewenteld op het collectief(alle
, werkende die premies betaalden). Het collectief was hier niet blij mee en dus kwam
de solidariteit onder druk te staan. Want de werkenden vroegen zich af of alle
premies die zij betaalden wel terecht gebruikt werden. En daarom zie je na 1987 een
versobering van de WAO om deze misbruik tegen te gaan. ”
● “Ook werd er een parlementaire enquête gehouden in 1993. Toen was het een
tijdje stil rondom de WAO, niemand durfde zijn handen eraan te branden. Uiteindelijk
is in 2005 pas de WAO vervangen door de WIA. Bij de WIA staat het kijken naar
wat je nog wel kunt op de voorgrond.”
● “Ook is in de loop der tijd de bijstand aangescherpt. Want zeiden ze, mensen vinden
het prima dat ze deze uitkering krijgen en worden niet echt meer gemotiveerd om
werk te gaan zoeken. Om mee te gaan doen. En ze vonden dat dat moest
veranderen. Burgers moesten minder leunen op de overheid en meer eigen
verantwoordelijkheid nemen. En die eigen verantwoordelijkheid kwam steeds meer
op de voorgrond te staan. Daarom dat we nu de participatiewet hebben, de WMO, en
de jeugdwet”
● “In onze participatiesamenleving staat het meedoen voorop. Kun je je eigen boontjes
niet doppen? Pas dan komt de overheid in beeld. Niet alleen ten aanzien van werk
maar ook ten aanzien van zorg. Je moet kijken of er iemand in je sociale netwerk is
die jou zorg kan verlenen.“
Eigen verantwoordelijkheid
● De overheid vindt dat werkgevers en werknemers bijvoorbeeld hun eigen
verantwoordelijkheid moeten nemen.
○ Denk aan de Ziektewet. Als iemand ziek is maar nog wel ‘gewoon’ een
arbeidsovereenkomst heeft, zit deze persoon de eerste twee jaar van ziekte
nog helemaal niet in de ziektewet. De werkgever betaalt gedurende deze
periode namelijk (gedeeltelijk) het loon door.
Decentralisatie in het sociale domein
● De afgelopen jaren is er veel veranderd. Met de invoering van de participatiewet, de
WMO en de jeugdwet. Dat is een gevolg van het feit dat de overheid een beroep
doet op de eigen verantwoordelijkheid van de burgers. Daarmee is volgens sommige
ook wel een einde gekomen aan de verzorgingsstaat.
● Ook het neerleggen van de uitvoering van voorgenoemde regelingen bij de
gemeenten is een van de veranderingen.
Decentralisatie in het sociale domein- participatiewet
● De ontstaansgeschiedenis
○ Vanaf 1 januari 2015 is de participatiewet van kracht geworden. In deze
participatiewet zijn 3 oude wetten opgegaan. Dat is de Wajong, de Wet
Sociale Werkvoorziening en de Wet Werk en Bijstand.
● De aanleiding
● Doel
○ Het doel van de participatiewet is eigenlijk bezuinigen. Daarbij gaat het er ook
om om zoveel mogelijk mensen met arbeidsvermogen naar werk toe te
leiden. Bij voorkeur naar betaald werk. En bijstand te verlenen aan mensen
die niet meer in staat zijn om zelf volledig in hun levensonderhoud te
, voorzien. Het doel is om iedereen in staat te stellen om als volwaardig burger
mee te doen in en bij te dragen aan de maatschappij. Hier wordt zoveel
mogelijk uitgegaan van de eigen kracht van mensen. In het kader van de
participatiewet is er ook een banenafspraak gemaakt.
● Voor wie?
○ Iedereen die kan werken maar die het zonder ondersteuning niet redt op de
arbeidsmarkt. Dus ook voor mensen met een arbeidsbeperking moet de
mogelijkheid er zijn om werk te vinden.
Decentralisatie in het sociale domein- WMO
● De ontstaansgeschiedenis
○ Sinds 2007 is de WMO ingevoerd. De WMO maakt een einde aan de
welzijnswet. En deze nieuwe wet bracht de huishoudelijke thuiszorg vanuit de
Algemene Wet Bijzondere Ziektekosten onder bij de gemeenten.
● De aanleiding
○ Het maatschappelijk doel van de WMO is meedoen. De wet moet ervoor
zorgen dat mensen zo lang mogelijk zelfstandig kunnen blijven wonen en
mee kunnen blijven doen in de samenleving. Al dan niet geholpen door
familie, vrienden of bekenden.Als dat niet kan, dan is er ondersteuning vanuit
de gemeente.
● Doel
○ Het doel van de WMO is het bevorderen van de sociale samenhang en
leefbaarheid in de gemeente. En bevorderen dat mensen zo lang mogelijk
zelfstandig kunnen functioneren.
● Voor wie?
○ Alle ingezetenen van Nederland en alle vreemdelingen die rechtmatig in
Nederland verblijven kunnen een beroep doen op de WMO. De WMO kent
geen minimumleeftijd en ook geen maximumleeftijd.
Decentralisatie in het sociale domein- jeugdwet
● De ontstaansgeschiedenis
○ De jeugdwet vervangt de Wet op de jeugdzorg die tot 2015 geldig was, maar
ook de verschillende onderdelen ten aanzien van jeugdzorg die onder de
zorgverzekeringswet vielen en de algemene wet bijzondere ziektekosten.
○ Ook de jeugdbescherming en de jeugdreclassering maken nu onderdeel uit
van deze jeugdwet.
● De aanleiding
○ Er heeft een aantal stelselwijzigingen plaatsgevonden in de zorg. Ook de
decentralisatie van overheidstaken naar de gemeenten heeft een rol
gespeeld. De overheid was van mening dat de zorg voor de jeugd te
versnipperd was geraakt. Het kenmerkte zich door veel regels en
bureaucratie en daar wilde ze van af.
● Doel
○ Er zijn een aantal doelstellingen maar ook deze wet gaat weer uit van de
eigen verantwoordelijkheid en de eigen mogelijkheden van ouders en
jeugdigen. Als het sociale netwerk kan worden ingezet moet dat gebeuren.
○ Een ander doel is het minder snel voorschrijven van medicatie en de
zorgvraag terugdringen.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller azfan6. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.91. You're not tied to anything after your purchase.