Summary
Samenvatting persoonlijkheidspsychologie
- Course
- Institution
Samenvatting persoonlijkheidspsychologie jaar Alle slides en lessen in 1 document, ook het boek gebruikt voor extra informatie
[Show more]
1 review
By: fiennys12 • 1 year ago
Seller
Follow
romyvanherk1
Reviews received
Content preview
Inleiding PersoonlijkheidspsychologieDefinitie persoonlijkheid
Persoonlijkheid = de verzameling van psychologische trekken en mechanismen binnen een individu, die
georganiseerd en relatief stabiel zijn, en die de interacties met en de aanpassingen aan de intrapsychische, fysieke en
sociale omgeving beïnvloeden
Gemiddelde neigingen (average tendencies) = een eigenschap van iemand die vaker voorkomt, dit kan je niet altijd
zien
Trekken (traits) = eigenschappen die verschillen/gelijkenissen tussen mensen beschrijven
Je beschrijft, verklaart en voorspelt toekomstig gedrag om bepaalde situaties en gedragingen te verklaren => enkel
op groepsniveau
Cognitieve processen van informatieverwerking bv iemand die extravert is gaat op een bepaalde manier interactie
maken met anderen vergeleken met introverten
Je persoonlijkheid zorgt voor onderstaand proces
Persoonlijkheid is intern
Het is georganiseerd => geen willekeurige verzameling van elementen, maar samenhangend geheel bv als je
boodschappen gaat doen ben je nog steeds dezelfde persoon als gisteren
Relatief stabiel doorheen de tijd en consistent overheen situaties kindertijd en volwassenheid vergelijken
Interactie tussen persoon en omgeving is complex!
- Perceptie = bv angstig zijn als iemand je naam roept op straat en het als raar opneemt
- Selectie = bv extraverten kiezen sneller groepssporten vergeleken met introverten
- Uitlokking = bv je bent kwetsbaar en kan bescherming van andere uitlokken, bv een rustige hobby aanbieden als
je kind heel druk is
- Manipulatie = bv je probeert de situatie aan te passen aan je persoonlijkheidsprofiel
Adaptief functioneren = flexibel omgaan met stress, uitdagingen etc. die we tegenkomen en tegelijk onze levensstijl
behouden
Onze omgeving stelt ons voortdurend op de proef:
- Fysieke omgeving: fysiek gevaar bv overleving, veiligheid
- Sociale omgeving: vrienden, collega’s, partner bv liefde, respect, erbij horen
- Intrapsychische omgeving: herinneringen, dromen, verlangens,… bv eigenwaarde
We hebben verschillende verlangens en die kunnen we door onze persoonlijkheid sneller/minder snel bereiken
Terminologie
Temperament en persoonlijkheid spelen allebei een even grote rol
,Persoonlijkheidspsychologie
Persoonlijkheidspsychologie =
1. Houdt zich bezig met bestuderen van persoonlijkheid
2. Begrijpen van individuele verschillen tussen mensen
Impliciete theorieën zijn:
Intuïtief
Selectieve waarneming
Evaluaties
Wetenschappelijke persoonlijkheidstheorieën
Beschrijven menselijke kenmerken
Persoonlijkheid als psychologisch construct (= NIET direct observeerbaar en determinant van gedrag)
Drie analyseniveau
2 verschillende onderzoeken om persoonlijkheid te bestuderen
Theorie versus onderzoek
Grote persoonlijkheidstheorieën zijn die worden vergeleken met de Hedendaagse onderzoek in
gebaseerd op de analyseniveau empirische onderzoeken persoonlijkheidspsychologie en die
‘human nature’ van Freud analyseniveau en individuele
groepsverschillen zijn daar
belangrijk in
Wat is een goede persoonlijkheidstheorie
Voorziet richtlijnen voor verder onderzoek
Verklaart en organiseert bestaande bevindingen
Maakt voorspellingen over gedrag en psychologische fenomenen
Astrologie is geen theorie, maar een overtuiging!
Evaluatiecriteria van wetenschappelijke theorieën
Heuristische waarde: het brengt alles verder vooruit
Toetsbaar
Spaarzaam: zonder al te veel theorieën verklaren
Volledig
, Persoonlijkheidstheorieën
1. Dispositionele persoonlijkheidstheorieën
Wat zijn persoonlijkheidstrekken?
= fundamentele en universele bouwstenen van persoonlijkheid. PH-treken zijn dus typerend en karakteristieke
eigenschappen
Dispositie = geneigdheid om zich op een bepaalde manier te gedragen
Uitgangspunt van trektheorie =>
Trekken zijn relatief stabiel in de tijd en
Relatief consistent over de situatie
Trekken als intern/causaal: Trekken als louter beschrijvende termen:
Inwendig Geen veronderstelling over oorzaak en gedrag
Verklarend voor gedrag Categorie van handelingen die vaak voorkomen
Sluimerend aanwezig kunnen zijn
Identificeren van trekken door 3 dispositionele modellen
Lexicale benadering
Lexicale hypothese = we hebben voor alle belangrijke, relevante individuele verschillen een woord in onze taal
Belangrijk van trekken bepaald door 3 criteria:
1. Gebruiksfrequentie
2. Synoniemfrequentie
3. Cross-culturele universaliteit => komt het overheen verschillende culturen voor?
=> woordenboekstudies en individuele verschillen selecteren daar in wat wel en niet kan
Statistische benadering
1. Als eerst vertrek je vanuit een itempool vanuit de woordenboek studies uit de lexicale benadering
Dan vind je verschillende adjectieven
Vragen over gedrag, emoties en ervaringen
2. Dan ga je reduceren dmv factoranalyse
Factoranalyse = identificeren van grote, onderliggende dimensies om aantal items te reduceren
Groeperen van persoonlijkheidstrekken die sterk correleren en gemeenschappelijke kenmerken hebben
Items en adjectieven die vergelijkende patronen hebben worden samen geplaatst factor of dimensie
Theoretische benadering
Theorie bepaalt belangrijkste trekken
Selectie van items in functie van theoretische constructen die belangrijk zijn om PH-trekken te meten
Deze 3 benaderingen samen = dispositionele modellen
Evolutie van trektheorieën
Gordon Allport
Lexicale benadering
GEEN persoonlijkheidsinstrument gemaakt
Identificeerde 17 953 trekken in het Engels waarvan 4500 stabiel zijn
Aanhanger nomothetische en idiografische benadering
Gedrag is deels variabel (de persoonlijkheid) en deels consistent (de situatie)
Voorspellen gedrag in specifieke situatie => onmogelijk
Raymond Cattell
, Deed empirisch onderzoek naar structuur van persoonlijkheid
Statistiek => multi-method benadering (S,T en L-data)
Startpunt: 4500 strekken
Reductie gedaan obv synoniemen en factoranalyse
16 persoonlijkheidsfactoren
Kritiek: te veel factoren weerhouden, zeer moeilijk repliceerbaar => mensen komen moeilijk tot dezelfde
uitkomst
Hans Eysenck
Elke belangrijke persoonlijkheidsdimensie is in mate ergelijk en heeft een aantoonbare fysiologische basis
(iets lichamelijks)
Elimineerde dimensies als ze daar niet aan voldeden
Factoranalyse van 3 basistrekken (PEN-model)
o Extraversie – introversie
o Neuroticisme – emotionele stabiliteit
o Psychoticisme
Hiërarchisch model:
Kritiek: hij had te weinig factoren gebruikt
Five factor model
Fiske
Eerste versie 5 factorenmodel
Werkte verder op date Cattell
Factoranalyse
De uiteindelijke big 5 = neuroticisme, extraversie, openheid, aangenaamheid, gewetensvolheid
Verschil tussen 5 factoren model en Big 5: je spreekt van big 5 als je vertrokken bent vanuit lexicaal onderzoek
Paul Costa en Robert McCrae
Jaren 70-80
Factoranalystisch onderzoek obv vragenlijstgegevens en GEEN lexicale benadering
Eerst: 3 persoonlijkheidsdimensies
Vanuit lexicale benadering => een toevoeging van aangenaamheid en conciëntieusheid
Bestaan van five factor model
5 bipolaire dimensies:
Elke trek valt op een schaal gescoord bv scoor je hoog op extravert dan scoor je laag op introvert
Elke trek is normaal verdeeld
1. Extraversie ↔ Sociaal, assertief, dominant, energiek en optimistisch VS een voorkeur hebben voor
Introversie solitaire activiteiten, anderen volgen en introvert zijn – kwantiteit sociale interactie
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller romyvanherk1. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $12.42. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
67096 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now