Thema 1: Doorwerking van EU-recht en fundamentele beginselen
De Europese unie is een nieuwe autonome rechtsorde en gaat dus verder dan internationaal recht waarbij het
draait om vreedzame co-existentie. Dit is bepaald in het arrest Van Gend en Loos. Het idee van de EU is
towards an everclosing union zie art. 1 VEU. Ook heeft hierdoor Europees recht voorrang op nationaal recht,
ongeacht wat er eerder bestond. Dit is gebaseerd op het loyaliteitsbeginsel van art. 4 lid 3 VWEU. Zie hiervoor
het arrest Costa vs. E.N.E.L. Door dit alles is Europees recht een rechtstreekse bron voor particulieren
geworden. Dit dient door de nationale rechter te worden beschermd, hij is daardoor een communautaire
rechter geworden. Dit is een vorm van handhaving. Indien de nationale rechter geen volledige medewerking
biedt door bijvoorbeeld geen prejudiciële procedure te starten, is hij aansprakelijk te stellen. Dit is
rechtersrecht en is niet terug te vinden in het verdrag.
De instellingen van de unie kunnen elkaar voor het hof dagen. Verschillende instellingen zijn:
- Commissie: zij behartigen het EU-belang en hebben initiatief tot wetgeving. Zij vormen het dagelijks
bestuur en hebben een watchdog functie.
- Raad van ministers: zij behartigen het lidstaat-belang en zij zijn medewetgever.
- Europees Parlement: zij zijn democratisch gekozen, medewetgever en houden toezicht op de rest.
- Europese rechter: verzekeren en eerbiedigen de uitleg en toepassing van het verdrag. Dit doen zij
teleologisch en interpreteren in de geest van het verdrag (voor de effectiviteit).
De besluitvormingsprocedure van wetgeving geschied bij gekwalificeerde meerderheid van stemmen. Bij
gevoelige beleidsterreinen is er voor lidstaten nog een vetorecht. Er is exclusieve bevoegdheid, gedeelde
bevoegdheid en gecoördineerde bevoegdheid van de EU. Gedeeld is een fabel; indien EU-recht er iets over
zegt, kan nationaal recht hier niets meer aan veranderen doordat er sprake is van een nieuwe autonome
rechtsorde en EU-recht voorrang heeft op nationaal recht. Deze bevoegdheden berusten op art. 5 VEU, waarin
het attributiebeginsel (grondslag voor het handelen), evenredigheidsbeginsel (de noodzaak voor wetgeving
dient er te zijn) en het subsidiariteitsbeginsel (het moet niet op lager niveau geregeld kunnen worden).
Lidstaten dienen op grond van het loyaliteitsbeginsel mee te werken aan de uitvoering, toepassing en
handhaving van EU-recht. Hierdoor kan je alleen toetreden tot de unie als je het volledige recht accepteert en
aanvaardt.
Doorwerking van EU-recht kan op een aantal manieren plaatsvinden.
Directe werking: hierbij toets je de aard van de bepaling (kijk art. 288 VWEU), de aard van de relatie
(verticaal, horizontaal en omgekeerd horizontaal) en of de bepaling voldoende duidelijk (toepasbaar
voor rechter) en onvoorwaardelijk (geen implementatie vereist) is. Omdat horizontale werking in
beginsel is verboden is het begrip staat ruim geformuleerd en op grond van het Kraaijeveld arrest
dient de nationale rechter de beleidsruimte van een richtlijn van een lidstaat te controleren.
Richtlijnconforme interpretatie: Indien directe werking niet lukt, kijken of je nationaal recht in de
bewoordingen en het doel van de richtlijn kan uitleggen. Hiervoor dient er dus wel nationaal recht te
zijn, dit mag niet contra legem zijn. Dit is bepaald in het arrest Faccini Dori.
Algemene rechtsbeginselen of beperkte derdenwerking: Indien je niet richtlijn conform kan
interpreteren, kijken of er zulke fundamentele beginselen zijn neergelegd in de richtlijn zoals het
arrest Kücükdeveci, of dat er louter negatieve gevolgen voor particulier B zijn indien particulier A
rechtsverwerking wenst.
Overheidsaansprakelijkheid: Dit komt pas aan bod in thema 4.
Er is binnen de EU wederzijds vertrouwen en erkenning tussen lidstaten vereist. Dit vloeit voort uit het Melloni
arrest.
Thema 2: De interne markt
De interne markt is de kern van de Europese Unie. Het doel is om alle hindernissen van het vrije verkeer weg te
nemen. Definitie interne markt is terug te vinden in art. 26 lid 2 VWEU. Dit gaat verder dan een douane-unie
doordat het niet alleen de gezamenlijke buitengrenzen onderhoudt. Het hof is hierbij erg progressief.
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller sophievanboekhold. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $5.89. You're not tied to anything after your purchase.
