Inhoudsopgave
Module 1: rechtsstructuren . ................................................................................................ 2
1. Wat is recht? ............................................................................................................................................. 2
2. Pakket regels om een samenleving te ordenen ......................................................................................... 2
3. Beslist door de samenleving ...................................................................................................................... 3
4. Afdwingbaar door de samenleving ........................................................................................................... 8
, Module 1: rechtsstructuren .
1. Wat is recht?
Wordt besproken in puntjes 2, 3 en 4
-pakket regels om een samenleving te ordenen
-beslist door de samenleving
-afdwingbaar door de samenleving
2. Pakket regels om een samenleving te ordenen
2.1 Indeling op basis van Territorialiteit/ grondgebied
• Internationaal recht of grensoverschrijdend recht
o Hoe komt dit recht tot stand? -> via afspraken tussen landen
o Waar vind je die afspraken? -> in verdragen
o Hoe komen verdragen tot stand: 2 manieren
▪ Landen sluiten onderling verdragen met elkaar
▪ OF in het kader van een internationale bijeenkomst of organisatie (bv
VN)
• EU-recht als supranationaal recht
o Het Europees parlement en de Europese commissie nemen beslissingen die
van toepassing zijn op de 27 lidstaten (dus ‘over de hoofden heen’ van de
lidstaten)
• Ieder land binnen de eigen landsgrenzen= nationaal recht
2.2 Strafbaar of niet
• Objectieve elementen: in de wet staat dat die handeling strafbaar is
+de wet vermeldt de straf(maat)
o “Geen strafbare handleiding zonder wet”
o “Geen straf zonder wet”
• Subjectieve elementen: toestemming/ intentie
o Toestemming = slachtoffer
o Intentie = dader
Strafbare handeling = misdrijf
Soorten misdrijven -> indeling op basis van de zwaarte van de straf
Overtreding -Een strafbare handeling waarop een politiestraf staat
-kleine overtreding
Wanbedrijf -meest voorkomend
-strafbare handeling waarop een correctionele straf staat
Misdaad -zwaarste misdrijven
-een strafbare handeling waarop een criminele straf staat
Soorten strafsancties -> die een strafrechtbank kan uitspreken
Hoofdstraffen -vrijheidsberoving
3 voorbeelden -werkstraf
-geldboete
-autonome probatiestraf
2
, -elektronisch toezicht
Bijkomende straffen -zoals rijverbod, alcoholslot, ontzetting uit rechten, therapie
2 voorbeelden volgen, verbeurdverklaring van goederen,…
Strafbare handeling: Niet strafbare handeling:
-Straf= extra leed dat wordt -rechtzetting of schadevergoeding
opgelegd (als afschrikmiddel) (herstel van het geleden nadeel)
-Overheid= enige die een straf -tussen burgers (of burger-
kan vragen én opleggen overheid of overheid – overheid)
-de handeling kan niet worden de handeling is afdwingbaar
afgedwongen, de straf wel
2.3 Mengvormen
➔ 2 voorbeelden van elk
Geen strafsancties
Tuchtsancties
Kenmerken
-Sanctie wordt uitgesproken door een ‘tuchtorgaan’
-Enkel van toepassing op specifieke doelgroepen (bv. vast benoemde ambtenaren,
beroepsgroepen, in de sport, in het onderwijs, )
-Voorbeelden: waarschuwing, schorsing, uitsluiting, beroepsverbod, geldboete, …
Administratieve sancties
Kenmerken
-Sanctie wordt uitgesproken door een ‘administratie’ of ‘administratieve overheid’
-Maatregelen om het recht te doen naleven
-Voorbeelden: geldboete bij zwartrijden, GAS-boetes bij overlast, sluiting van een
zaak, onbewoonbaarverklaring, schorsen of intrekking van een toestemming, …
3. Beslist door de samenleving
3.1 Democratie
Essentie = een debatcultuur en op het einde beslist de meerderheid
Kernbegrippen
Inspraak van het Via vrije en eerlijke verkiezingen worden vertegenwoordigers
volk aangeduid
Beslissen bij Helft +1 van de stemmen van de vertegenwoordigers halen
meerderheid
Rechtsstaat Burgers hebben fundamentele rechten en vrijheden, minderheden
worden beschermd, de overheid respecteert haar eigen
regelgeving
Scheiding van Het ‘breken’ van macht door opsplitsing in:
machten - Wetgevende macht = vertegenwoordiging van het volk
Goed kennen (parlement/raad)
- Uitvoerende macht = regering, ministers, …
- Rechterlijke macht = justitie: rechtbanken en hoven
3
, 3.2 De overheid
➢ Wetgevende macht
= vergadering van
volksvertegenwoordigers
(parlement of raad)
= grondslag van de democratie
= samengesteld op basis van
verkiezingen
➢ Uitvoerende macht
= regering (staatshoofd &
ministers)
= samengesteld door de politieke
partijen met de meerderheid in
het parlement (‘coalitie’)
→ bestuurt het land en voert de
beslissingen van de wetgevende
macht verder uit
3.3 België: 5 niveaus
1. Europese Unie (EU: 27 lidstaten)
o Wetgevende macht = Europees parlement & Europese raad (in Brussel & in
Straatsburg)
- Parlement: 705 verkozenen uit de 27 lidstaten
- Europese raad: bijeenkomst van staatshoofden en regeringsleiders van de
27 lidstaten (Voorzitter = ‘president’ Charles Michel)
o Uitvoerende macht = Europese commissie (in Brussel)
- 27 ‘commissarissen’, één voor elke lidstaat
- Voorzitter = Ursula von der Leyen
o Regelgeving
- Europese verordening = rechtstreeks van toepassinf op de 27 lidstaten
- andere: Europese richtlijnen & beschikkingen
2. Federale overheid
o Wetgevende macht = federaal parlement
- Parlement: 150 verkozenen in de Kamer en 60 verkozenen in de Senaat
- De Koning maakt deel uit van de wetgevende macht
o Uitvoerende macht = federale regering
- 15 ministers en 5 staatssecretarissen
- Voorzitter = Alexander De Croo: ‘premier’ of ‘eerste minister’
- De Koning maakt deel uit van de uitvoerende macht
o Bevoegdheden
=materies die heel het grondgebied aanbelangen
4
The benefits of buying summaries with Stuvia:
Guaranteed quality through customer reviews
Stuvia customers have reviewed more than 700,000 summaries. This how you know that you are buying the best documents.
Quick and easy check-out
You can quickly pay through credit card or Stuvia-credit for the summaries. There is no membership needed.
Focus on what matters
Your fellow students write the study notes themselves, which is why the documents are always reliable and up-to-date. This ensures you quickly get to the core!
Frequently asked questions
What do I get when I buy this document?
You get a PDF, available immediately after your purchase. The purchased document is accessible anytime, anywhere and indefinitely through your profile.
Satisfaction guarantee: how does it work?
Our satisfaction guarantee ensures that you always find a study document that suits you well. You fill out a form, and our customer service team takes care of the rest.
Who am I buying these notes from?
Stuvia is a marketplace, so you are not buying this document from us, but from seller denavandendriessche. Stuvia facilitates payment to the seller.
Will I be stuck with a subscription?
No, you only buy these notes for $14.34. You're not tied to anything after your purchase.