Summary
Overzicht van de historische kritiek- samenvatting
- Course
- Institution
Volledig, gedetailleerde samenvatting van zowel lessen als boek.
[Show more]
Seller
Follow
marliesmylle
Reviews received
Content preview
Tweede semesterOverzicht van de historische kritiek M. De Koster
Informatie:
Niet heel het handboek moet gekend zijn
o Voorbeelden + blauwe kaders in het handboek= uitbreiding niet te kennen
Wel lezen om beter inzicht te krijgen in de stof
Om bij antwoord op examen illustraties te kunnen geven
o Op ufora: pagina’s die moeten gekend zijn per les staan vermeld
Uitleg + slides ook erg belangrijk
Schriftelijk gesloten examen
o 10 meerkeuzevragen (op 1 punt) + 5 open vragen (op 2 punten)
Laatste les: voorbeeldexamen + voorbeeldantwoorden
INLEIDING: WAT IS HISTORISCHE KRITIEK?
Historische kritiek
Wat?
o Benaming van set van regels van wetenschappelijk vastgelegde regels die door historici
zijn vastgelegd
Set van basisregels voor het kritisch evalueren van informatiebronnen
Systematische kritische reflectie bij verzamelen, evalueren en verwerken van informatie
Vuistregels
Duidelijke handvaten voor kritische reflectie
o Techniek? Uitschakelen van de vervelende tussenschakels tussen bestudeerde gebeurtenis
en onderzoeker
Waarom is dit belangrijk?
o Essentiële academische vaardigheid
o Wezenlijke vaardigheid om als kritisch burger in hedendaagse samenleving te navigeren
Belangrijk voor elke wetenschapper + kritische burger
o Als wapen tegen ‘fake news’
Niet altijd vervalsingen maar ook goedbedoelde, onbewuste vormen van manipulatie
Door onvoldoende controleren van informatie
o Doordat men te snel wil zijn
Foto’s/ video’s die worden bewerkt tot valse informatie
Kritisch stilstaan bij informatie extreem belangrijk
o Als wapen tegen complottheorieën
Verhalen die volledig verzonnen zijn onjuiste berichtgeving
o Als wapen tegen alternative facts
politiek gemotiveerde zienswijzen die niet, of alleen zeer selectief, met de
objectieve realiteit te maken hebben
o Als wapen tegen selectieve berichtgeving
Enkel vanuit bepaalde invalshoek gekeken
Invalshoek doet veel
Afhankelijk van welk deel van de werkelijkheid je in beeld brengt
Centraal: kritisch evalueren van inhoud van informatiebronnen door eerst zelf kritisch te gaan
onderzoeken hoe het met informatiebron zelf zit
o Wie is auteur?, wat is de context? Wat is de beeldvorming?
o Ook niet alles kapot relativeren en niks meer geloven
o Systematische kritiek: netjes, stapsgewijze beargumenteerde kritiek
Kritisch maar zonder door te slaan
Betere benaming: systematische twijfel
1
,Tweede semester
Overzicht van de historische kritiek M. De Koster
Waarom centrale kwestie voor historici?
Historici worden vaak geconfronteerd met het probleem dat zij hun data/ informatie niet
kunnen gaan observeren
o Verleden is voorbij enkel sporen van feiten van het verleden
Kan je niet terughalen
Historici vinden altijd maar bepaalde puzzelstukjes
historicus: aangewezen op sporen uit het verleden die informatie geven over mensen uit het
verleden
o Moeten bronnen heel goed gaan beoordelen op hun waarde
Kunnen niet eender wat gaan beweren over het verleden
Verleden en geschiedschrijving beide “geschiedenis”, maar niet hetzelfde!
o Verleden is voorbij enkel sporen van feiten van het verleden
o Geschiedschrijving: werken met sporen + constructie taal en tekst
1 historisch werk = 1 ‘lezing’ van (delen van) verleden
Maar één stem + minder volledig
Wij: hebben meerdere bronnen van data
o Lezing door historici is selectief
Reden:
bepaalde groepen en gebeurtenissen uit verleden amper aanwezig, lang
‘verborgen’ in geschiedschrijving…
o Vrouwen, minderheden, lagere sociale klassen, enz.
o Hebben minder sporen, bronnen nagelaten bleven lang
verborgen
Afhankelijk van eigen interpretatie
Vroeger: men dacht dat bronnen alles zeiden
Is niet zo: afhankelijk van interpretatie, verhaal dat je ervan maakt
verklaart waarom ze met de historische kritiek zijn afgekomen
MAAR ook voor ons belangrijk
Als onderzoeker moet je keuzes maken
Afhankelijk van interesse als onderzoeker keuzes maken
o Bepaalde bronnen die je gebruikt zorgt dat invalshoek anders
is
o Bij schrijven verhaal: keuzes maken
Problematiek uitwerken?
Welke causale verbanden ga je leggen?
Historische kritiek ook toepasbaar op onderzoek dat gaat over
hedendaagse samenleving
2
,Tweede semester
Overzicht van de historische kritiek M. De Koster
Kernprobleem: relatie feit- verhaal
De bron (bv. ooggetuige) geeft reeds interpretatie van feiten
De onderzoeker evalueert & interpreteert deze bron opnieuw
o Zelf data gaan ordenen
o Met welke theorieën en concepten je het verbindt
De onderzoeker bouwt een bredere interpretatie tot rapport
o Rapport + verslag over schrijven waar opnieuw een
aantal keuzes worden gemaakt
na doorlopen hele keten Vraag: in hoeverre stemt
onderzoeksrapport overeen met werkelijke feiten?
o Nooit één op één weerspiegeling
Je moet selecteren, ordenen, keuzes maken, interpretaties aan vastknopen
Feiten vs. uitspraken over feiten
Empirisme: via directe zintuiglijke waarneming tot waarachtige kennis komen
o Idee: door zelf iets waar te nemen het kan niet anders dan dat je waarheid ziet, dan
dat het werkelijkheid is
o MAAR: waarneming berust op detectie- en identificatieprocessen
Niet alle feiten liggen zomaar voor het oprapen
Afhankelijk van waar je kijkt, hoe je kijkt (afhankelijk van detectie- en
identificatieprocessen)
o Geneigd om sneller te zien wat je herkent
o Detectie- en identificatieprocessen worden aangeleerd!
Leefmilieu, opvoeding, taal, culturele constellatie, …
Elk informatiesysteem, ook de mens, kan de wereld slechts
benaderen vanuit eigen referentiekaders (eigen “bril”)
kan slechts die aspecten van wereld als “feiten”
onderscheiden waarop zijn referentiekader meest is
ingesteld
Geen waarneming zonder interpretatie!
Of geselecteerd
Afhankelijk van hoek van waaruit je kijkt
Geen “objectieve” toegang tot feiten!
Bestaat niet (illusie)
Zo objectief mogelijk interpretaties
koppelen maximum wat we
kunnen doen
Getuigenissen geven geen feiten, maar
uitspraken over feiten!
Voorbeeld: het einde van Louis XVI
o Werd onthoofd (niveau van de werkelijkheid)
o Afhankelijk van visie andere verwoording
Royalist Pierre: “De koning werd door het gepeupel vermoord”
Revolutionair Jean: “Burger Capet werd door de beul terechtgesteld”
o Twee verschillende ooggetuigen totaal verschillende versie van dezelfde feiten
Wie heeft gelijk? Geen van beide
3
, Tweede semester
Overzicht van de historische kritiek M. De Koster
De illusie van de “objectieve waarneming”
Één waarheid die je objectief kan voorzien= illusie
o Verschillende mensen hebben verschillende visies geven verschillende visies van de
werkelijkheid
Elke weergave van feiten = selectief
o Elke neutrale weergave: houden bepaalde selectie in
o Door neutraal: informatie die niet toegelicht wordt
Elke waarneming = interpretatie = subjectief
o Observatie gebeurt niet passief, maar actief via begrippen & taal
Je kijkt vanuit bepaalde hoek naar bepaalde momenten
Dit gebeurt actief
o Gebeurt aan de hand van concepten, taal
Géén principieel verschil tussen waarnemen van feiten & interpreteren van feiten!
o Geen strikte scheiding tussen observeren en interpreteren van feiten
o Gebeurt tegelijkertijd
Opgelet voor naïeve interpretatie subjectief-objectief
o Subjectiviteit van waarneming duidelijker aan de orde bij controversiële (aspecten van)
feiten / contrasterende waarnemingen
Wanneer je met twee uiteenlopende getuigenissen wordt geconfronteerd
Niet even gemakkelijk op te sporen
o “objectieve feiten” = algemeen geaccepteerde interpretaties (examenvraag)
Zaken op dezelfde manier interpreteren zal sterker objectieve waarheid gaan
benaderen
HOOFDSTUK 1: TYPOLOGIE VAN DE BRONNEN
1. Inleiding
Typologie van bronnen stap van feit naar bron
o Feiten die worden weergegeven in bronnen
o Vragen die moeten gesteld worden:
Wie heeft de bron gemaakt?
Met welke bedoeling is de bron gemaakt?
Waar komt de bron vandaan?
Welk soort bron?
Twitter, artikel …
Verschillende soorten bronnen eigen
logica, eigen publiek …
Wat is publiek dat men bereikt?
o belangrijk om verschillende bronnen van elkaar te
kunnen onderscheiden
Wat doe je?
o 1. Kijken naar bron zelf (externe historische kritiek)
o 2. Inhoud van bron evalueren (interne historische kritiek)
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller marliesmylle. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $6.95. You're not tied to anything after your purchase.
Can Stuvia be trusted?
4.6 stars on Google & Trustpilot (+1000 reviews)
50155 documents were sold in the last 30 days
Founded in 2010, the go-to place to buy study notes for 14 years now