Inhoudsopgave
H1: Basishouding........................................................................................................................................... 3
1.1 Doel van hulpverlening...................................................................................................................................3
1.2 Visie op hulpverlening....................................................................................................................................3
Roos van Leary.................................................................................................................................................3
1.3 Fundamenten van een empowerende benadering.......................................................................................4
H2: Inleiding communicatie............................................................................................................................ 5
2.1 Definitie van Fauconnier................................................................................................................................5
2.1.1 Virgina Satir: circulaire communicatie....................................................................................................6
2.1.3.1 Coderen in tekens en symbolen decoderen........................................................................................8
2.1.3.2 de zender.............................................................................................................................................9
2.1.3.3 de ontvanger........................................................................................................................................9
2.1.3.4 De boodschap....................................................................................................................................11
2.1.3.5 Het kanaal..........................................................................................................................................11
2.1.3.6 Directe en indirecte communicatie...................................................................................................11
2.1.3.7 Feedback............................................................................................................................................12
2.1.3.8 Ruis (noise)........................................................................................................................................12
2.1.3.9 situatie: wie, wat, waar en hoe (context)..........................................................................................12
2.1.3.10 de tijdslijn: verleden – heden – toekomst.......................................................................................13
2.2 Axioma’s van de communicatietheorie (Watzlawick)..................................................................................13
2.2.1 Eerste axioma: communiceren doe je altijd.........................................................................................13
2.2.2 Tweede axioma: je spreekt altijd dubbel doorlezen ...........................................................................13
2.2.3 Derde axioma: Elk zijn waarheid..........................................................................................................15
2.2.5 vijfde axioma: symmetrische en complementaire interacties.............................................................18
H4: Omgaan met emoties............................................................................................................................. 19
4.2 Een eerste omschrijving van emoties...........................................................................................................19
4.2.1 Wat zijn emoties?.................................................................................................................................19
4.2.2 Functie van emoties..............................................................................................................................19
4.2.3 Verschillen in het omgaan met emoties (Copingmechanismen).........................................................20
4.2.4 Emoties en communicatie....................................................................................................................21
4.4 Ik en de ander met zijn gevoelens................................................................................................................21
4.4.1 Hoe de gevoelens van anderen exploreren?........................................................................................21
4.4.2 Veel gemaakte fouten..........................................................................................................................22
4.4.3 Omgaan met gevoelens van cliënten...................................................................................................22
H5 Feedback................................................................................................................................................ 22
5.1 Inleiding........................................................................................................................................................22
5.2 richtlijnen voor het geven van feedback......................................................................................................23
5.2.1 Wacht niet te lang................................................................................................................................24
5.2.2 Beschrijf concreet gedrag.....................................................................................................................24
5.2.3 Vertel wat het je doet...........................................................................................................................24
5.2.4 Spreek steeds vanuit je eigen naam.....................................................................................................24
5.2.5 Geef bruikbare feedback......................................................................................................................25
5.2.6 Geef feedback die hanteerbaar is........................................................................................................25
5.2.7 Wees uitgenodigd.................................................................................................................................25
1
, 5.2.8 Geef indien nodig suggesties voor verbetering....................................................................................25
5.3 Richtlijnen voor het ontvangen van feedback..............................................................................................25
5.3.1 Luister actief.........................................................................................................................................26
5.3.2 accepteren betekent niet dat je akkoord bent.....................................................................................26
5.3.3 Laat blijken wat het met je doet...........................................................................................................26
5.3.4 Bepaal wat je met de feedback wil doen.............................................................................................26
5.6 Ik-boodschap................................................................................................................................................26
Opbouw van een ‘ik boodschap’:..................................................................................................................27
5.7 Verbindende communicatie.........................................................................................................................28
5.7.1 De bouwstenen van verbindende communicatie................................................................................28
5.7.2 Processen bij verbindende communicatie...........................................................................................29
5.7.2.1 Bewuste communicatie.....................................................................................................................29
5.7.2.2 Verbindend spreken..........................................................................................................................29
5.7.2.3 Verbindend luisteren.........................................................................................................................30
H6 Assertief reageren.................................................................................................................................. 31
6.1 Wat is assertiviteit?......................................................................................................................................31
6.2 Het belang van assertiviteit.........................................................................................................................31
6.3 Mogelijke gedragsvormen van assertiviteit.................................................................................................31
6.4 factoren die assertief gedrag belemmeren..................................................................................................33
6.7 Richtlijnen voor assertief gedrag.................................................................................................................33
6.7.1 Spreek voor jezelf en over jezelf...........................................................................................................33
6.7.2 Spreek rechtstreeks tegen elkaar.........................................................................................................33
6.7.3 Laat iedereen in zijn waarde.................................................................................................................33
6.7.4 Toon zelf de nodige openheid..............................................................................................................34
6.7.5 Aandacht voor non-verbale aspecten..................................................................................................34
H7 Conflicthantering.................................................................................................................................... 35
7.2 Soorten conflicten........................................................................................................................................36
7.3 Fasen van conflict.........................................................................................................................................36
7.4 Van standpunten naar belangen..................................................................................................................37
7.5 Conflicthanteringstijlen................................................................................................................................38
7.5.2 Welke stijl is nu effectief in welke situaties?........................................................................................40
Het Joharivenster......................................................................................................................................... 40
2
,H1: Basishouding
1.1 Doel van hulpverlening
Sijneke haar thema’s die binnen de hulpverlening belangrijk zijn
- Regie
- Kiezen
- Respect
- Veiligheid
- Ontwikkelen
- Netwerk
1.2 Visie op hulpverlening
Empowerment = mensen in staat stellen te leren om voor zichzelf op te komen en de controle
over hun eigen leven te nemen, hun eigen keuzes te maken en eigen beslissingen te nemen.
Verzaal (2002) houding van de hulpverlener
- Respectvolle en onvoorwaardelijke positieve bejegening: hierbij wordt geluisterd
naar de cliënt, de cliënt wordt serieus genomen, de cliënt mag eigen
verantwoordelijkheid nemen
- Aangesloten bij de behoefte van een cliënt: hierbij wordt aangesloten hoe de cliënt
zijn eigen situatie ziet of ervaart.
- Vraaggericht gewerkt: de cliënt wordt geholpen om zijn eigen behoeften te
verduidelijken, zijn doelen te stellen en zijn eigen mogelijkheden te kunnen inzetten.
- Positief gedrag wordt bekrachtigd: hierbij wordt er benoemd wat er goed gaat
Houding van de hulpverlener in grote lijnen in twee modellen:
- Diagnose-recept model: de hulpverlener gaat samen met de cliënt kijken wat het
probleem is en schrijft als het ware een recept voor bijvoorbeeld de hulpverlener
zegt tegen de cliënt dat hij naar zijn kamer moet, omdat hij eventjes een rustige
omgeving nodig heeft.
- Samenwerkingsmodel: de hulpverlener gaat samen met de cliënt kijken naar het
probleem. De hulpverlener is niet de deskundige in het bieden van oplossingen, maar
loont zijn professionaliteit door de manier waarop hij zich opstelt ten opzichte van de
cliënt referentiekader van de cliënt leren kennen. Samen kijken naar de oplossingen
die beschikbaar zijn en haalbaar zijn.
Roos van Leary
“Iets teweegbrengen bij een ander en geaccepteerd (en gewaardeerd) worden door de ander.
Twee dimensies:
1. Dominantie = wie leidt er en wie volgt
2. Nabijheid = het vragen of de betrokkenen willen samenwerken of dat ze elkaar
juist willen tegenwerken.
3
, Boven-samen = leiden “jij moet naar
mij luisteren”/ “ik zorg voor jou”
Onder-samen = volgen “zeg maar wat
je wilt, ik pas me wel aan.”
Onder-tegen = verdedigen “ik stel me
onderdanig, maar ook vijandig op.”
Boven-tegen = aanvallen “ik stel me
superieur op en ga de strijd aan.”
Binnen de hulpverlening: onder-samen.
1.3 Fundamenten van een empowerende benadering
Betekenisgericht:
- Wat men waardevol vindt, waar men waarde aan geeft (voor ieder persoon
verschillend!)
- Hoe beleeft de cliënt zijn eigen ondersteuningsvraag?
- Cliënt ‘begrijpen’: elke mens is verschillend
- Welke betekenis geeft de cliënt aan zijn eigen situatie?
- de betekenis die iemand hecht aan een ervaring
- om te weten wat iemand waardevol vind, moet je komen tot welke betekenis de
persoon geeft aan de situatie, aan zijn eigen sistuatie.
- Levensgeschiedenis
Dialogisch/ dialogisch gestuurd
- Proces van interactie met de cliënt
- Betrokken op de cliënt: meer dan luisteren
- Hulpverlener: leert betekenis kennen van cliënt
- Cliënt: leert wat betekenisvol is voor hem eigen-waarde
- Je reacties sluiten aan op het verhaal van de ander, bij dialoog ben je betrokken op de
persoon waar je naar luistert
- Je leert meer betekenissen kennen van je cliënt, zijn waarden, zijn levensgeschiedenis.
- In dialoog leert de cliënt zichzelf kennen, door de interactie, door de dialoog, door te
benoemen wat voor hem belangrijk is, voor het vertellen van zijn of haar
levensverhaal.
- De persoon leert wat betekenisvol is voor hem en op deze manier leert hij (terug) zijn
eigenwaarde kennen.
o Edgan zijn 4 vereisten om uit te kunnen komen tot een echt dialoog
1. Om de beurt spreken
2. Aansluiten (betrokkenheid)
3. Wederzijdse beïnvloeding (de betrokkenheid, de afstemming zorgt dat we
invloed hebben op elkaar.) Hulpverlener dient een open geest te zijn
4. Gezamenlijk de uitkomst bespreken.
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller willemijnhendrickx. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.72. You're not tied to anything after your purchase.